منشا خون قاعدگی

قاعدگی یا عادت ماهانه یا دَشتان که پریود یا حیض (به انگلیسی: menstruation یا period) گفته می‌شود،[۱] به جاری شدن خون از پوشش داخلی رَحِم گفته می‌شود؛ که به‌طور منظم در جنس ماده گونه‌های خاصی از پستانداران از دوران بلوغ تا دوران یائسگی رخ می‌دهد.معمولاً این عادت ماهانه در زنان باردار و شیرده اتفاق نمی‌افتد و بروز قاعدگی در این دوران‌های خاص از زندگی زنان متوقف می‌شود. مدت خون‌ریزی قاعدگی برای چندروز، معمولاً ۳–۵ روز طول می‌کشد، اما بین۲–۱۰روز نیز می‌تواند متغیر باشد. هر سیکل قاعدگی به‌طور متوسط ۲۸ روز طول می‌کشد، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است.
محتویات

۱ ترکیب خون قاعدگی
۲ تجربیات فیزیکی
۳ دردهای شکمی قاعدگی
۴ تجربیات روانی
۵ خون‌ریزی غیرطبیعی رحم
۶ موارد جاذب خون قاعدگی
۷ چرخه قاعدگی
۸ جستارهای وابسته
۹ منابع

ترکیب خون قاعدگی

ترکیب قاعدگی برای نامیدن جریان قاعدگی صحیح‌تر به نظر می‌رسد اگرچه افراد از اصطلاح خون قاعدگی استفاده می‌کنند. در حقیقت ترکیب قاعدگی از مقداری خون، موکوس سرویکس (مخاط دهانهٔ رحم)، ترشحات واژن و بافت اندومتر رحم تشکیل شده‌است. رنگ ترکیب قاعدگی قهوه‌ای متمایل به قرمز، کمی تیره‌تر از رنگ خون است.

بسیاری از زنان با ریزش بافت پوششی اندومتر رحم، طی قاعدگی مواجه می‌شوند. ریزش اندومتر به صورت قطعاتی از بافت رحم که با خون مخلوط است تظاهر می‌یابد، اغلب این قطعات بافتی، «لخته قاعدگی» نامیده می‌شود. این لخته قاعدگی معمولاً در زنانی که جریان خون قاعدگی شدیدتری از متوسط نرمال دارند، رخ می‌دهد. گاهی لخته قاعدگی به اشتباه سقط زودرس رویان تلقی می‌شود. آنزیمی موسوم به پلاسمین که در بافت اندومتر رحم وجود دارد مانع از تشکیل لخته در ترکیب مایع قاعدگی می‌شود.

مقدار آهن از دست رفته در هر سیکل قاعدگی نسبتاً ناچیز است. در یک مطالعه زنانی که در سن قبل از دوران یائسگی قرار داشتند و علایم کمبود آهن را نشان می‌دادند تحت آندوسکوپی قرار گرفتند. ۸۶ درصد از این زنان دچار یک بیماری در دستگاه گوارش بودند و به اشتباه به خون‌ریزی قاعدگی نسبت داده شده بود.

اولین تجربهٔ قاعدگی در سن بلوغ «منارک» نامیده می‌شود. متوسط سن بروز منارک ۱۳ سالگی است هر چند که بروز آن می‌تواند از ۸ تا ۱۸ سالگی متغیر باشد.

دوران قبل از پسا قاعدگی به زمانی گفته می‌شود که قدرت باروری زنان کاهش می‌یابد و دفعات خون‌ریزی قاعدگی کاهش می‌یابد. پسا قاعدگی به زمانی که خون‌ریزی قاعدگی در یک زن کاملاً متوقف می‌شود و دیگر بارور نخواهد شد گفته می‌شود، در کشورهای غربی، پسا قاعدگی معمولاً در اواخر دهه ۴۰ و ۵۰ رخ می‌دهد.
تجربیات فیزیکی

در بسیاری از زنان، تغییرات فیزیکی متعددی در ارتباط با تغییرات طبیعی سطح هورمون‌های جنسی طی دوران قاعدگی رخ می‌دهد و با انقباضات عضلات رحم (کرامپ قاعدگی)، که در قاعدگی ایجاد می‌شود، همراه می‌شود. زنان ممکن است با احتباس آب، تغییر در فعالیت جنسی، خستگی، دردناک شدن پستان‌ها، یا تهوع مواجه شوند. تورم بافت پستانی و احساس ناراحتی در پستان‌ها در نتیجهٔ احتباس آب ایجاد می‌شود. این احساسات گاهی خفیف هستند و گاهی شدید. رژیم غذایی سالم، کاهش مصرف نمک، کافئین و الکل و برنامهٔ ورزشی مرتب در کنترل تغییرات فیزیکی مرتبط با قاعدگی مؤثر است. معمولاً از این تغییرات فیزیکی مرتبط با قاعدگی به سندرم پیش از قاعدگی یاد می‌شود. این احساسات از یک شخص به شخص دیگر و از یک چرخه تا چرخه‌ای دیگر متغیر است.
دردهای شکمی قاعدگی

بسیاری از زنان کرامپ‌های شکمی دردناک را طی دوران قاعدگی تجربه می‌کنند. عضلات رحم و عضلات شکمی اطراف رحم برای بیرون راندن مایع قاعدگی منقبض می‌شود اعتقاد بر این است که انقباضات عضلانی رحم با افزایش رها شدن اسیدهای چرب موسوم به پروستاگلاندین از بافت پوششی رحم تولید می‌شود این کرامپ دیسمنوره اولیه یا دردهای قاعدگی نامیده می‌شود دیسمنورهٔ اولیه معمولاً طی یک تا دو سال اول زندگی رخ می‌دهدو ممکن است تا دوران یائسگی ادامه یابد اما در بسیاری از زنان به تدریج علایم دیسمنوره بعد از اواسط ۲۰ سالگی فروکش نماید. گاهی علایم دیسمنوره در زنان ناتوان‌کننده است و علت این که چرا در بعضی این علایم وجود دارد و در بعضی وجود ندارد نا مشخص است نشانه‌های شدید شامل درد انتشار یابنده به هیپ، پشت و ران، تهوع و اسهال یا یبوست مکرر است. درمان بر روی افزایش پروستاگلندین با تجویز داروهای ضد پروستاگلندین‌ها ویا ضدبارداری متمرکز است داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی شامل ایبوپروفن و ناپروکسن ممکن است علایم را سرکوب کند.
تجربیات روانی

بعضی از زنان اختلالات روانی را طی قاعدگی تجربه می‌کنند این اختلالات از تحریک‌پذدیری تا خستگی یا گریه کردن متغیر است. نام این تغییرات روحی-روانی، سندرم پیش از قاعدگی (پی.ام.اس) است و شیوع آن از ۳–۳۰٪ گزارش شده‌است. علائم تشدید شده پیش از قاعدگی ممکن است ناشی از اختلال ملال پیش از قاعدگی باشد که نیاز به درمان دارد. این اختلالات عبارتند از اضطراب یا افسردگی. به ندرت، در کسانی که استعداد ژنتیکی اپیزودهای روان-آشوبی دارند، قاعدگی ممکن است منجر به آغاز روان-آشوبی قاعدگی شود.
خون‌ریزی غیرطبیعی رحم

یک دوره قاعدگی طبیعی در یک خانم در سن باروری شامل حدود ۲۸ روز است که در ۷–۳ روز آن خون‌ریزی مختصری به اندازه ۸۰–۲۰ میلی لیتر رخ می‌دهد. خون‌ریزی غیرطبیعی رحم وقتی است که الگوی فوق از نظر مدت یا مقدار خون‌ریزی تغییر کند.

انواع خون‌ریزی غیرطبیعی رحم بسیار متنوع‌اند مانند

پلی منوره که دوره قاعدگی کمتر از بیست و یک روز است.
اولیگومنوره که دوره قاعدگی بیشتر از سی و پنج روز است.
هایپرمنوره که میزان خون‌ریزی بیش از هفت روز است.
متروراژی که خون‌ریزی نامنظم است.
منوراژی که حجم خون‌ریزی بیش از هشتاد میلی لیتر است.

علل این مشکلات نیز متنوع است از جمله عفونت، آی‌یودی، استرس (بیولوژیکی)، کیست تخمدان، سوءتغذیه، بدخیمی، اختلالات هورمونی، مصرف دارو و حاملگی.
موارد جاذب خون قاعدگی
Disposable sanitary napkin Tampon in plastic applicator
نوار بهداشتی

تامپون با فروبرنده پلاستیکی


بسیار
کاپ قاعدگی یک وسیله ی بهداشتی و پزشکی است که افراد هنگام پریود شدن از آن استفاده می کنند. وخون خارج شده از واژن را جمع آوری می کند.

ی از زنان از موارد متعددی برای جذب خون‌ریزی استفاده می‌کنند. شامل نوار بهداشتی، تامپون، فنجان قاعدگی، انواع پدها و حوله و ....

نوار بهداشتی دستمالی است که از نظر ظاهری همانند پوشک نوزادان و کوچکتر از آن است، زنان در دوران عادت ماهانه برای جلوگیری از نفوذ خون خارج شده از فَرْج خود به لباس آن را درون لباس زیر خود قرار می‌دهند. تامپون کاربردی همانند نوار بهداشتی دارد اما بر خلاف نوار بهداشتی که بیرون از فرج قرار می‌گیرد، در داخل مهبل فرومی‌رود و با جذب خون مانع بیرون آمدن آن از بدن می‌شود. جنس آن معمولاً از پنبه است و با استفاده از یک فروکننده در داخل مهبل قرار داده می‌شود. در انتهای آن نخی وجود دارد که برای بیرون کشیدن آن استفاده می‌شود.
چرخه قاعدگی
دوره قاعدگی (قرمز)، باروری (آبی) و ناباروری (سبز) به‌طور تقریبی
چرخهٔ قاعدگی

چرخهٔ قاعدگی یا سیکل قاعدگی در واقع تغییرات فیزیولوژیکی است که در زنان بارور جهت تولیدمثل جنسی رخ می‌دهد و هر ماه یک تخمک بالغ شده و آمادهٔ تشکیل جنین می‌شود. در این مدت به تدریج بافت رحم نیز آمادهٔ نگهداری جنین می‌شود. اگر لقاح صورت نگیرد، تخمک دفع شده و بافت پوششی رحم ریزش می‌کند (قاعدگی). این فرایند به‌طور طبیعی در دوران باروری جنسی گونه‌های پستانداران ماده رخ می‌دهد. چرخهٔ قاعدگی زنان در دوران بارداری و شیردهی متوقف می‌شود و به همین ترتیب در این زمان است که تست‌های حاملگی از نوع Bonmed به سرعت توانایی تشخیص احتمال بارداری را دارند. چرخهٔ قاعدگی از دوران بلوغ تا زمان پساقاعدگی ادامه می‌یابد. مدت خون‌ریزی قاعدگی برای چندروز، معمولاً ۳–۵ روز طول می‌کشد، اما بین ۲–۸ روز نیز می‌تواند متغیر باشد. هر سیکل قاعدگی به‌طور متوسط ۲۸ روز طول می‌کشد، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است. حجم متوسط خون‌ریزی در هر سیکل ماهانه قاعدگی ۳۵ میلی‌لیتر است.

سیکل یا چرخه قاعدگی جهت حفظ باروری در زنان و تحت کنترل سیستم اندوکرین ایجاد می‌شود. این سیکل به سه مرحله تقسیم می‌شود

مرحله یا فاز فولیکولر
مرحله یا فاز اوولاسیون یا تخمکگذاری
مرحله یا فاز لوتِئال

اگرچه بعضی منابع تقسیم‌بندی دیگری دارند:

فاز قاعدگی یا خونریزی
فاز تکثیری یا پرولیفراتیو
فاز ترشحی

هر سیکل قاعدگی از اولین روز شروع خون‌ریزی قاعدگی شروع می‌شود. روش‌های هورمونی جلوگیری از بارداری با تغییر در سطح هورمون‌های بدن از بارداری جلوگیری می‌کنند.

چرخهٔ قاعدگی یا سیکل قاعدگی (به پارسی: دَشتان) در واقع دگرگونی فیزیولوژیکی است که در زنان بارور جهت تولیدمثل جنسی رخ می‌دهد و هر ماه یک تخمک بالغ شده و آمادهٔ پروردن جنین می‌شود. در این زمان اندک‌اندک بافت رحم نیز آمادهٔ نگهداری جنین می‌شود. اگر لقاح انجام نشود، اووسیت ثانویه (تخمک در صورتی ایجاد می‌شود که لقاح با اسپرم رخ دهد و سپس میوز دو تکمیل می‌شود و تخمک شکل می‌گیرد و تا قبل از آن اووسیت ثانویه است) دفع شده و بافت پوششی رحم ریزش می‌کند (قاعدگی). چرخهٔ قاعدگی زنان در دوران بارداری و شیردهی متوقف می‌شود. که به دلیل وجود HCG مترشحه از پرده کوریون که جفت را تشکیل و پروژسترون جسم زرد در خون می‌باشد که با خود تنظیمی منفی مانع از ترشح FSH و LH شده و چرخه دیگری شروع نمی‌شود.

چرخهٔ قاعدگی از زمان بلوغ تا زمان یائسگی ادامه می‌یابد. مدت خون‌ریزی قاعدگی برای چندروز، معمولاً ۳–۵ روز به درازا می‌کشد، هر چرخهٔ قاعدگی به‌طور میانگین ۴۰روز هست، یک چرخهٔ قاعدگی طبیعی بین ۲۵ تا ۹۰ روز است. حجم میانگین خون‌ریزی در هر چرخهٔ ماهانهٔ قاعدگی ۳۵ میلی‌لیتر است.

چرخهٔ قاعدگی تحت تأثیر هورمون‌ها و دارای سه فاز است:

فاز فولیکولر
فاز اوولاسیون یا تخمک‌گذاری
فاز لوتِئال یا جسم زرد

اگرچه برخی منابع بخش‌بندی دیگری دارند:

گام قاعدگی یا خونریزی
گام تکثیری یا پرولیفراتیو
گام ترشحی

هر سیکل قاعدگی از نخستین روز آغاز خون‌ریزی قاعدگی شروع می‌شود. روش‌های هورمونی جلوگیری از بارداری با تغییر در اندازهٔ هورمون‌های بدن از بارداری پیشگیری می‌کنند.
محتویات

۱ فاز خون‌ریزی یا قاعدگی
۲ فاز فولیکولر
۳ فاز ترشحی
۴ جستارهای وابسته
۵ پانویس
۶ منابع
۷ پیوند به بیرون

فاز خون‌ریزی یا قاعدگی
مقالهٔ اصلی: قاعدگی

به این فاز قاعدگی، پریود یا منس نیز می‌گویند. بروز خون‌ریزی قاعدگی نشانه حامله نبودن یک زن است. اگرچه این علامت خیلی قابل اعتماد نیست، از آنجایی که بعضی از علل، منجر به خون‌ریزی در دوران بارداری می‌شوند.

عادت ماهانه زنان تقریباً هر ۲۸ روز یکبار رخ می‌دهد. البته خصوصیات قاعدگی از جمله طول دوره ماهانه، مقدار خون‌ریزی و شدت آن از زنی تا زن دیگر متفاوت است و در افراد مختلف خون‌ریزی ماهانه خفیف یا شدید، دردناک یا بدون درد، طولانی یا کوتاه است. به‌طور میانگین در بیشتر زنان خون‌ریزی ماهانه ۵ تا ۷ روز طول می‌کشد و در کل ۶۰ تا ۲۵۰ میلی‌لیتر (معادل ۴ قاشق غذاخوری تا حدود یک فنجان) خون در این مدت از دست می‌رود.

بعد از دوران بارداری سیکل تخمک گذاری یا قاعدگی برای مدتی به هم می‌ریزد.
فاز فولیکولر

فاز دوم، فاز فولیکولر یا فاز تکثیری نامیده می‌شود. از آنجایی که یک هورمون باعث افزایش ضخامت و رشد دیواره رحم می‌شود به این فاز، فاز تکثیری می‌گویند.

با افزایش هورمون اف اس اچ (به انگلیسی: FSH) طی روزهای اول سیکل، تعداد کمی از فولیکول‌های تخمدانی تحریک می‌شوند. این فولیکول‌ها در همان بدو تولد به صورت خاموش، وجود دارند. در هر سیکل قاعدگی، این فولیکول‌ها برای غالب شدن، با هم رقابت می‌کنند، تحت تأثیر چندین هورمون، رشد همه این فولیکول‌ها به جز یکی از آن‌ها متوقف می‌شود در حالی که فولیکول غالب شروع به رشد و بالغ شدن می‌کند این فولیکول، فولیکول گراف نام دارد.

زمانی که فولیکول‌ها بالغ می‌شوند مقدار زیادی استرادیول، نوعی استروژن، ترشح می‌کنند. استروژن‌ها شروع به تشکیل یک لایه جدید در اندومتر رحم می‌کنند. استروژن نیز باعث تحریک کریپت‌ها در سرویکس رحم می‌شوند تا موکوس بارور سرویکس را تولید کنند.

پرسش و پاسخ های متدوال در مورد عادت ماهانه قاعدگی


1) عادات ماهانه یا قاعدگی چیست؟
به خونریزی های زنانه که در فواصل زمانی تقریبا مشخص و ثابت رخ می­دهد عادت ماهانه یا قاعدگی و به خود خونریزی قاعدگی رگل یا عادت گفته می­شود.


2) طول مدت سیکل قاعدگی تا چه حد طبیعی محسوب می­شود؟
طول مدت سیکل یا دوره قاعدگی ( از اولین روز خونریزی قاعدگی تا شروع خونریزی قاعدگی بعدی) در حالت طبیعی 7±28 روز است یعنی از 21 روز تا 35 روز طبیعی تلقی می­شود.


3) آیا در حالت طبیعی ممکن است طول مدت سیکل­های قاعدگی در شخص متغیر باشد؟
یعنی در یک شخص سیکل قاعدگی یکبار 26 روز و بار دیگر 29 روز باشد؟ اگرچه معمولا طول مدت سیکل­های قاعدگی در هر فرد با تفاوت یکی دو روز تقریبا ثابت و یکسان است ولی تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون فشارهای روحی روانی , فعالیت فیزیکی شدید, مصرف برخی داروها ویا برخی از بیماریها و غیره ممکن است قاعدگی در ماههای مختلف چند روز زودتر یا دیرتر رخ دهد. البته لازم به ذکر است که اگر این تفاوت زیاد باشد ( بیش از 7 روز) و در چند ماه متوالی وجود داشته باشد غیرطبیعی تلقی می­شود و بایستی با مراجعه به متخصص زنان مورد بررسی قرار گیرد.


4) خون قاعدگی در حالت طبیعی چه خصوصیاتی دارد؟
خون قاعدگی در حالت طبیعی قرمز روشن یا کمی تیره بوده و به صورت قطره قطره است و چندان شدید نیست که همانند آب جاری شود. همچنین فاقد لخته خون یا توده است. سایر حالات (نظیر دفع لخته یا خونریزی شدید) غیرطبیعی تلقی می­شود و بایستی به متخصص زنان مراجعه نمود.


5)مقدار و طول مدت خونریزی قاعدگی در حالت طبیعی چقدر است؟
درحالت طبیعی مقدار کل خونریزی قاعدگی در هر سیکل بطور متوسط 35 میلی­لیتر (کمتر از نصف استکان) و حداکثر 80 میلی­لیتر و طول مدت آن 3 تا 7 روز است بطوریکه در روز دوم تا سوم شدیدتر بوده و بتدریج کاهش یافته و قطع می­شود.

نکته: اگر ظرف 2 ساعت نیاز به تعویض نوار بهداشتی داشته باشید (یعنی خونریزی آنچنان زیاد باشد که مجبور به تعویض نوار بهداشتی در مدت 2 ساعت شوید) بهتر است به پزشک مراجعه کنید.


6)اگر مقدار خونریزی کم باشد ولی بیش از 7 روز طول بکشد آیا سیکل قاعدگی باز هم غیرطبیعی است؟
بله. چه مقدار خونریزی زیادتر از حد معمول باشد (حتی اگر قاعدگی 3 تا 4 روز بطول بیانجامد) و چه طول مدت خونریزی بیش از 7 روز باشد ( حتی اگر مقدار کل خونریزی کمتر از 100 میلی­لیتر باشد) و در دو سیکل قاعدگی تکرار شود غیرطبیعی تلقی شده و بایستی به نزد متخصص زنان مراجعه نمود.


7) خونریزی طولانی مدت و زیاد چه عوارض و اهمیتی دارد؟
اول اینکه ممکن است عامل آن یک مسئله مهم باشد ( مثلا بدلیل اختلال انعقادی خون باشد) و ثانیا اگر درمان نشود منجر به کم­خونی و عواقب آن ( نظیر ضعف و خستگی و تپش قلب و....) می­شود.


8) آیا در زمان قاعدگی استحمام مضر است؟
خیر. نه تنها مضر نیست بلکه نافع نیز بوده و علاوه بر بهداشت از بدبو شدن ناحیه تناسلی می­کاهد.


9) آیا در دوران پریود ( رگل) می­توان به شنا یا سونا رفت؟
با توجه به خونریزی و آلوده شدن آب بایستی از این کار خودداری نمود.


10) منشا خون قاعدگی از کجاست؟
خونریزی قاعدگی در واقع ریزش سطح داخلی رحم است.


11) آیا ممکن است بلوغ با قاعدگی زود شروع شود؟
بله. در موارد بسیار کمی ممکن است بدون اینکه سایر نشانه­ های بلوغ ظاهر شده باشند قاعدگی شروع شود.


12) خونریزی قاعدگی چه مدت طول می­کشد؟
خونریزی قاعدگی در اوایل بلوغ بیش از یکی دو روز و آنهم بسیار جزئی ( در حد لکه) دوام نمی­یابد و اکثر ظرف 3 تا 5 روز (و گاهی تا 7 روز) متوقف می­شود.


13) آیا در اوایل بلوغ فواصل بین قاعدگی­ها منظم و مشخص است؟
خیر. در یکی دو سال اول بعد از اولین قاعدگی فواصل بین قاعدگی­ها نامنظم و معمولا طولانی است و ممکن است بین آنها 3 تا 4 ماه هم فاصله بیافتد اما پس از بلوغ کامل ( معمولا 16 تا 18 سالگی) این فواصل منظم خواهد شد و شخص هر 24 تا 32 روز یکبار قاعده می­شود.


14) آیا دخترانی که زودتر از معمول قاعدگی­شان شروع می­شود, کوتاه­قدتر خواهند بود؟
تا این اواخر چنین تصور می­شد. اما مطالعات جدید نمایانگر این مسئله هستند که شروع زودتر قاعدگی در محدوده سنی طبیعی (9 تا 14 سالگی) نه تنها باعث توقف رشد قد و کوتاه قد شدن شخص نمی­شود, بلکه ممکن است قد شخص کمی بیشتر از فردی باشد که دیرتر از آن قاعده شده است.بطور کلی پس از شروع اولین قاعدگی قد دختران تا پایان بلوغ 6 تا 10 سانتیمتر رشد خواهد کرد.
توجه: بلوغ زودرس ( ظهور بلوغ قبل از سن 8 تا 9 سالگی) می­تواند باعث کوتاه قد شدن شخص شود.

گفتاری به زبان ساده درباره قاعدگی

قاعدگی یا عادت ماهانه، که ما به صورت عامیانه آن را «پریود» می‌نامیم، خونریزی در اثر ریزش لایه داخلی رحم یا همان آندومتر است. خون و بافت آندومتر از طریق دهانه رحم و واژن دفع می‌شود.



چرا پریود اتفاق می‌افتد؟

در هر چرخه قاعدگی، بدن برای حاملگی آماده می‌شود. ابتدا یک یا چند تخمک از تخمدان آزاد می‌شوند و به سمت رحم حرکت می‌کنند. اگر در زمانی که تخمک در حرکت به سوی رحم است، اسپرم به آن برسد لقاح صورت می‌گیرد و رویان یا نطفه تشکیل می‌شود. رویان می‌تواند پس از رسیدن به رحم، به دیواره داخلی آن متصل شود تا دیواره رحم آن را محافظت و تغذیه کند؛ به این مرحله از تشکیل جنین لانه‌گزینی می‌گویند. تنها سلول‌های تخمکی که بارور شده‌اند و کامل لانه‌گزینی کرده‌اند می‌توانند به رشد خود ادامه داده و تبدیل به جنین شوند. برای اینکه لانه‌گزینی موفق باشد هم زمان با تولید و آزادسازی تخمک از تخمدان، رحم هم دچار تغییراتی می‌شود تا در صورت وقوع لقاح رحم آماده حمایت و تغذیه رویان باشد. اگر لقاح رخ ندهد و یا رویان نتواند به‌طور صحیح در بافت داخلی رحم لانه بگزیند، بافت لایه داخلی رحم از رشد می‌ایستد و ریزش می‌کند تا برای شروع دوره دیگری از باروری آماده شود.



اما دقیقا چه چیزی باعث خونریزی می‌شود؟

چرخه قاعدگی متکی به سیگنال‌های هورمونی است. این هورمون‌ها هستند که تغییرات را به اندام‌های مختلف دیکته می‌کنند. در نیمه اول چرخه قاعدگی، یکی از تخمدان‌ها آماده آزاد کردن یک یا چند تخمک است. این تخمدان همچنین مقدار قابل توجهی هورمون استروژن تولید می‌کند. استروژن به لایه داخلی رحم، سیگنال آغاز رشد را می‌دهد (۱). پس از آزاد شدن تخمک، تخمدان هورمون پروژسترون می‌سازد. پروژسترون هم به رشد لایه داخلی رحم کمک می‌کند و آن را زنده نگه می‌دارد تا اگر تخمک بارور شد بتواند لانه‌گزینی کند. اگر تخمک بارور شود و به رحم برسد، به لایه داخلی رحم متصل می‌شود، یعنی همان لانه‌گزینی، و به رشد خود ادامه می‌دهد. از رشد رویان بافت جفت به وجود می‌آید که به جنین کمک می‌کند تا از خون مادر تغذیه کند. علاوه بر آن جفت، هورمون پروژسترون ترشح می‌کند. هورمونی که دوام حاملگی را تضمین می‌کند (۲). ولی هنگامی که رویان لانه‌گزینی نمی‌کند و جفت تشکیل نمی‌شود، میزان پروژسترون و استروژن کاهش می‌یابد. بعد از کاهش هورمون‌ها، لایه داخلی رحم ریزش می‌کند و پروستاگلاندین‌ها ترشح می‌شوند. پروستاگلاندین باعث انقباض رحم و شروع پریود می‌شود(۳،۴). با شروع خونریزی چرخه قاعدگی از ابتدا شروع می‌شود. پروستاگلاندین‌ها همچنین می‌توانند گرفتگی و درد در ناحیه شکمی‌ و یا اسهال در زمان پریود ایجاد کنند(۵). علاوه بر خونریزی قاعدگی، بعضی از افراد هنگام تخمک‌گذاری یا آزاد شدن تخمک هم لکه‌بینی دارند.



چرا طول و شدت پریود تغییر می‌کند؟

در بعضی از افراد چرخه‌های قاعدگی در سال‌های ابتدایی بلوغ، نوسان دارند. اما معمولا پس از چند سال، چرخه قاعدگی به ثبات نسبی می‌رسد و منظم و تکرارپذیر می‌شود. باید در هر چرخه، طول و شدت خونریزی یکسان باشد. هر چند ممکن است تغییراتی را از چرخه‌ای به چرخه دیگر مشاهده کنید چون شدت و طول پریود شما بستگی به هورمون‌هایتان دارد که می‌توانند به دلایل مختلفی کم و زیاد شوند. استرس، ورزش بیش از حد، رژیم غذایی یا مصرف قرص پیشگیری اضطراری – قرص صبح روز بعد از رابطه جنسی بدون محافظت- می‌توانند میزان هورمون‌ها را موقتا تغییر دهند.

همچنین اگر تخمک گذاری شما دچار اختلال شود و یا اتفاق نیفتد، چرخه قاعدگی از نظم طبیعی‌اش خارج می‌شود. اگر تخمک‌گذاری رخ ندهد، ممکن است شما اصلا خونریزی نکنید، یا ممکن است دیرتر از حد معمول خونریزی کنید. همچنین ممکن است شدت و طول پریود متفاوتی را تجربه کنید. در زمان نوجوانی و یا قبل از یائسگی، تخمک‌گذاری نامنظم بسیار شایع است. در این بازه‌های زمانی، رخ ندادن تخمک گذاری شایع‌ترین دلیل نوسانات پریود مانند پریود نشدن و یا خونریزی شدید، است. علاوه بر این، بیماری‌هایی مثل داشتن پلیپ‌های رحمی، فیبروم رحمی‌ و یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هم می‌توانند پریود شما را دستخوش تغییر کنند. خونریزی شدید غیر قاعدگی و یا برخی داروها هم روی شدت و طول قاعدگی اثر می‌گذارند(۶).

چه نوع پریودی «عادی» است؟ یا به عبارت دیگر چه علایم و یا تغییراتی طبیعی هستند؟

چرخه قاعدگی نرمال یا عادی بین ۲۴ تا ۳۸ روز طول می‌کشد. یعنی هر پریود باید بین ۲۴ تا ۳۸ روز بعد از شروع پریود قبلی آغاز شود.
پریود یاخونریزی قاعدگی که بین ۴ تا ۷ روز طول بکشد سالم و طبیعی است.
میزان خونی که از بدن دفع می‌شود اگر بین ۵ تا ۸۰ میلی‌لیتر،‌حداکثر شش قاشق غذاخوری، باشد طبیعی است. متوسط پریود حدود ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری (۳۵ تا ۴۰ میلی‌لیتر) خون و بافت است. افرادی که بیشتر از۵ تا ۶ قاشق غذاخوری خونریزی می‌کنند، «خونریزی سنگین» دارند. برای جذب مقدار طبیعی خونریزی (۵ تا ۸۰ میلی‌لیتر) حدودا به ۳ الی ۱۶ تامپون یا نوار بهداشتی نیاز است. البته اندازه‌گیری میزان خونی که دفع می‌شود با نوار بهداشتی یا تامپون دقیق نیست. استفاده از فنجان قاعدگی روش دقیق‌تری برای اندازه‌گیری شدت پریود است. توجه کنید که تخمین میزان خونریزی سخت است و اغلب افراد آن را بیشتر از حد واقعی تخمین می‌زنند. اگر پریود شما خیلی شدید و یا دردناک است که باعث اختلال در فعالیت‌های روزانه شما می‌شود حتما این مشکل را با کادر درمانی در میان بگذارید. خونریزی طولانی مدت و شدید قاعدگی می‌تواند منجر به کم‌خونی شود.
دیدن لخته خون به ویژه در روزهایی که خونریزی شدیدتر هست طبیعی است.
تغییر رنگ خون قاعدگی در طول پریود طبیعی است. معمولا هنگامی که شدت خونریزی کم است رنگ خونی که دفع می‌شود تیره‌تر است (۶-۹).

پاسخ دادن به پرسش‌های روزانه احوال‌پرسی همدم و نگاهی به گزارش‌های چند ماهه در اپلیکیشن همدم در طول چرخه قاعدگی برای چند دوره متوالی به شما کمک خواهد کرد که رفتار طبیعی بدنتان را بشناسید، شدت و طول پریود خود را پیش‌بینی کنید و در صورت نیاز به مشورت با کادر پزشکی، اطلاعات مفیدی در اختیار داشته باشید.

خونریزی شدید پریود (منوراژی) یا هایپرمنوره:

هایپرمنوره چیست؟ خونریزی زیاد قاعدگی یا منوراژی (هایپرمنوره) یا خونریزی شدید در پریودی، یکی از انواع اختلالات قاعدگی می‌باشد که در طی آن دوره‌ خونریزی عادت ماهانه و یا حجم خون ریزی بیش از حد نرمال می‌باشد.

در واقع خونریزی زیاد قاعدگی (منوراژی) ادامه یافتن خونریزی عادت ماهانه بیش از هفت روز یا از دست دادن بیش از 80 میلی‌لیتر خون در جریان خونریزی عادت ماهانه می‌باشد، به صورتی که خونریزی باعث شود هر ساعت یا هر چند ساعت پشت سر هم، یک یا چند تامپون یا پد خیس شود، یا نیاز به استفاده بیش از یک پد همزمان برای کنترل جریان قاعدگی باشد، یا نیاز به تعویض پد یا تامپون در طول شب باشد و یا اینکه قاعدگی با دفع لخته های خون بزرگ همراه باشد.

خونریزی زیاد قاعدگی یا منوراژی بسیار شایع است و حدود یک سوم زنان به دنبال معالجه آن هستند. خونریزی زیاد قاعدگی طبیعی نیست و این مساله می تواند زندگی فرد را مختل کند و یا حتی ممکن است نشانه مشکل جدی تری در سلامتی فرد باشد.


علت خونریزی زیاد در پریودی چیست؟

عوامل زیادی ممکن است علت خونریزی شدید در دوران قاعدگی باشند. ناهنجاری‌های ساختاری دستگاه تناسلی، وجود اختلالات خونی، اختلالات هورمونی مانند کم‌کاری تیروئید و یا سرطان های دستگاه تناسلی، مثال هایی از علت خونریزی زیاد و لخته در پریودی یا منوراژی می باشند. بررسی‌های اولیه برای یافتن علت خونریزی زیاد قاعدگی با هدف بررسی وضعیت بارداری، وضعیت یائسگی و منشا خونریزی آغاز می‌گردد.

از علل منوراژی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وجود فیبروم یا فیبروئید های رحمی؛

• وجود پولیپ در اندومتر؛

• تخمک گذاری نامنظم: اگر تخمک گذاری به طور منظم رخ ندهد، اندومتر (پوشش داخلی رحم) ممکن است خیلی ضخیم شود. این وضعیت در دوران بلوغ و قبل از یائسگی شایع است. همچنین در خانم هایی که شرایط پزشکی خاصی دارند مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک و کم کاری تیروئید ممکن است رخ دهد.

• وجود نقص در سیستم انعقادی: در هنگام خونریزی قاعدگی، وجود سیستم انعقادی سالم برای کنترل میزان خون ریزی لازم است و اگر به هر دلیلی این سیستم ناقص عمل کند خونریزی در زمان مناسب متوقف نخواهد شد. اختلالات پلاکتی (ITP)، بیماری هایی که موجب نقص در سیستم انعقادی می گردند مانند بیماری ون ویلبراند و یا استفاده از داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین، مثال هایی از عوامل ایجاد کننده اختلال در سیستم انعقادی می باشند؛

• دستگاه داخل رحمی مسی (IUD) نیز می تواند باعث خونریزی زیاد قاعدگی بویژه در سال اول استفاده شود؛

• سرطان اندومتر رحم: این سرطان می تواند باعث خونریزی نامنظم، خون ریزی بعد از اتمام خونریزی ماهانه (اواسط سیکل) یا حتی بعد از وقوع یائسگی شود. خونریزی شدید قاعدگی می تواند نشانه اولیه سرطان اندومتر باشد. بیشتر موارد سرطان اندومتر در زنانی که دهه 60 زندگی شان را می گذرانند و یائسه شده اند، تشخیص داده می شود؛

• بیماری‌های التهابی لگن؛

• اندومتریوز (گسترش بافت داخلی رحم در مکان‌هایی خارج از رحم که باعث ایجاد خون ریزی های غیرطبیعی و دردناک می‌شود)؛

• آدنومیوز (گسترش بافت داخلی رحم به داخل بافت ماهیچه‌ای رحم که باعث ایجاد خونریزی‌های غیرطبیعی و دردناک می‌شود)؛

• عوارض مربوط به بارداری (سقط یا حاملگی خارج از رحمی)؛

• علل روحی مانند استرس‌ها؛

• وجود عفونت‌های منتقل شونده از راه جنسی.

البته برخی اوقات، علت خونریزی زیاد قاعدگی مشخص نیست.


علائم و نشانه‌های خونریزی شدید قاعدگی یا منوراژی:

طول چرخه‌ی طبیعی قاعدگی 35-21 روز می‌باشد. تعداد روزهای نرمال تداوم خونریزی، 5 تا 7 روز و حجم طبیعی آن 25 الی 80 میلی لیتر می‌باشد، اما اگر خونریزی قاعدگی بیش از 7 روز طول بکشد و یا حجم خونریزی در یک سیکل بیش از 80 سی سی باشد، نشان دهنده خونریزی زیاد قاعدگی یا منوراژی (هایپرمنوره) است که یکی از شایع ترین اختلالات قاعدگی می باشد. در صورت افزایش خونریزی باید به این سوال دقت کنیم که اگر خونریزی قاعدگی زیاد باشد چه کنیم.


عوارض خونریزی شدید پریود:

در پاسخ به این موضوع که خونریزی شدید دارم و باید چه کنم توجه داشته باشید که گذشته از عوارض اجتماعی و روانی خونریزی زیاد قاعدگی که باعث ناراحتی روحی افراد می‌شود؛ از دست دادن حجم زیادی از خون، منجر به کاهش ذخایر آهن بدن خواهد شد که با علائمی مانند کوتاهی نفس، ضعف، خستگی، سردرد، کاهش تمرکز و.... ظاهر می‌گردد. همچنین ممکن است باعث افزایش ریسک مشکلات قلبی شود.


تشخیص منوراژی (هایپرمنوره):

تشخیص منوراژی به وسیله‌ی گرفتن شرح حال دقیق پزشکی، معاینه فیزیکی و سونوگرافی ترانس واژینال صورت می‌گیرد و در صورت لزوم برای تشخیص ممکن است از تست ‌های آزمایشگاهی یا هیستروسکوپی نیز استفاده شود. به طور کلی رایج ترین روش های تشخیصی منوراژی عبارتند از:

• گرفتن شرح حال پزشکی فرد در مورد بیماری های گذشته و حال، سابقه جراحی، تاریخچه بارداری، داروهای مصرفی، روش پیشگیری از بارداری، وضعیت چرخه قاعدگی از جمله تاریخ شروع دوره، مدت خونریزی و میزان خونریزی (کم، متوسط، سنگین یا در حد لکه بینی)؛

• انجام معاینه‌ی لگنی و مقعدی برای اطمینان از اینکه منشا خونریزی، دستگاه تناسلی تحتانی (واژن یا سرویکس) است یا رکتوم و همچنین بررسی از نظر وجود عفونت های مقاربتی؛

• انجام آزمایشاتی همچون پاپ اسمیر برای رد کردن خونریزی زیاد پریودی با منشاء نئوپلازی یا آزمایش بارداری برای رد احتمال سقط یا بارداری خارح از رحمی یا بررسی هورمون های تیرویید برای تشخیص کم کاری تیرویید؛

• انجام سونوگرافی لگنی که اولین روش برای تشخیص ناهنجاری‌های رحمی و مشکلات مربوط به تخمک گذاری می‌باشد؛

• هیستروسکوپی برای مشاهده داخل رحم؛

• بیوپسی اندومتر در افراد بالای 35 سال یا در موارد شک به سرطان آندومتر یا هایپرپلازی آتیپیکال یا بدخیمی‌ها؛

• سونوهیستروگرافی؛

• انجام MRI.


درمان خونریزی زیاد قاعدگی:

درمان خونریزی زیاد در پریودی به علت افزایش خونریزی، شدت آن و اهداف باروری آینده‌ی فرد بستگی دارد. خط اول درمان منوراژی برای زنان با خونریزی زیاد قاعدگی که موارد پاتولوژی در آن‌ها تشخیص داده نشده است، افرادی که فیبروم کوچکتر از ۳ سانتی‌متر دارند و یا در موارد آدنومیوز، تجویز قرص‌های ضدبارداری یا پروژسترون به تنهایی می‌باشد که برای کوتاه مدت کاربرد دارد. در بلند مدت از پروژسترون‌های تزریقی استفاده خواهد شد. در صورتی که فیبروم‌ ها به درمان‌های هورمونی پاسخ ندهند، روش جراحی برای حذف فیبروم‌ ها انجام خواهد شد.

در افرادی که تمایلی به دریافت درمان دارویی ندارد و همچنین در مواردی که حفظ باروری در زوجین مد نظر نیست، درمان جراحی به عنوان خط اول درمان قرار می‌گیرد. هیسترکتومی یکی از جراحی های قطعی در این گروه از بیماران می باشد به خصوص زمانی که برداشتن فیبروم به تنهایی ممکن نیست. همچنین تخریب اندومتر (لایه‌ی داخلی رحم) با استفاده از تکنیک گرما نیز یکی دیگر از راه ‌های درمان خونریزی زیاد قاعدگی می‌باشد.

استفاده از برخی قرص‌ها باعث کاهش ۵۰ درصدی خونریزی می‌شوند و حتی می‌توان از آن ها به صورت ترکیبی با درمان‌های هورمونی هم استفاده کرد. داروهای ضد التهاب نیز ممکن است در درمان خونریزی شدید قاعدگی مؤثر باشند. این داروها خط اول درمان خونریزی زیاد قاعدگی با منشاء تخمک گذاری نامنظم می‌باشند. برداشتن رحم درمان قطعی خونریزی‌ های زیاد پریودی می‌باشد.

معمولاً ابتدا داروها برای درمان خونریزی شدید قاعدگی استفاده می شوند به این صورت که:

• خونریزی سنگین ناشی از مشکلات تخمک گذاری، اندومتریوز، سندرم تخمدان پلی کیستیک و فیبروم ها اغلب با روش های پیشگیری از بارداری هورمونی قابل کنترل است. این روش ها بسته به نوعشان، می توانند جریان قاعدگی را سبک تر کنند، به منظم تر شدن دوره ها کمک کنند یا حتی خونریزی را به طور کامل متوقف نمایند. این روش ها شامل استفاده از دستگاه داخل رحمی پروژسترونی و قرص‌های خوراکی پیشگیری از بارداری ترکیبی می باشند.

• هورمون درمانی نیز می تواند برای خونریزی شدید پریود که در دوران قبل از یائسگی رخ می دهد مفید باشد. قبل از تصمیم گیری برای استفاده از هورمون درمانی، باید میزان فواید و خطرات (مانند افزایش خطر حمله قلبی، سکته مغزی و سرطان) آن بررسی شود. هورمون درمانی شامل استفاده از پروژسترون خوراكي و پروژسترون تزریقی است.

• آگونیست های آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) چرخه قاعدگی را متوقف می کنند و اندازه فیبروم ها را کاهش می دهند. این داروها فقط برای دوره کوتاهی (کمتر از 6 ماه) استفاده می شوند. تأثیر آن ها بر روی فیبروم ها موقتی است و پس از قطع مصرف دارو، فیبروم ها معمولاً به اندازه اصلی خود بر می گردند.

• ترانگزامیک اسید یک داروی بدون نسخه است که خونریزی زیاد پریود را درمان می کند. این دارو به صورت قرص وجود دارد و هرماه در شروع دوره قاعدگی مصرف می شود.

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و مفنامیک اسید نیز ممکن است به کنترل خونریزی شدید پریودی و تسکین درد قاعدگی کمک کنند. در صورت وجود اختلالات خونی و انعقادی، درمان ممکن است شامل استفاده از داروهای خاصی برای کمک به لخته شدن خون باشد.

در صورت عدم کاهش خونریزی با دارو، ممکن است به یک روش جراحی نیاز باشد:

•Endometrial ablation: این روش اندومتر رحم را از بین می برد، خونریزی قاعدگی را متوقف کرده یا کاهش می دهد. احتمال بارداری بعد از این روش وجود ندارد، اما به ندرت ممکن است اتفاق بیفتد. در این صورت، خطر و عوارض جدی افزایش می یابد. در صورت استفاده از این روش تا بعد از یائسگی باید از روش های پیشگیری از بارداری استفاده شود. عقیم سازی دائم ممکن است گزینه مناسبی برای جلوگیری از بارداری برای خانم هایی باشد که از این روش استفاده می کنند. Endometrial ablation فقط پس از تجویز دارو یا سایر روش های درمانی باید در نظر گرفته شود.

• آمبولیزاسیون شریان رحمی: برای درمان فیبروم ها استفاده می شود. در آمبولیزاسیون شریان رحمی، رگ های خونی که به رحم می رسند، بسته می شوند، در نتیجه جریان خون به رحم متوقف شده که باعث کاهش رشد فیبروم ها می گردد.

• میومکتومی: یک روش جراحی برای برداشتن فیبروم ها بدون برداشتن رحم است.

• هیستروسکوپی: همچنین در برخی موارد می توان از هیستروسکوپی برای از بین بردن فیبروم ها یا متوقف کردن خونریزی ناشی از فیبروم استفاده کرد.

• جراحی برداشتن رحم (هیسترکتومی): هیسترکتومی برای درمان فیبروم ها و آدنومیوز در مواردی که سایر درمان ها شکست خورده اند یا گزینه ای دیگری وجود ندارد، بکار برده می شود. همچنین برای درمان سرطان آندومتر نیز از این روش استفاده می گردد. بعد از برداشتن رحم، خانم دیگر نمی تواند باردار شود و دوره قاعدگی نخواهد داشت.

به طور کلی توجه داشته باشید که در صورت مشاهده خونریزی شدید در خود، باید بتوانید با مراجعه به پزشک و انجام بررسی های لازم به پاسخ سوالات زیر برسید و از وضعیت خود آگاه شوید:

چه چیزی خونریزی قاعدگی را زیاد می کند؛

روش های درمان دارویی خونریزی شدید؛

علت خونریزی شدید در پریودی چیست؛

علت لخته شدن خون در پریود؛

خونریزی زیاد در پریودی نشانه چیست؟؛

دلیل خونریزی شدید در اولین پریود بعد از زایمان چه چیزی می تواند باشد؛

راه حل جلوگیری از خونریزی قاعدگی؛

دلیل افزایش خونریزی قاعدگی.
هدف: سلول هاي بنيادي خون قاعدگي از نظر عملکردي و فنوتيپي به سلول هاي بنيادي مزانشيمي شبيه هستند. سلول هاي بنيادي مزانشيمي فعاليت و توليد سلول هاي دندريتيک را مهار مي کنند؛ اما درباره تاثير سلول هاي بنيادي خون قاعدگي بر سلول هاي سيستم ايمني اطلاعات کمي وجود دارد. در مطالعه حاضر، تاثير اين سلول ها بر تمايز سلول هاي دندريتيک از مونوسيت بررسي شد.
مواد و روش ها: خون قاعدگي از خانم هاي سالم در دوره قاعدگي تهيه شد. سلول هاي تک هسته اي چسبان جدا شده و پس از دو هفته کشت، سلول هاي بنيادي خون قاعدگي به دست آمدند. سلول هاي مونوسيت در حضور سايتوکين هاي اينترلوکين 4 و فاکتور محرک کلوني گرانولوسيت-مونوسيت به سمت سلول هاي دندريتيک در حضور و عدم حضور سلول هاي بنيادي خون قاعدگي، تمايز داده شدند. پس از 5 روز ميزان توليد نشانگرهاي سلول هاي دندريتيک و مونوسيت اندازه گيري شد. ميزان توليد سايتوکين اينترلوکين 6 نيز در مايع رويي کشت ها اندازه گيري شد.
نتايج: در حضور سلول هاي بنيادي خون قاعدگي، درصد سلول هاي داراي نشانگرهاي سلول هاي دندريتيک (CD1a) و مونوسيت (CD14) به ترتيب کاهش و افزايش معني داري را نشان داد. ميزان توليد اينترلوکين 6 در مايع رويي هم کشتي سلول هاي بنيادي خون قاعدگي با مونوسيت افزايش معني داري داشت.
نتيجه گيري: مطالعه حاضر نشان داد سلول هاي بنيادي خون قاعدگي تمايز سلول هاي مونوسيت به دندريتيک را مهار مي کنند. اين اثر مي تواند به افزايش توليد سايتوکين اينترلوکين 6 نسبت داده شود. با توجه به محاسني که براي سلول هاي بنيادي خون قاعدگي ذکر شده، اين سلول ها مي توانند جايگزين مناسبي براي سلول هاي بنيادي مزانشيمي در کارهاي باليني آينده باشند

سیکل قاعدگی چیست ؟

خونریزی قاعدگی قسمتی از سیکل قاعدگی می باشد.در یک سیکل قاعدگی بدن زنان تغییراتی می کند تا هر ماه برای باردار شدن آمادگی داشته باشد. یک سیکل قاعدگی از اولین روز خونریزی قاعدگی شروع می شود. متوسط زمان یک سیکل قاعدگی نرمال 28 روز است. اما یک سیکل نرمال ممکن است از 23 تا 35 روز متفاوت باشد.

ارگانهای دخیل در ایجاد یک سیکل قاعدگی عبارتد از : مغز، غده هیپوفیز، رحم و گردن رحم، تخمدانها و لوله های فالوپ و واژن. تغییر سطح هورمونهای جنسی در بدن باعث ایجاد مراحل مختلف سیکل قاعدگی می شود. دو هورمون اصلی مرتبط با قاعدگی که توسط تخمدانها تولید می شوند عبارتند از استروژن و پروژسترون. هورمونهای FSH و LH که در هیپوفیز ساخته می شوند نیز در این امر سهیم هستند.


در یک سیکل قاعدگی چه اتفاقی می افتد؟

در نیمه اول سیکل میزان استروژن بالا رفته و باعث رشد و افزایش سلولهای رحمی می شود. در پاسخ به هورمون FSH یک تخمک در داخل یکی از تخمدانها شروع به رشد می کند. در حوالی روز 14 از یک سیکل 28 روزه در پاسخ به هورمون LH تخمک از تخمدان آزاد می شود. این مرحله تخمک گذاری نامیده می شود.

در نیمه دوم سیکل تخمک وارد لوله فالوپ که بین تخمدا ن و رحم قرار دارد می شود در این مرحله پروژسترون بالا رفته و رحم را آماده بارداری می کند. اگر در این مرحله تخمک توسط اسپرم بارور شود بارداری رخ خواهد داد. در غیر اینصورت تخمک بعد از مدتی از بین می رود. اگر بارداری رخ ندهد استروژن وپروژسترون کاهش می یابند و لایه ضخیم رحم ریزش کرده و خونریزی قاعدگی یا عادت ماهیانه را ایجاد می کند.

فولیکول همچنین تولید هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون را افزایش داده که این هورمونها سبب ضخیم تر شدن پوشش داخلی رحم می شود، این پوشش داخلی خود را آماده کرده تا تخمک بارور شده را بپذیرد و آن را تغذیه نماید، در صورت عدم لقاح، مقدار استروژن و پروژسترون کاهش یافته و پوشش داخلی رحم، کنده و ریزش می کند و خونریزی قاعدگی شروع می شود .
همزمان با رسیدن به حوالی یائسگی،‌ تخمدانها شروع به مقاومت در برابر هورمون FSH کرده و غده هیپوفیز بیشتر FSH تولید کرده تا سطح استروژن را بالا نگه دارد، این حالت سبب سیکل قاعدگی نامرتب شده و خونریزیهای سنگین و غیرقابل پیش بینی در طول پریودها رخ می دهد.
عدم وجود پریود در یک سال و سطح FSH بالای ۳۰ تا ۴۰ واحد نمایانگر یائسگی می باشد، با توجه به اینکه میزان FSH در حوالی یائسگی در حال بالا و پایین رفتن می باشد لذا تنها یک نتیجه آزمایش FSH برای تشخیص یائسگی کافی نمی باشد

زمانى که تخمک آزاد مى شود میزان هورمون FSH کاهش مى یابد اما اگر تخمکى آزاد نشود میزان این هورمون همچنان بالا باقى مى ماند، احتمالا تلاش مى کند تا تخمدان را به این آزاد سازى تخمک تحریک کند.
هورمون FSH در زنانى که دچار کاهش توانایى تخمدان مى شوند زیاد مى شود، این امر در زنان چهل ساله و همچنین زنان جوانى که ذخیره تخمدانشان کاهش یافته است نیز مشاهده مى شود. .



یک سیکل قاعدگی نرمال چه ویژگی دارد؟

سیکل قاعدگی یک خانم ممکن است در ماههای مختلف کاملاً شبیه هم نباشد . از طرف دیگر سیکل های هر نفر با دیگری متفاوت است. خونریزیها ممکن است کم، متوسط و زیاد باشد و نیز طول مدت آن می تواند متفاوت باشد. اگرچه اکثر پریودها 3 تا 5 روز طول می کشد اما بین 2 تا 7 روز نرمال است. در سالهای اول شروع قاعدگی و در سنین نزدیک به یائسگی سیکلها ممکن است کاملاً نامنظم باشند.



سیکل های قاعدگی از چه سنی شروع می شوند؟

سن متوسط شروع قاعدگی حدود 12 سالگی است. اما این بدان معنی نیست که همه دختران در سن 12 سالگی قاعده می شوند. یک دختر در فاصله سنی 8 تا 16 سالگی ممکن است قاعده شود.



یک خانم تا چه زمانی پریود می شود ؟

زنان تا زمان یائسگی پریود می شوند. سن متوسط یائسگی حدود 51 سالگی است. یائسگی یعنی زن قادر به تولید تخمک نبوده و نمی تواند دیگر باردار شود.مانند قاعدگی سن شروع یائسگی هم می تواند متفاوت باشد.



چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد ؟

در موارد زیر باید با پزشک خود مشورت کنید:

عدم شروع قاعدگی تا سن 16 سالگی
متوقف شدن بی دلیل عادات ماهیانه
خونریزی بیش از 7 روز
حجم زیادی از حد خونریزی
در صورتی که در فاصله بین پریودها خونریزی داشته باشید
درد شدید هنگام قاعدگی


چه مشکلاتی ممکن است زنان در مورد قاعدگی داشته باشند؟

زنان ممکن است مشکلات مختلفی با دوره های قاعدگی خود داشته باشند برخی از شایعترین آنها عبارتند از :

آمنوره یا عدم وجود عادات ماهیانه: این لغت زمانی به کار می رود که یک دختر خانم تا 16 سالگی پریود نشده باشد ( آمنوره اولیه ) و یا اینکه عادات ماهیانه در خانمی که قبلاً قاعدگی مرتب داشته است قطع شود( آمنوره ثانویه ).علل اصلی آمنوره عبارتند از :بارداری ، شیردهی ، کاهش وزن شدید دراثر یک بیماری وخیم ، ورزش سنگین ، استرس و رژیم های غذایی سخت . اختلالات هورمونی یا بیماریهای دستگاه تناسلی نیز ممکن است عامل بیماری باشند.


دیسمنوره یا قاعدگی دردناک : عبارتست از درد خفیف تا بسیار شدید در هنگام خونریزی ماهیانه . معمولاً در زنان و دختران جوان علت خاصی ندارد. هورمونی به نام پروستاگلاندین عامل این مشکل است. بعضی از انواع مسکنها مانند ایبو پروفن و مفنامیک اسید می توانند درد را کاهش دهند. گاهی اوقات این مشکل در اثر یک بیماری به نام آندومتریوز می باشد .


خونریزی غیر طبیعی از رحم : خونریزی غیر طبیعی رحم با خونریزی قاعدگی متفاوت است.این مشکل ممکن است بصورت خونریزی بسیار حجیم ، خونریزی طولانی مدت ، پریودهای بسیار نزدیک به هم و یا خونریزی بین پریودها خود را نشان دهد. در اوایل سنین قاعدگی و حوالی یائسگی این اختلالات شایعتر هستند. دیگر علل خونریزیهای غیر طبیعی رحم پولیپها ، فیبروم ها ، عفونتها و علل هورمونی هستند.
الگوهای خونریزی غیر طبیعی رحمیAbnormal uterine bleeding (AUB)
1- هیپر منوره: تداوم خونریزی بیش از 7 روز به دلیل مسائلی مانند فیبروم یا میوم زیر مخاطی، آدنو میوز، عوارض حاملگی، تومورها و نامنظمی هورمونی


2- منوراژی: خونریزی قاعدگی بیش از 80 میلی لیتر (مانند دلایل هیپر منوره)


3- متروراژی: خونریزیهای نامنظم در فواصل سیکلهای قاعدگی (به دلایلی مانند لکه بینی در اواسط سیکل قاعدگی در اثر تخمک گذاری، مصرف استروژن، عفونت لایه داخلی رحم-اندومتریت-، پرکاری تیروئید، پولیپهای اندومتر، و سرطانهای دهانه رحم و اندومتر(در موارد بسیار نادر)

4- هیپو منوره: خونریزی قاعدگی خفیف و جزئی ومعمولا در حد لکه بینی( به دلایلی مانند مصرف قرصهای، تنگی دهانه رحم یا منفذ پرده بکارت، چسبندگیهای داخل رحمی یا سندرم آشرمن- چسبندگیهای داخل رحم به دنبال مشکلاتی مانند کورتاژهای خشن)


5- اولیگو منوره: طول مدت دوره قاعدگی بیش از 35 روز( به دلایلی مانند کاهش وزن شدید، کم کاری تیروئید، و.

6- پلی منوره: طول مدت دوره قاعدگی کمتر از 22 روز( به دلایلی مانند کم کاری تیروئید و خونریزی در اثرنامنظمی هورمونی)

7- منومتروراژی: سیکلهای قاعدگی نامنظم همراه با افزایش یا تغییرات طول مدت و مقدار خونریزی قاعدگی( به دلایلی مانند عوارض حاملگی، سندرم تخمدان پلی کیستیک، و برخی بدخیمی ها)


8- خونریزی پس از نزدیکی: خونریزی در اثر نزدیکی یا در اثر معاینه ( به دلایلی مانند بیرون زدگی یا زخمهای مخاط دهانه رحم ، پولیپ،سرطان و یا عفونتهای دهانه رحم)


9- خونریزی پس از یائسگی: خونریزی پس از یک سال از قطع قاعدگی در فرد یائسه( به دلایلی مانند سرطان دهانه رحم و رحم، عفونتهای واژن و سرویکس، میومهای رحمی)

لازم به ذکر است که تشخیص هر کدام از این الگوها به بررسی پزشکی نیاز دارد. در ضمن بسیاری از دلایل ذکر شده، در تمام موارد مصداق پیدا نمی کند و پس از بررسیهای دقیق پزشکی ، تشخیص برای فرد گذاشته می شود. بنابراین توصیه می شود در صورت تکرار بی نظمی قاعدگی، به پزشک معالج خود مراجعه کنید



خلاصه مراحل قاعدگی:



1- چرخه قاعدگی از روز نخست خونریزی آغاز میگردد.

2- با کاهش سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون غشاء داخلی رحم در هم شکسته و همراه با جریان خون دفع میگردد.

3- با افزایش ترشح F.S.H رشد یک تخمک در یک فولیکول تخمدانی تحریک میگردد. این فولیکول تکامل یافته تولید استروژن میکند.

4- با افزایش هورمون L.H به همراه هورمون F.S.H سبب تخمک گذاری میگردند. در این مرحله سطح هورمون استروژن در جریان خون افزایش اما سطح پروژسترون کاهش می یابد. پس از تخمک گذاری اول (تخمک) از لوله فالوپ به سمت رحم حرکت میکند.

5- با کاهش هورمونهای L.H وF.S.H فولیکول پاره شده (پس از رها سازی تخمک) تبدیل به جسم زرد میگردد. این جسم زرد تولید پروژسترون میکند.

6- در این مرحله هورمون استروژن افزایش یافته و همراه با پروژسترون سبب ضخیم گشتن غشاء رحم میگردند.

7- هرگاه تخمک بارور نگردد جسم زرد از میان میرود و دیگر پروژسترون تولید نمیکند. بنابراین سطح هورمونهای استرژن و پروژسترون در خون کاهش یافته و غشاء داخلی رحم میریزد.

8- آغاز چرخه بعدی


چند نکته:

* دوره خونریزی 3 تا 7 روز به طول می انجامد.
*روز نخست خونریزی، روز نخست چرخه قاعدگی محسوب میگردد.

تعریف تخمک گذاری
به رها شدن یک تخمک بالغ از یک فولیکول تخمدانی اطلاق میگردد.

علایم فیزیکی تخمک گذاری

1- احساس درد و ناراحتی خفیف در ناحیه تحتانی شکم
2- افزایش اندک دمای بدن
3- افزایش ترشح موکوس در مهبل
4- افزایش میل جنسی
5- حساس گشتن سینه ها

عوامل موثر بر زمان تخمک گذاری

1- استرس
2- بیماری
3- تغییر و تحولات ناگهانی در سبک زندگی

* معمولا روز تخمک گذاری 16-12 روز (متوسط 14 روز) پیش از آغاز قاعدگی بعدی میباشد.

* هنگامی که یک تخمک رها میگردد 12 تا 24 ساعت فرصت دارد تا توسط اسپرم بارور گردد.

*برای جلوگیری از بارداری میایست حداقل 5-4 روز قبل و 48-24 ساعت پس از تخمک گذاری از برقراری رابطه جنسی خودداری کرد. این به این خاطر است که اسپرم قادر است 5-4 روز درون بدن زن زنده بماند.

* برای اطمینان بیشتر میبایست از 6 روز قبل از تخمک گذاری و 3 روز پس از آن از برقراری رابطه جنسی خودداری کرد.

خونریزی غیر طبیعی رحم- بخش دوم
علل خونریزی رحم :

همانطور که در بخش اول هم اشاره شد علت خونریزی رحم در سنبن مختلف متفاوت است اما منشأ خونریزی هم مهم است که میتواند از قسمتهای مختلف دستگاه تناسلی ( ولو، واژن ، دهانه رحم ، رحم ، لوله ها و تخمدانها ) ، دستگاه و مجاری ادراری و یا دستگاه گوارش باشد و تشخیص آن به عهده پزشک متخصص زنان میباشد.اگر به متخصص زنان خوب و با تجربه مراجعه کنید با تشخیص دقیق علت و منشأ خونریزی ، بهترین و مناسبترین درمان برای شما انجام خواهد شد.در این بخش تنها به خونریزی های غیر طبیعی دستگاه تناسلی میپردازیم.
علت خونریزی غیر طبیعی در خانمها :

خونریزی غیر طبیعی درخانمها با منشأ دستگاه تناسلی ممکن است خفیف در حد لکه بینی و یا شدید در حد دفع لخته باشد. بطوریکه با فالیت های روزانه زندگی عادی شخص تداخل داشته باشد. منشأ این خونریزی ها شامل:
تخمدان :

خونریزی از تخمدان به علت کیست ، عفونت ، توده های بدخیم ، جسم زرد ، ضربه و...می باشد.که بصورت خونریزی داخل شکمی و یا واژینال و درد لگنی تظاهر میکند. بررسی اولیه با معاینه و سونوگرافی معمولا آنرا مشخص میکند.
لوله های فالوپ :

شایعترین علت خونریزی از لوله ، حاملگی خارج رحمی در لوله است که میتواند خطرناک بوده و عواقب بدی داشته باشد. در هر خانمی که با لکه بینی ، درد و پریود نامنظم به متخصص زنان و زایمان مراجعه میکند ، تشخیص حاملگی خارج رحم قویا مطرح می شود.
رحم:

خونریزی رحمی شایعترین منبع خونریزی دستگاه تناسلی است. علل آن شامل :

1- حاملگی و عوارض آن از جمله حاملگی لوله ای ، سقط ، خونریزی پشت جفت و حتی بارداری طبیعی هم ممکن است با لکه بینی و خونریزی همراه باشد. در این موارد تست بارداری و سونوگرافی به تشخیص کمک میکنند.

2- پولیپ و فیبروم نیز از شایعترین علل خونریزی رحمی هستند، که با سونوگرافی واژینال به راحتی قابل تشخیص هستند . البته در مواردی نیز انجام هیدروسونوگرافی و یا هیستروسکوپی ضرورت دارد. فیبروم ها گاه باعث خونریزی شدید میشوند اما پولیپ معمولا باعث لکه بینی وسط سیکل ، خونریزی بعد از یائسگی ، لکه بینی بعد از کارهای سنگین و ورزشهای کششی میشود، گرچه خونریزی شدید قاعدگی هم ممکن است ایجاد کند.

3- بزرگ شدن رحم نیز یکی دیگرازعلل خونریزی های شدید و طولانی است که عمدتا با درد همراه است و در افرادی که چندبار زایمان کرده اند بیشتر دیده میشود.

4- ضخیم شدن بافت اندومتر رحم و یا تغییرات بدخیمی آن نیز باعث لکه بینی و یا خونریزی حجیم و یا طولانی میشود.تشخیص قطعی آن با نمونه برداری ( کورتاژتشخیصی ) است.که بصورت سرپایی در مطب نیز قابل انجام است.ضخیم شدن بافت اندومتر مخصوصا در افراد چاق و یا خانمهایی سیکلهای طولانی مدت دارند و دیر به دیر پریود میشوند شایعتر است.

5- التهاب و عفونت بافت اندومتر باعث درد زیر شکم و خونریزی نابجا می گردند.

6- اختلالات هورمونی شامل کم کاری تیروئید و پر کاری تیروئید ، تخمدان پلی کیستیک ، افزایش هورمون شیر ( پرولاکتین ) و .... نیز از علل بی نظمی سیکلها هستند.

7- مشکلات انعقادی خون بصورت ارثی یا اکتسابی از سنین نوجوانی تا بزرگسالی میتواند خونریزی های شدید به همراه داشته باشد.
دهانه رحم :

خونریزی از دهانه رحم ممکن است ناشی از التهاب و تورم و عفونت دهانه رحم ( که گاهی با عنوان زخم مطرح میشوند ) باشد و یا ناشی ازتغییرات بدخیمی دهانه رحم ( سرطان دهانه رحم ) که از علل کمتر شایع است و با غربالگری های منظم با تست پاپ اسمیر در مراحل اولیه قابل تشخیص و درمان هستند.پولیپ ها و توده های بیرون زده از دهانه رحم هم نباید نادیده انگاشته شوند.
درمان خونریزی رحم :

اکثر بانوانی که از خونریزی های نامنظم و گاها شدید به ستوه امده اند بدنبال راهکار فوری جهت درمان بی نظمی قاعدگی هستند. جهت درمان خونریزی های غیر طبیعی زنان ، لازم است به متخصص زنان با تجربه و کارآمد مراجعه کنید تا بررسی های تشخیصی دقیق برای شما انجام شود. درمان خونریزی نامنظم قاعدگی را در قسمت بعد مطالعه فرمایید.

معرفی دستگاه تناسلی در زنان

فرزندآوری برای ما انسان‌­ها زمانی میسر می‌­شود که دستگاه تولیدمثل هم در بدن مرد و هم در بدن زن تمامی وظایف خود را به درستی انجام دهد، که این امر نیز تنها در صورت رخ دادن بلوغ امکان‌پذیر خواهد بود. بلوغ دورانی است که احتمالأ هر کدام از ما آن را تجربه کرده‌ایم و با آن آشنا هستیم. در طی این مرحله‌ی بحرانی و مهم از زندگی که در دختران از نه الی 14 سالگی شروع شده و حدود سه تا چهار سال به طول می انجامد، مشخصات جنسی ظاهر شده و بخش­‌‌های مختلف دستگاه تولیدمثل، بالغ می‌­شوند.

در ابتدای بلوغ با تکمیل و شروع به کار چرخه‌ی هورمونی در بدن دختران، غده‌ی هیپوفیز تحت تأثیر فرمان­‌‌های صادرشده از هیپوتالاموس، شروع به ترشح هورمون­‌‌هایی می‌کند که تخمدان­‌ها را برای تولید هورمون­‌‌های جنسی زنانه یعنی استروژن و پروژسترون تحریک می‌­کنند. این دو هورمون نقش بسیار مهمی‌‌در بروز صفات ثانویه‌ی جنسی و ایجاد تغییرات جسمانی مرتبط با بلوغ دارند. از جمله‌ی این تغییرات می‌­توان به تسریع رشد، جوانه زدن و بزرگ شدن پستان­‌ها، رشد مو‌‌های ناحیه‌ی تناسلی (شرمگاهی یا عانه) و زیر بغل، رشد لگن و تغییر فرم آن به حالت زنانه و افزایش قد در مراحل ابتدایی بلوغ و به دنبال آن تخمک‌گذاری و قاعدگی در اواخر بلوغ اشاره نمود. مهم‌ترین پیامد تکمیل صحیح روند بلوغ در دختران آماده شدن دستگاه تناسلی برای تولیدمثل، بارداری و به دست آوردن توانایی لازم برای به دنیا آوردن نوزادی دوست‌داشتنی است. آگاهی از آناتومی این دستگاه دیدی جامع به ما داده تا آگاهی بیشتری نسبت به چگونگی عملکرد جنسی و باروری زنان داشته باشیم و در صورت وجود هرگونه مشکل به درستی متوجه آن شویم.

دستگاه تولیدمثل زنان از دو بخش خارجی و داخلی تشکیل شده‌ و برخلاف Vulva)، مونس‌پوبیس (Mons pubis)، لب­‌‌های بزرگ (Labia majora)، لب­‌‌های کوچک (Labia minora)، کلیتوریس (Clitoris)، وستیبول یا دهلیز (vestibule)، منفذ پیشابراه (Urethral opening)، مدخل واژن (Vaginal entrance)، پرده‌ی بکارت (Hymen)، واژن یا مهبل (Vaginae) و پرینه (Perineum) می‌باشد. با نگاه کردن به عکس پایین، می­‌توانیم تک‌تک این بخش­‌ها را به وضوح مشاهده کنیم.دستگاه تولیدمثل مردان، تقریباً تمامی اجزای آن در داخل بدن قرار گرفته است. اعضای تولیدمثلی خارجی این دستگاه شامل فرج یا ولو (



فرج یا ولو که پزشکان به آن پودندا (Pudenda) هم می­گویند، ناحیه ای است لوزی‌شکل که در بین دو ران پا قرار گرفته و تمامی ساختمان­‌‌های دستگاه تناسلی را که از خارج قابل مشاهده هستند ؛ از مونس‌پوبیس تا جسم پرینه (ناحیه‌ی عضلانی مابین نقطه‌ی اتصال پایینی لب­‌‌های بزرگ تا مقعد) در بر می­گیرد. مونس‌پوبیس ناحیه‌ی مثلثی‌شکل قرار گرفته بر روی استخوان شرمگاهی یا عانه است که در حین بلوغ به دلیل تجمع چربی در زیر پوست آن، حالت برجسته‌ای پیدا کرده و با مو‌‌های مجعد و تیره‌رنگ پوشیده می­شود. این بالشتک مملو از چربی مانند سپری از ساختار‌‌های حساس دستگاه تناسلی زنانه محافظت می‌کند.

ولو از بیرون توسط دو چین‌خوردگی هلالی‌شکل و نیمه‌مدور از بافت چربی و با طول تقریبی هفت تا هشت سانتی‌متر که در قسمت خارجی مملو از مو‌‌های تیره‌رنگ و ضخیم و در سطح داخلی فاقد مو می‌باشند، پوشیده شده است. این دو چین‌خوردگی که به نام لب­‌‌های بزرگ شناخته می­شوند، در همه‌ی خانم‌ها قبل از برقراری رابطه‌ی جنسی و در حالت عادی تقریباً بر روی هم خوابیده و ورودی ولو را می­بندند، البته ظاهر این ساختارها در افراد مختلف تا حدودی متغیر است که این مسئله تا حد زیادی به میزان چربی موجود در آن‌ها وابسته می‌باشد، چرا که حجم اعظم لب­‌‌های بزرگ را بافت چربی تشکیل ‌‌‌‌می‌دهد. به یاد داشته باشید که وجود چنین تفاوت­‌‌هایی در بدن زنان کاملأ طبیعی است و هیچ خانمی نباید از تفاوت ظاهری ناحیه‌ی تناسلی خود با دیگران نگران و یا شرم‌زده باشد.

با جدا کردن لب­‌‌های بزرگ از یکدیگر، دو چین بافتی صاف، بدون مو و متمایل به قرمز در خط وسط دیده می‌شود که از بالا و پایین به هم متصل می­باشند. این بافت­ها که در اغلب خانم‌ها از نظر اندازه غیرقرینه بوده، لب­‌‌های کوچک هستند که در موقعیت داخلی نسبت به لب­‌‌های بزرگ قرار داشته و در هدایت صحیح جریان ادرار نقش دارند.

در نقطه‌ی بالایی اتصال دو لبه به یکدیگر، عضو گردشکل و بسیار حساسی به نام کلیتوریس وجود داشته که عضو اصلی نعوظی (حساس به تحریک جنسی) در زنان به حساب می‌آید. این عضو کوچک که در بیشتر خانم‌ها طولی کمتر از دو سانتی‌متر دارد، در اثر تحریک و دست‌کاری، سفت و کمی بزرگ شده و در رسیدن زنان به اوج لذت جنسی نقش بسیار مهمی‌‌دارد.

با مشاهده‌ی دقیق‌تر به عکس بالا می‌­توانیم فضایی بادامی شکلی به نام وستیبول را در شکاف بین لب­‌‌های کوچک مشاهده نماییم که در قسمت بالایی آن منفذ خروجی پیشابراه (محلی که ادرار از آن خارج می­‌شود) و در بخش پایینی آن مدخل واژن قرار گرفته است. در دخترانی که رابطه‌ی جنسی نداشته اند، ورودی واژن به وسیله لب‌‌‌های کوچک که بر روی هم قرار گرفته اند، مخفی شده است. در صورتی که با معاینه این قسمت در معرض دید قرار بگیرد، پرده‌ی بکارت مشاهده خواهد شد. در زنان بالغ باکره، پرده‌ی بکارت یک لایه‌ی نازک غشایی با ضخامت متغیر (اغلب بین یک تا دو میلی‌متر) است که به صورت کم و بیش دورتا دور دهانه‌ی واژن را احاطه می‌کند و قطر منفذ آن که محلی برای خروج خون قاعدگی است، از اندازه‌ی ته سنجاق تا ابعادی که نوک یک انگشت و یا حتی دو انگشت به راحتی از آن عبور می‌کند، متفاوت است. با برقراری رابطه‌ی جنسی و ورود آلت تناسلی مردانه به داخل واژن، این پرده به طور مکرر در جهات مختلفی پاره شده و در نهایت با زایمان طبیعی برای همیشه از مدخل واژن کنار می‌­رود و تنها بقایای کوچکی از آن باقی می‌­ماند. به خاطر سپردن این نکته بسیار مهم است که اگرچه بسیاری از مردم تصور می­‌کنند که پارگی پرده‌ی بکارت با خونریزی زیادی همراه خواهد بود، اما در حقیقت این مسئله در همه‌ی زنان اتفاق نمی‌افتد و رخ ندادن خونریزی یا خونریزی اندک دلیلی بر عدم بکارت یک خانم نیست. در ادامه با انواع پرده‌ی بکارت آشنا می‌شویم.
پرده‌ی بکارت، ‌هایمن (Hymen)

بنا به دلایلی که مشخص نیست نوزادان مؤنث با غشایی که دهانه‌ی واژن آن‌ها را احاطه می‌کند متولد می‌شوند. هایمن یک کلمه یونانی به معنای غشا (پرده) می‌باشد. ‌هایمن همچنین خدای ازدواج یونان نیز عنوان شده است. به همین علت شاید بتوان باورهای موجود پیرامون این بافت بدن را توجیه کرد. به مدت هزاران سال برخی از فرهنگ‌ها اعتقاد داشتند که پاره شدن‌ هایمن سبب می‌شود که زن درد احساس کند ؛ به خصوص هنگام ازدواج و اولین رابطه‌ی جنسی. در برخی از فرهنگ‌ها نیز این باور هنوز وجود دارد که اگر سؤالی درباره‌ی بکارت دختر مطرح شود، با معاینه‌ی پرده می‌توان به این سؤال پاسخ داد. تعدادی از فرهنگ‌ها نیز باور دارند که پاره شدن‌ هایمن سبب خونریزی می‌شود و باز یکی از روش‌‌‌های مشخص کردن بکارت دختر در شب عروسی مطرح می‌شود. اما باید توجه کرد که امروزه خیلی از این باورها یک تصور اشتباه در نظر گرفته می‌شوند. مطالعات نشان ‌‌‌‌می‌دهند که تنها 43 درصد خانم‌ها در اولین آمیزش جنسی خود خونریزی خواهند داشت و این خونریزی قطعاً نشان‌دهنده‌ی پاره شدن‌ هایمن است. این خونریزی می‌تواند در اثر انقباض ماهیچه‌‌‌های واژن، ناکافی بودن ترشحات روان‌کننده، دخول عجولانه یا خراش واژن ایجاد شده باشد. خیلی از خانم‌ها نیز هیچ خونریزی یا دردی را احساس نمی‌‌کنند.

هایمن غشایی است که دهانه‌ی خارجی واژن را احاطه می‌کند یا کاملاً آن را می پوشاند.‌ هایمن بخشی از فرج (Vulva) یا اندام تناسلی خارجی می باشد و از نظر ساختار شبیه واژن است. ‌هایمن بیشتر به شکل دوناتی دیده می‌شود که در مرکز باز می باشد.‌ هایمن در نوزادانی که تازه متولد شده‌اند برجسته‌تر و ضخیم‌تر است و با گذشت زمان بیشتر بافت‌ هایمن نازک می‌شود و دهانه‌، بازتر می‌شود. با خود‌ارضایی همراه با دخول، دخول و زایمان‌ هایمن صدمه دیده و میزان کمی از آن در اطراف مدخل یا دهانه‌ی ورودی واژن باقی مانده که به آن Hymenal tags می‌‌گویند. پارگی‌ هایمن لزوماً دخول واژینال را نشان نمی‌دهد و علل دیگری نیز همچون وارد آمدن ضربات نیز می‌تواند در آن دخیل باشد. البته پزشک می‌تواند آثار تجاوز جنسی را با معاینه تشخیص دهد. گرچه در دختران جوان ظاهر رایج‌ هایمن هلالی شکل است ولی شکل‌‌‌های دیگر نیز ممکن است دیده شود.

تأثیر آمیزش جنسی و زایمان روی‌ هایمن متغیر است. اگر ‌هایمن کاملاً کشسان (ارتجاعی) باشد، ممکن است تقریباً به حالت اول خود بازگردد. در موارد دیگر ممکن است بقایایی از آن باقی بماند یا بعد از دخول‌‌‌‌های متوالی کاملاً ناپدید شود. از طرفی‌ هایمن در اثر بیماری، جراحت، معاینه‌ی پزشکی، خودارضایی یا تمرین‌‌‌های فیزیکی نیز ممکن است آسیب ببیند. به خاطر همین وضعیت‌ هایمن به طور قطع نشان‌دهنده‌ی بکارت فرد نیست. یک زن می‌تواند با وجود داشتن‌ هایمن سالم و نداشتن دخول، باردار شود در صورتی که اسپرم در تماس با لوب‌ها یا نواحی واژن باشد و از دهانه‌ی واژن عبور کند. دانشمندان معتقدند که تنها سه صدم درصد از زنان، بدون این غشا متولد می‌شوند. عدم حضور‌ هایمن به این معنی است که شکل‌گیری واژن کامل‌تر از حالت عادی رخ داده است.
انواع‌ هایمن از نظر شکل

هایمن در هر خانمی از نظر شکل، اندازه و رنگ متفاوت است. این غشا برخلاف تصور اکثریت که فکر می‌‌کنند‌ در عمق واژن قرار دارد، در عمق یک تا دو سانتی‌متری دهانه‌ی واژن قرار گرفته است.

هایمن بدون منفذ (Imperforate hymen):‌

هایمن بدون منفذ هنگام تولد قابل تشخیص است. اغلب تشخیص در دوران نوجوانی انجام می‌شود.‌ هایمن بدون منفذ غشای نازکی است که به طور کامل دهانه‌ی واژن را می‌پوشاند. در این شرایط خون قاعدگی (پریود، عادت ماهانه) نمی‌تواند از واژن خارج شود و تجمع پیدا می‌کند و باعث درد شکم یا پشت (haematocolpos) می‌شود. برخی از نوجوان‌ها نیز ممکن است هنگام حرکات روده درد داشته باشند یا به سختی ادرار خود را دفع کنند. درمان‌ هایمن بدون منفذ نیازمند جراحی کوچک است تا بافت‌های اضافی‌ هایمن را بردارند و دهانه‌ی واژن با اندازه طبیعی ایجاد کنند تا خون قاعدگی بتواند از واژن خارج شود.

هایمن حلقوی (Annular hymen):

این نوع هایمن، یک حلقه‌ی کامل دور دهانه‌ی واژن شکل ‌‌‌‌می‌دهد و شکل خود را هنگام خودارضایی همراه با دخول یا فعالیت‌‌‌های جنسی از دست ‌‌‌‌می‌دهد.

هایمن هلالی‌شکل (Crescentic/Lunar hymen):

این نوع هایمن، شکلی هلالی شبیه نیمه‌ی ماه، در بالا یا پایین دهانه‌ی رحم (مانند شکل زیر) ایجاد می‌کند.

هایمن مشبک، سوراخ‌سوراخ یا ریزمنفذ (Cribriform hymen):‌

هایمن با منفذ ریز، غشای نازکی است که تقریباً دهانه‌ی واژن زن جوان را کامل می‌پوشاند. خون قاعدگی (پریود، عادت ماهانه) قادر به خروج از واژن است ولی دهانه‌ی واژن بسیار کوچک می‌باشد و نزدیکی همراه با دخول ممکن نخواهد بود. درمان این مشکل، یک جراحی کوچک است تا بافت اضافی‌ هایمن برداشته شود و دهانه‌ی واژن با اندازه‌ی طبیعی ایجاد شود تا خون قاعدگی بتواند از واژن خارج شود. این نوع هایمن، استفاده از تامپون و فعالیت جنسی را مشکل می‌کند.

هایمن تیغه‌دار(Septate hymen) :

این نوع هایمن، دارای بافتی تیغه‌مانند است که در طول دهانه‌ی واژن امتداد یافته است و تا حدودی ضخیم و سفت است و نزدیکی همراه با دخول را کمی‌‌ دشوار می‌سازد و استفاده از تامپون نیز سخت خواهد شد. این تیغه‌ها معمولاً خودبه‌خود پاره می‌شوند.

هایمن دندانه‌دار (Denticular hymen):

این نوع هایمن، شبیه مجموعه‌ای از دندان‌هاست که دهانه‌ی واژن را احاطه کرده‌اند. نوع نادرتر این غشا، الگوهای دندانه‌ای نامنظمی‌‌در اطراف دهانه‌ی واژن دارد.



هایمن ریزمنفذ (Microperforatehymen):

بعضی از دخترها با یک سوراخ ریز در ‌هایمن متولد می‌شوند. جراحی برای بزرگ کردن دهانه‌ی واژن در این مورد ضروری است.

هایمن در خانمی‌‌ که تجربه‌ی رابطه‌ی جنسی یا خودارضایی همراه با دخول داشته، شبیه شکل زیر خواهد بود و مشخص است که نسبت به‌ هایمن حلقوی، شباهت به یک حلقه‌ی کامل کمتر است.

هایمن در خانمی‌‌ که فعالیت‌‌‌های جنسی کمی‌‌ داشته یا شیء خارجی را به دفعات کم وارد واژن کرده است به شکل زیر است. متخصصینی که‌ هایمن را برای تجاوز جنسی بررسی می‌‌کنند بیشتر به بخش عقبی‌ هایمن علاقه دارند (موقعیت ساعت سه تا نه). این بخش جایی است که‌ هایمن به طور طبیعی در اولین دخول واژینال پاره می‌شود.

فرج خانمی ‌‌که زایمان کرده است به شکل زیر است.‌ هایمن به طور کامل یا تقریبی از بین می‌رود.
جراحی ترمیمی‌ هایمن

جراحی به چند دلیل می‌تواند انجام پذیرد؛ یا برای ترمیم‌ هایمن پاره‌شده یا از بین بردن بافت‌ هایمن اضافی که دهانه‌ی واژن را مسدود کرده است. انواع مختلف جراحی هایمن عبارتند از:

هایمنوپلاستی (Hymenoplasty):

این یک جراحی زیبایی است که‌ در آن هایمن پاره‌شده را بنا به دلایل شخصی فرد، ترمیم می‌کنند. هایمن با جراحی دوباره بسته می‌شود تا هنگام نزدیکی جنسی خونریزی داشته باشد. برخی افراد ترمیم پرده‌ی بکارت را به دلایل شخصی یا به خاطر اعتقادات معنوی انجام ‌‌می‌دهند. همچنین این جراحی بعد از موارد تجاوز‌‌های جنسی نیز قابل انجام است.

هایمنکتومی (Hymenotomy):

این جراحی برای باز کردن‌ هایمن بدون منفذ، تیغه‌دار یا ریزمنفذ است. معمولاً یک‌ هایمن که دارای آناتومی صحیح می‌باشد هنگام اولین نزدیکی بدون آسیب شدید، کشیده و پاره می‌شود. نگرانی بابت وجود شریانی است که در سمتی از‌ هایمن در جریان است و سبب خونریزی‌‌‌های شدید می‌شود. جراحی‌ هایمنکتومی خطر خونریزی را کاهش ‌‌‌‌می‌دهد و اجازه‌ی خروج ترشحات را از واژن ‌‌‌‌می‌دهد. البته باید دقت کرد که‌ هایمنکتومی فقط در موارد غیر‌طبیعی‌ هایمن انجام می‌شود. عدم موفقیت در نزدیکی به دلیل بسته یا ضخیم بودن غشای پرده و عدم خروج خونریزی ناشی از قاعدگی با وقوع بلوغ در دختران که منجر به درد شدید شکمی می‌شود نیز از دیگر دلایل انجام این جراحی است.

با گذر از پرده‌ی بکارت، به واژن می‌­رسیم. واژن لوله‌­ای عضلانی‌ـ‌غشایی است که از ولو تا رحم کشیده شده و طول آن در زنان بالغ از شش تا ده سانتی‌متر متغیر می‌باشد. این عضو عملکرد‌‌های زیادی دارد، از جمله اینکه کانال دفعی رحم بوده و از طریق آن ترشحات رحمی و جریان خون قاعدگی خارج می‌­شود، در حین رابطه‌ی جنسی آلت تناسلی مردانه در آن قرار گرفته و به دلیل اعصاب فراوان حسی موجود در دیواره­‌‌هایش در ایجاد احساس لذت جنسی نقش دارد. واژن همچنین راهی برای رسیدن اسپرم به اعضای تولیدمثلی داخلی و سپس تخمک بوده و در نهایت گذرگاهی است که نوزاد در حین زایمان از آن عبور کرده و متولد می‌­شود. تمامی این عملکردها به دلیل عضلانی بودن واژن و خاصیت کشسانی (ارتجاعی) آن امکان‌پذیر هستند.

این عضو در قسمت انتهایی خود به ساختاری لوله‌­ای شکل با دیواره­‌‌های قوی و ضخیم به نام دهانه‌ی رحم یا سرویکس (Cervix) می‌­رسد که مانند پلی ارتباطی میان اعضای تولیدمثلی خارجی و داخلی قرار گرفته است. دهانه‌ی رحم دارای دو سوراخ داخلی و خارجی است که در طی حاملگی بسته شده تا علاوه بر جلوگیری از خروج زود هنگام جنین، از ورود عوامل بیماری‌زا به درون رحم هم جلوگیری شود. برای اینکه در حین زایمان نوزاد بتواند به صورت طبیعی از رحم خارج شود، لازم است که این سوراخ­‌ها باز شده و دهانه‌ی رحم به حدی متسع گردد که قطر آن به 10 سانتی‌متر برسد.

با رسیدن به این نقطه، اعضای تولیدمثلی خارجی پایان یافته و از این پس با اعضای داخلی دستگاه تولیدمثل یعنی رحم (Uterus)، لوله­‌‌های فالوپ یا لوله­‌‌های رحمی (Fallopian tubes) و تخمدان‌­ها (Ovaries) آشنا خواهیم شد.

رحم عضوی عضلانی و گلابی‌شکل است که در حفره‌ی لگن قرار گرفته و مهم‌ترین وظیفه‌ی آن فراهم کردن فضا و شرایطی ایمن برای رشد و تغذیه‌ی جنین در طی نه ماه حاملگی می‌باشد. با وجود اینکه رحم جایگاه نوزاد است و در زنان حامله تا پنج لیتر هم گنجایش دارد، اما در زنان غیرحامله بسیار کوچک بوده و تنها در حدود شش تا هشت سانتی‌متر طول و پنج سانتی‌متر عرض دارد. در طی حاملگی دیواره­‌‌های عضلانی رحم رشد قابل توجهی پیدا کرده و سبب افزایش اندازه و وزن آن می‌­شوند به طوری که وزن رحم از 70 گرم در وضعیت غیرحامله به 1100 گرم در پایان حاملگی می‌­رسد. همین دیواره­‌‌های عضلانی هستند که با انقباضات مداوم و منظم خود باعث ایجاد درد‌‌های زایمانی، شروع فرآیند زایمان و در نهایت به خارج رانده شدن نوزاد از رحم می­‌شوند. در زنان غیرحامله، رحم حفره­‌ای توخالی است که با یک بافت نازک غشایی صورتی‌رنگ و مخمل مانند به نام اندومتر (Endometrium) فرش شده است. در حالت طبیعی ضخامت این بافت بسیار متغیر بوده و بسته به سن، شرایط هورمونی و اینکه یک خانم در چه مرحله‌­ای از چرخه‌ی ماهانه‌اش قرار دارد، دچار تغییرات بیشتری هم می­‌شود. به طور کلی از بعد از بلوغ تا قبل از یائسگی (دوران باروری)، در طی هر چرخه بافت حساس اندومتر به تغییرات هورمونی پاسخ داده و به تدریج رشد می‌کند و در نهایت در پایان چرخه و با رخ ندادن حاملگی فرو ریخته و خونریزی قاعدگی را شکل ‌‌‌‌می‌دهد. با پایان یافتن قاعدگی این بافت مجدد رشد خود را آغاز نموده تا برای دوره‌ی بعدی آماده شود. علت اینکه اندومتر به طور مرتب در حال رشد و ریزش است، این است که تغییرات بافتی آن فضای رحم را برای پذیرش جنین در صورت رخ دادن حاملگی آماده می‌کند. در صورتی که در یک چرخه لقاح اتفاق بیفتد، نوزاد در اندومتر، رشد یافته، لانه‌گزینی کرده و بدین ترتیب دیگر ریزش این لایه و به دنبال آن خونریزی قاعدگی در طی نه ماه حاملگی رخ نخواهد داد.

در تصویر پایین، دو لوله با طول تقریبی هشت تا 14 سانتی‌متر و عرض بسیار اندک دو تا نهایتاً هشت میلی‌متر در کناره­‌‌های فوقانی رحم به چشم می­‌خورند که عامل اتصال رحم با تخمدان‌­ها و محلی برای وقوع لقاح هستند. چرا که اسپرم پس از عبور از واژن، از طریق رحم و سپس لوله­‌‌های رحمی خود را به تخمک رسانده و در صورت حضور تخمک در این مجرا باعث باروری آن و تشکیل سلول تخم می­‌شود که در آینده به کودکی دوست‌داشتنی تبدیل خواهد شد.

در آن سر لوله­‌‌های رحمی به تخمدان­‌‌های چپ و راست می‌­رسیم که اعضایی تخم مرغی شکل و با طول 2.5 تا پنج سانتی‌متر، عرض 1.5 تا سه سانتی‌متر و ضخامت 0.6 تا 1.5 سانتی‌متر هستند. این دو عضو بسیار ارزشمند که از بدو تولد حاوی میلیون‌­ها تخمک می‌­باشند، در طی بلوغ وظیفه‌ی مهم ترشح هورمون­‌‌های زنانه‌ی استروژن و پروژسترون، تکامل تخمک و رها کردن آن به درون لوله‌‌‌های رحمی را بر عهده دارند. در طی هر چرخه‌ی ماهیانه به طور معمول یک یا چند تخمک از یکی از تخمدان‌­ها به درون لوله‌ی فالوپ رها شده و به سمت رحم حرکت می‌کند. در صورتی که تخمک در این مسیر به اسپرم برخورد کند، بارور شده و حاملگی رخ خواهد داد، در غیر این‌ صورت از بین رفته و با خونریزی قاعدگی از بدن دفع می­‌شود.
پریود یا قاعدگی ممکن است برای دختران جوان کمی گیج کننده باشد. ما در این مقاله به توضیح آن می پردازیم و تعدادی از تصورات اشتباهی را که در مورد عادت ماهانه در ذهن خانم ها وجود دارد را توضیح می دهیم. برای مشاوره با دکتر زنان کلیک کنید.

یک دوره پریود (قاعدگی) مدت زمان اولین روز خونریزی در یک ماه تا اولین روز خونریزی در ماه بعد است. شروع اولین قاعدگی نشان می دهد که بدن شما اولین تخمک را تولید کرده است. پس از آن تخمدان ها، هر ماه یک تخمک را از خود آزاد می‌کنند و به کمک هورمون های استروژن و پروژسترون و بالا رفتن سطح آن ها تخمک ها در تخمدان بزرگ می شوند و از سوی دیگر این هورمون ها با ضخیم کردن دیواره رحم شرایط مناسبی برای بارداری تخمک ها را فراهم می کنند. حال اگر لقاح انجام نشود سطح استروژن و پروژسترون پایین آمده و دیواره رحم فرو می ریزد و همراه با خون از بدن خارج می شود که این سیکل هر ماه تکرار می شود و به آن قاعدگی می گویند.


مشاوره با متخصص زنان



تخمک گذاری ۱۲ تا ۱۶ روز قبل از قاعدگی اتفاق می افتد و به علت تغییرات هورمونی که ایجاد می شود معمولا با علایم فیزیکی و تغییرات خلق و خو همراه است. مانند احساس درد در زیر شکم، حساس شدن سینه ها، افزایش میل جنسی، افزایش دمای بدن، افسردگی، پرخاشگری و خستگی.

بهتر است بخوانید: لیست علائم و نشانه های کرونا

بی نظمی در قاعدگی می تواند نشانه مشکلات جدی تر باشد که توصیه می کنیم حتما به پزشک زنان مراجعه فرمائید.
مشاوره آنلاین فوری

در ادامه تعدادی از باورهای غلطی که درمورد دوران قاعدگی وجود دارد را ذکر می کنیم:
۱- حمام رفتن در دوران پریود خطرناک نیست

گروهی تصور می کنند که استحمام در دوره قاعدگی می تواند خطرناک باشد. این تصور اشتباه است. شما با آرامش می توانید به حمام بروید. برخی این باور را دارند که آب گرم باعث بیشتر شدن خونریزی می شود و آب مانع از خارج شدن خون از بدن می شود. برای توضیح باید گفت که ممکن است حمام با آب گرم باعث بیشتر شدن خونریزی شود اما از سوی دیگر به از بین رفتن گرفتگی عضلانی در این دوران کمک می کند و باعث آرامش و حال خوب می شود. درمورد اینکه آب مانع خروج خون از بدن می شود باید توضیح داد این اتفاق کاملا موقت است و خطری ندارد.

۲- عقب انداختن دوران قاعدگی بی خطر است

تصور اشتباه دیگر در مورد دوران قاعدگی این است که مصرف دارو برای به تعویق انداختن دوران پریود خطرناک است و این در حالی است که متخصصان زنان اعلام می دارند که این امر هیچ گونه خطری ندارد.
۳- رابطه جنسی در دوران قاعدگی می تواند منجر به بارداری شود

یکی دیگر از این تصورات این است که رابطه جنسی در این دوران موجب بارداری نمی شود. این تصور غلط است، رابطه جنسی بدون محافظت ممکن است در دوران قاعدگی منجر به بارداری شود. کمترین شانس بارداری در دوران قاعدگی است اما احتمال بارداری صفر نیست و بستگی به طول چرخه قاعدگی خانم ها دارد.

بهترین زمان برای باروری در دوران تخمک گذاری است یعنی ۱۲ تا ۱۶ روز قبل از پریود بعدی. دوره عادت ماهانه معمولا ۲۸ روز است اما در برخی افراد ۲۱ روزه است. این تفاوت بر زمان تخمک گذاری اثر گذار است. در ضمن، اسپرم میتواند به مدت ۵ و یا ۷ روز در دستگاه تولید مثل زنان باقی بماند.

مشاوره آنلاین با متخصص زنان و زایمان
۴- شنا کردن در دوران قاعدگی خطری ندارد

شنا کردن به این دلیل که کاپ های قاعدگی اجازه ورود آب به داخل رحم را نمی دهند مشکلی ایجاد نمی کند. در مورد عفونت واژن هم نظر قطعی نمی توان داد ولی به صورت کلی می توان گفت در استخرها هر کسی می تواند دچار مشکلات پوستی و .. شود.
۵- در دوران پریود هم می توان موها را رنگ کرد

تصور غلط دیگر این است که موها در این دوران رنگ نمی گیرند یا دکلره درست انجام نمی شود. اما این موضوع هم اشتباه است زیرا تغییرات هورمونی مشکلی در تولید چربی مو ایجاد نمی کنند. اما در نظر داشته باشید که در این دوران موها شکننده می شوند و بعد از رنگ کردن باید از سرم ها و آبرسان های مناسب استفاده کرد.

مشکلات دوران قاعدگی و نامنظمی های آن
تحریریه درمانکده
2,494 خواندن این مطلب 4 دقیقه زمان میبرد

بیرون آمدن خون رحم از واژن در بانوان، عادت ماهانه نامیده می شود. چرخه قاعدگی زنان نشان دهنده وضعیت سلامتی آن ها است. بانوان باید نظم چرخه قاعدگی خود را تحت نظر بگیرند؛ چرا که این کار، به شناخت شرایط طبیعی بدن، زمان تخمک گذاری، قطع یا نامنظم شدن پریود یا خونریزی های پیش بینی نشده ماهیانه کمک می کند. در صورتی که نامنظم شدن چرخه قاعدگی تکرار شود، ممکن است سلامت فرد در معرض خطر قرار گیرد.
چرخه قاعدگی چیست؟

مجموعه اتفاقاتی که به صورت ماهیانه در بدن زنان اتفاق می افتد و بدن را آماده برای بارداری می کند، عادت ماهانه یا چرخه قاعدگی نامیده می شود. هر ماه در جریان تخمک گذاری یکی از تخمک ها آزاد می شود و تغییرات هورمونی، رحم را برای بارداری آماده می کند. اگر تخمک آزاد شده بارور نشود، دیواره رحم ضخیم شده و از بین رفته و توسط واژن از بدن خارج می شود. به این فرآیند پریود یا عادت ماهانه گفته می شود.

مدت زمان طبیعی چرخه قاعدگی ۲۸ روز است؛ اما این زمان در میان افراد مختلف متفاوت است. برخی از بانوان چرخه ۲۴ روزه و برخی دیگر ۳۵ روزه دارند و ۴ تا ۷ روز طول می کشد. چرخه قاعدگی می تواند منظم یا نامنظم باشد و خونریزی ماهیانه می تواند سبک، سنگین، کوتاه، طولانی، دردناک و یا بدون درد باشد.
اختلالات قاعدگی
علت اختلالات قاعدگی
اختلالات قاعدگی چیست؟

در صورتی که تغییرات زمان بین پریودها، میزان خونی که هر بار از بدن بانوان خارج می شود، طول مدت هر پریود زیاد باشد یا لخته های خونی با قطر بزرگ تر از ۲.۵ سانتی متر مشاهده شود، قاعدگی نامنظم نامیده می شود.

مشاوره با متخصص زنان و زایمان

دلایل پریود نامنظم چیست؟

علت پریود نامنظم دخترها و یا به طور کل زنان، به واسطه عدم تخمک گذاری در طول قاعدگی است که به دلیل اختلالات هورمونی شدید اتفاق می افتد. در واقع چرخه زندگی و شرایط پزشکی و جسمی هر فرد بر چرخه قاعدگی وی تاثیرگذار است. در ادامه تک تک علل ایجاد عفونت و پریود نامنظم بررسی خواهد شد.
عدم توازن هورمون ها

در دوران بلوغ، تغییرات زیادی در بدن اتفاق می افتد که توازن هورمون ها را بر هم می زند و چند سال طول می کشد تا استروژن و پروژسترون به تعادل برسند. این موضوع باعث پریودهای نامنظم می شود.

پیش از یائسگی، اغلب بانوان پریودهای نامنظم را تجربه می کنند و پس از یائسگی دیگر پریود نمی شوند.

همچنین بخوانید: هورمون های زنانه و اثرات آن ها

در دوران بارداری، عادت ماهانه متوقف می شود و پریود اغلب بانوان در دوران شیردهی نیز شروع نمی شود.

استفاده از روش های ضدبارداری سبب قاعدگی نامنظم می شود. برای مثال قرص های ضدبارداری موجب لکه بینی در زمان بین دو پریود می شوند و دستگاه IUD باعث افزایش خونریزی می شود.

برخی داروهای ضد انعقاد خون، داروهای هورمونی و داروهای ضدالتهاب بر میزان خونریزی قاعدگی تاثیر می گذارند.

تنبلی تخمدان

سندروم تخمدان پلی کیستیک یک مشکل در سیستم غدد درون ریز است و در این حالت تخمدان ها بزرگتر از حالت عادی بوده و تعدادی کیست کوچک در آن ها دیده می شود. این بیماری تخمک گذاری ندارد و مقدار زیادی هورمون مردانه یعنی آندروژن یا تستوسترون دارند. نشانه های تنبلی تخمدان شامل پریودهای نامنظم، قطع پریود، چاقی، جوش و رشد موهای زائد می شود.

همچنین بخوانید: ۶ علت رایج درد تخمدان
اختلال تیروئید

غده تیروئید هورمونی تولید می کند که بر متابولیسم بدن اثر می گذراد و باعث پریودهای نامنظم می شود.
آندومتر

سرطان رحم یا سرطان دهانه رحم ممکن است منجر به خونریزی بین دو پریود یا لکه بینی و خونریزی در حین یا پس از رابطه جنسی می شوند.
آندومتریوز

بیماری که در آن سلول هایی که به صورت طبیعی باید در رحم باشند، بیرون از رحم رشد می کنند. زمانی که خونریزی اندومتریوز در بافتی که آن را احاطه کرده است جمع شود، سبب تخریب بافت، درد شدید، قاعدگی نامنظم و ناباروری می شود.

همچنین بخوانید:
التهاب لگن

گونه ای عفونت دستگاه تناسلی زنان است که نشانه هایی مانند خونریزی شدی، لکه بینی بین دو پریود و خونریزی و لکه بینی بعد از رابطه جنسی دارد.

مشاوره پزشکی فوری

پولیپ و فیبروم

توده های خوش خیم ناشی از بافت اندومتر، پولیپ رحم و توده های ناشی از بافت عضله، فیبروم نامیده می شوند. این توده ها خونریزی شدید و طولانی مدت پریود را به وجود می آوردند.
اختلالات قاعدگی
درمان اختلالات قاعدگی
استرس و پریود نامنظم

اضطراب مزمن و حتی استرس های کوتاه مدت باعث اختلالات هورمونی، تاخیر پریود و چرخه نامنظم می شود.

همچنین بخوانید: ۵ باور غلط در مورد قاعدگی یا پریود شدن
درمان قاعدگی نامنظم

درمان قاعدگی نامنظم در دوران بلوغ و یائسگی خیلی ضروری نیست و در کل تا زمانی که ناراحتی و اختلالی در بدن بیمار ایجاد نکند، نیاز به درمان ندارد. درمان قاعدگی نامنظم به منظور بازگرداندن تعادل هورمونی بدن انجام می شود و قرص های ضد بارداری و یا هورمون های دیگر برای درمان سندروم تنبلی تخمدان تجویز می شود.

درمانکده برای بهبود و تسریع روند درمان بیماران، با همکاری بهترین پزشکان این حوزه، امکان نوبت دهی اینترنتی برجسته ترین پزشکان متخصص، فوق تخصص و متخصص زنان در تهران را فراهم کرده است. برای انتخاب پزشک خوب زنان و زایمان بدون نیاز به مراجعه حضوری و تماس با مطب برای دریافت نوبت، به لیست بهترین پزشکان زنان مراجعه کرده و با توجه به اولین نوبت خالی پزشک، نظرات بیماران، تلفن مطب و آدرس مطب نوبت خود را آنلاین رزرو کنید.

قاعدگی طبیعی چند روز است؟

نامنظمی های غیر طبیعی قاعدگی (پریود) می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. بسیاری از مخاطبان سایت دکتر لیلا تدین، متخصص زنان و زایمان در تهران سوالاتی مانند «قاعدگی منظم چند روز است؟» و «پریود منظم چگونه است؟» را از ما می پرسند. در این مقاله می خواهیم به طور کامل سیکل قاعدگی، عوامل موثر بر روی نظم پریود و ویژگی های قاعدگی منظم را برای شما عزیزان مورد بررسی قرار دهیم. با ما همراه باشید.
سیکل قاعدگی چگونه است؟

سیکل قاعدگی طبیعی انسان را می توان به دو بخش سیکل تخمدانی و سیکل رحمی تقسیم کرد. دوره تخمدانی به دو مرحله فولیکولی و لوتئال و سیکل رحمی به مراحل تکثیری و ترشحی تقسیم می شود. اما سوال اساسی این است که چرا در عده ای از خانم ها فاصله بین دو قاعدگی کم است و عادت ماهانه زود رخ می دهد، در حالی که بعد از محاسبه مشخص می شود که پریود زودتر از موعد رخ داده است. خانم ها این سوالات و مشابه این سوال ها را از متخصص زنان و زایمان خود می پرسند تا علت را جویا شوند.
نشانه های پریود نامنظم
چه عواملی بر روی پریود منظم تاثیر می گذارند؟

در ادامه مهم ترین عوامل موثر بر روی نامنظمی قاعدگی را مورد بررسی قرار داده ایم. در صورتی که نظم پریود شما به هم ریخته است، می توانید علت آن را از میان موارد زیر پیدا کنید.

مصرف داروهای جلوگیری از بارداری
بیماری تخمدان پلی کیستیک
بیماری های ناحیه لگن
مشکلات هورمونی
پولیپ رحم
فیبروم رحم
استرس

مراحل قاعدگی طبیعی

پریود بانوان ویژگی هایی دارد که بر اساس آن ها می توان طبیعی یا غیر طبیعی بودن قاعدگی را تشخیص داد. در ادامه می خواهیم مراحل طبیعی عادت ماهیانه را مورد بررسی قرار دهیم. به طور کلی مراحل پریود عبارتند از:

مرحله فولیکولی: فیدبک هورمونی سبب پیشبرد تکامل منظم یک فولیکول غالب می شود که باید در وسط سیکل بالغ و برای تخمک گذاری آماده شود. مدت متوسط مرحله فولیکولی در انسان حدود 14-10 روز است و متغیر بودن این مدت، مسوول قسمت اعظم تفاوت ها در طول کلی سیکل است.
مرحله لوئتال: مدت سپری شده از تخمک گذاری تا شروع قاعدگی که به طور متوسط 14 روز است، مرحله لوئتال نامیده می شود.

آیا می دانستید؟!

تعداد روزهای سیکل طبیعی قاعدگی 35-21 روز، مدت خونریزی 7 روز و مقدار متوسط خونریزی در ماه 60-20 میلی لیتر است. با وجود این فقط حدود دو سوم زنان بزرگسال دارای سیکل های 35-21 روزه هستند.
چرخه قاعدگی طبیعی چند روز است؟

در بیشتر مواقع چرخه قاعدگی خانم های مختلف با یکدیگر متفاوت است اما معمولا فاصله بین دو پریود از 21 تا 35 روز محاسبه شده است. اما این محاسبه در دختر خانم های جوان از 21 تا 45 روز مورد ارزیابی شده است. اما بهترین روش برای یک خانم ثبت روز دقیق آن در تقویم می باشد. با این اقدام کمک می شود تا فرد روز قاعدگی و حتی تخمک گذاری خود را فراموش نکند.

در صورتی که برای هر مشکلی به یک متخصص زنان مراجعه کنید، او از شما می خواهد که برنامه عادت ماهیانه خود را در اختیار وی قرار دهید تا بتواند دید مناسبی نسبت به وضعیت شما داشته باشد. بهترین متخصص زنان کسی است که نظم عادت ماهیانه شما را به دقت مورد بررسی قرار می دهد و از این طریق تشخیص و درمان درستی برای مشکل شما خواهد داشت.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید: از جمله عواملی که باعث بدتر شدن و یا نامنظم شدن قاعدگی یک خانم خواهد شد، استرس، اضطراب و فشار کاری می باشد که این موارد به میزان بسیار زیادی در این پروسه نقش دارند.

خانم ها باید بدانند که اگر بی دلیل عادت ماهانه آنان قطع شود، خونریزی بیش از 7 روز داشته باشند، اگر در حد فاصل بین پریودی خونریزی زیادی داشته باشند، درد و ناراحتی زیادی را تحمل می کنند، خون زیادی را از دست می دهند و… حتما باید به متخصص زنان و زایمان برای بررسی مراجعه نمایند و همچنین دختر خانم هایی که به سن 16 و بیش از آن هستند و هنوز پریود نمی شوند نیز باید برای معاینه به پزشک زنان مراجعه نمایند.
تغییرات هورمونی دوران قاعدگی چگونه رخ می دهند؟

در ابتدای هر سیکل قاعدگی ماهانه غلظت استروئیدی های گنادی پایین است و این کاهش از انتهای مرحله لوتئال سیکل قبلی آغاز می شود. با از بین رفتن جسم زرد میزان FSH شروع به افزایش می کند و گروهی از فولیکول های در حال رشد به کار گرفته می شوند . هر یک از این فولیکول ها، با رشد خود در مرحله فولیکولی غلظت های فزاینده ای از استروژن را ترشح می کنند و این غلظت بالای استروژن نیز محرکی برای تکثیر اندومتر رحم است.

غلظت صعودی استروژن، برروی ترشح FSH از هیپوفیز اثر فیدبک منفی اعمال می کند. این اثر فیدبک منفی در میانه مرحله فولیکولی شروع به افت می کند. علاوه بر این، فولیکول های در حال رشد اینهیبیین B تولید می کنند که آن هم ترشح FSH رااز هیپوفیز سرکوب می کند. بعد از درجات مناسب تحریک استروژنی، ترشح ناگهانی LH از هیپوفیز شروع می شود. این ترشح ناگهانی علت بی واسطه و بلافصل تخمک گذاری است و تخمک گذاری 36-24 ساعت بعد از این پدیده رخ می دهد.

غلظت استروژن در اوایل مرحله لوتئال درست از قبل از تخمک گذاری تا اواسط مرحله لوتئال رو به کاهش می گذارد. در این هنگام غلظت استروژن در نتیجه ترشح استروژن از جسم زرد دوباره افزایش می یابد. جسم زرد، اینهیبین A نیز ترشح می کند. غلظت پروژسترون بعد از تخمک گذاری به سرعت افزایش می یابد.

پروژسترون، استروژن و اینهیبین A به طور مرکزی عمل کرده، ترشح گنادوتروپین و رشد تازه فولیکولی را سرکوب می کنند. میزان این هورمون ها در سرتا سر عمر جسم زرد بالا باقی می ماند و با از بین رفتن جسم زرد مقدار آن ها کاهش می یابد و بنابراین زمینه برای وقوع سیکل بعدی فراهم می شود.
علل خونریزی قاعدگی

در صورتی که لانه گزینی رخ ندهد، ترشح غدد قطع می شود و دسیدوای عملکردی به طور نامنظم درهم می شکند. نتیجه این وقایع، ریزش این لایه از اندومتر است که خونریزی قاعدگی نامیده می شود. تخریب جسم زرد و قطع تولید ایتروژن و پروژسترون از آن علت قریب به یقین ریزش اندومتر است. با قطع استروئیدهای جنسی، اسپاسم عروقی شدیدی در شرایین مارپیچی رخ می دهد که در نهایت منجر به ایسکمی اندومتر می شود. به طور همزمان تخریب لیزوزوم ها و آزاد شدن آنزیم هایی رخ می دهد که باعث تخریب بافت ها می شود. بدین ترتیب این لایه از اندومتر ریزش می کند و دسیدوای قاعده ای به عنوان منبع رشد بعدی اندومتر پابرجا می ماند.
دلیل خونریزی پریود
چگونه تغییرات رحم بر قاعدگی تاثیرگذار است؟

دوسوم سطحی اندومتر ناحیه ای است که تکثیر می یابد و در صورت عدم بروز حاملگی، با هر سیکل قاعدگی دچار ریزش می شود. این بخش سیکلیک اندومتر را دسیدوای عملکردی می نامند که متشکل از یک ناحیه عمقی حدواسط به نام لایه اسفنجی و یک ناحیه متراکم سطحی به نام لایه متراکم است. دسیدوای قاعده ای عمیق ترین ناحیه اندومتر است و در آن تکثیر ماهانه چشمگیری رخ نمی دهد، در عوض لایه به عنوان منبع اندومتر بعد از هر خونریزی قاعدگی عمل می کند.

شایان ذکر است که بگوییم یافته های حاصل از مطالعات علاوه بر این که بر وجود سلول های بنیادی اندومتر دلالت دارند، نشان می دهند که این سلول ها در مغز استخوان نیز قرار دارند و به لایه قاعده ای اندومتر مهاجرت می کنند.

ارائه شده توسط : حسین ایزدی

در وب سایت : جم نما