نَهاد بخشی از جمله است که درباره ی آن سخن میگوییم؛ یعنی کاری را انجام میدهد یا صفت و حالتی را به آن نسبت میدهیم.[۱]
نهاد واژه یا گروهی از واژگان یک بند است که دربارهٔ آن خبری میدهیم.[۲] یعنی صاحب خبر است.[۳]
هر بند (جمله ساده) دارای دو بخش نهاد و گزاره است. نشانهٔ نهاد همخوانی آن با شناسه است. نهاد معمولاً پیش از گزاره مینشیند و توسط گزاره تکمیل میشود. نهاد در جواب «چه کسی» یا «چه چیزی» میآید.
نمونه: هوا سرد است. [نهاد: هوا] [گزاره: سرد است (که شامل فعل هم میشود)] چه چیزی سرد است؟
نمونه : باد بهاری وزید.چه چیزی وزید؟ باد بهاری
نمونه:علی میله را برید.علی چه چیزی را برید؟ میله
نمونه : هوا گرم است [گرم:هوا] محتویات
۱ انواع نهاد ۲ جمله اسمیه و جمله فعلیه ۳ مثالهایی درمورد نهاد ۴ منابع
انواع نهاد
نهاد به دو گونه تقسیم میشود: فاعل و مسندالیه.
▪فاعل نهادی است که کاری انجام دادهاست؛ یعنی اینکه پیام بند به انجام عملی توسط او اختصاص دارد. برای نمونه:
• پرویز [فاعل] رفت [فعل].
علی [فاعل] حلب ساخت [فعل].
▪مسند الیه نهادی است که به آن صفت یا حالتی را نسبت میدهیم. برای نمونه:
هوا [مسند الیه] سرد [مسند] است.نیما [مسندالیه] خوشحال [مسند] است.
جمله اسمیه و جمله فعلیه
به بندی که دارای فاعل است بند فعلیه (در متون قدیمی جمله فعلیه) و به بندی که دارای مسند الیه است بند اسمیه (در متون قدیمی جمله اسمیه) گفته میشود. فعلیه یا اسمیه بودن بند ارتباط مستقیمی با فعل جمله دارد. مثالهایی درمورد نهاد