تحقیق در مورد ارگ بم برای کلاس اول

ارگ بم بزرگترین سازهٔ خشتی در جهان بود که محل آن در نزدیکی شهر بم در استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار دارد. در تاریخ ۵ دی ۱۳۸۲، در اثر زلزلهٔ شدیدی که شهر بم و حومهٔ آن را تحت تأثیر قرار داد، ارگ بم تقریباً به‌طور کامل از بین رفت. چند روز پس از رخ دادن زمین‌لرزه، رئیس جمهور وقت ایران محمد خاتمی گفت که ارگ بازسازی خواهد شد.

«بم و فضای فرهنگی آن» در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌است. این ارگ عظیم که در مسیر جادهٔ ابریشم قرار دارد سده ۵ پیش از میلاد ساخته شده‌است و تا سال ۱۸۵۰ پس از میلاد نیز همچنان مورد استفاده بود. به‌طور قطع مشخص نیست چرا پس از آن دیگر مورد استفاده قرار نگرفت.

کل بنا یک دژ بزرگ است که در قلب آن، ارگ واقع شده، اما به دلیل ظاهر پرابهت ارگ، که پر ارتفاع‌ترین قسمت مجموعه نیز به‌شمار می‌آمد، کل بنای دژ به عنوان ارگ بم نامیده می‌شود.

محتویات

ابعاد

مساحت این ارگ نزدیک به ۱۸۰٬۰۰۰ متر مربع است که با دیوارهایی به بلندی ۶ تا ۷ متر و طول ۱۸۱۵ متر احاطه شده‌است. ارگ از دو بخش جدا از هم تشکیل شده‌است که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارد. حدود ۶۷ برج در سطح شهر باستانی بم پراکنده شده‌است.

تحقیق در مورد ارگ بم برای کلاس اول

طراحی و ساخت ارگ

طرح‌ریزی و معماری ارگ از جنبه‌های گوناگون مورد بررسی قرار گرفته‌است. با توجه به شکل ظاهری کنونی ارگ می‌توان گفت طراح یا طراحان، شکل نهایی کل ساختمان و شهر را از همان قدم‌های ابتدایی مراحل ساخت، پیش‌بینی کرده بوده‌اند. در حین هر کدام از مراحل پیشرفت ساخت قسمت ساخته شده از یک شکل کامل برخوردار بوده و هر بخش اضافه می‌توانسته‌است به راحتی به قسمتهای موجود «دوخته شود».

ارگ در مرکز شهر نظامی در نقطه‌ای با بهترین دید از لحاظه امنیتی قرار دارد.

در میان خانه‌ها ۳ نوع مختلف وجود دارد که قابل توجه هست: *خانه‌های کوچکتر با ۲–۳ اتاق برای خانواده‌های فقیر.

همهٔ ساختمان‌ها از آجرهای رسی پخته نشده یعنی خشت، ساخته شده‌است. ارگ بم احتمالاً پیش از زمین‌لرزهٔ ۲۰۰۳، بزرگترین مجموعه خشت و گلی جهان بوده‌است.

امنیت

هنگامی که دروازه ورودی شهر بسته بود هیج حیوان یا انسانی نمی‌توانست وارد شود. ساکنان می‌توانستند زندگی خود را در دوره‌های طولانی ادامه دهند زیرا به چاه آب، باغ‌ها و حیوانات اهلی در داخل ارگ دسترسی داشتند. هنگامی که شهر نظامی ساخته شده بود ساکنان می‌توانستند در شهر بمانند و سربازان می‌توانستند از آن دفاع کنند زیرا ارگ توسط دیوارهای بلند و برج‌ها محصور بود.

تهویهٔ مطبوع

علاوه بر نمای برجهای نگهبانی و رئوس تزئین شدهٔ دیوارهای مرتفعِ دژ در خط افق، بادگیرهای این بنا بسیار با شکوه جلوه می‌کنند. بادگیرها ساختارهای بیرون زده‌ای از بناها هستند که برای گرفتن باد و هدایت آن به داخل بناها استفاده می‌شوند. گاهی اوقات در مسیر باد به درون ساختمان حوضچهٔ آبی را تعبیه می‌کنند تا بدین شیوه درون بنا خنک شود و گرد و خاک را بزداید. برای بناهای مختلف از انواع مختلفِ بادگیر استفاده می‌شود. برای نمونه، برای بناهای کوچکتر از بادگیرهای تک‌سازه‌ای و برای بناهای بزرگتر و مهمتر از بادگیرهای چهارسازه‌ای استفاده می‌شود تا باد را از جهات گوناگون به درون بنا هدایت کنند.

زمین لرزه سال۱۳۸۲

زلزله سال ۲۰۰۳ در بم بیشتر از ۸۰ درصد ارگ را ویران کرد. به عنوان یک میراث فرهنگ جهانی خیلی از کشورها در جریان باز سازی آن شرکت کردند. ژاپن، ایتالیا و فرانسه جز کشورهایی بودند که از ابتدا همکاری کردند. ژاپن حدود ۱٫۳ میلیون دلار به ایران برای بازسازی کمک کرد، و با ارسال تجهیزات و ایجاد طرح سه‌بعدی از ارگ بم برای افزایش دقت نوسازی، این پروژه را پشتیبانی کرد. وزارت میراث و فعالیت‌های فرهنگی ایتالیا نیز با اجرای پروژه‌ای با بودجه‌ای در حدود ۵۰۰۰۰۰ یورو جهت مرمت و استحکام بخشی برج شماره یک (در گوشهٔ جنوب غربی دیوار پیرامونی شهر تاریخی) در مرمت ارگ تاریخی مشارکت کرد. این پروژه که با همکاری گروهی از کارشناسان ایتالیایی و ایرانی انجام شد در تابستان ۱۳۹۰ به پایان رسید. فرانسه با تهیه نقشه ارگ بم به ایران کمک کردند. بانک جهانی هم مبلغ زیادی پول به این پروژه کمک کرد. ارگ بم ایران پس از زلزله یک دهه پیش در بم به شدت تخریب شد و از آن زمان در فهرست آثار در خطر قرار گرفت، اما با توجه به مرمت‌های انجام شده در طول سال‌های گذشته، سازمان یونسکو در تیر ماه ۱۳۹۲ ارگ بم را از فهرست آثار در خطر خارج کرد.

یاری جهانی به بازسازی ارگ بم

بعد ار تخریب ارگ بم بر اثر زلزله، کشورهای بسیاری به بازسازی آن کمک کردند. از جمله، ایرینا بوکووا، دبیر کل یونسکو در بازدید دوره‌ای از اماکن تاریخی ۸ اردیبهشتماه ۹۳ به بم رفت. وی گفت: «یونسکو نخستین سازمانی بود که پس از زلزله بم به این شهر آمد. من آثار تاریخی استان کرمان و بم را به خوبی می‌شناسم. در مورد ارگ بم نیز اقدامات کارشناسان آغاز شده و تا سال ۲۰۲۰[نیازمند منبع] ادامه دارد. برای جذب حمایت‌های مالی کشورهای خارجی بیش از پیش تلاش می‌کنیم و در این راستا از صندوق امانی ژاپن و سایر کشورها استفاده می‌کنیم.

ژاپن و ایتالیا نیز هر کدام یک میلیون دلار برای بازسازی ارگ بم هزینه کرده‌اند.

گورستان کودکان

سال ۱۳۸۲ زمانی که زلزله ی هولناک بم رخ داد، یکی از کارشناسان ایرانی به نام نرگس احمدی به این شهر رفت تا گزارشی درباره میزان خرابی هایی که به وجود آمده به سازمان میراث فرهنگی ارائه دهد. او در طی این گزارش ناگهان با استخوان هایی که از دیوار ارگ بم بیرون ریخته بودند مواجه شد به منظور بررسی های بیشتر گزارش بلندی را از این مشاهده خود ثبت کرد و به طور رسمی موضوع را در رسانه ها مطرح کرد.

با توجه به بررسی هایی که انجام شد تعداد ۶۸ جسد کودک و نوزاد در دیوارهای ارگ بم کشف شدند.

طول عمر این جسد های دفن شده به سال های دور بر می گردد.

تصاویر تازه ای در خبرگزاری های آن زمان حاکی از این بودند که پس از زلزله بم در سال ۸۲ مجدداً در دیوارهای این ارگ، کودکانی دفن شده اند.

به طوری می توان این گونه گفت که دیوارهای ارگ بم گورستان ایستاده کودکان است.

طی بررسی های انجام شده دو تن از این کودکان دفن شده دارای گیره پلاستیکی بند ناف بودند که نشان دهنده ی معاصر بودنشان بود.

این کودکان در پارچه بیمارستانی پیچیده شده و جایی گذاشته بودند که نشان می‌داد عمل دفن بعد از وقوع زلزله انجام شده است.

میزان پوسیدگی و تعفن بدن این کودکان نشانگر آن است که احتمالاً هنگام کشف اجساد، شش ماه تا حداکثر دو سال بیشتر از زمان مرگ و تدفین آنان نگذشته است.

به این ترتیب ارگ بم از دوران صفویه تا همین سال‌های اخیر میزبان جنازه ده‌ها کودک بوده که به اصطلاح به آن گورستان ایستاده کودکان می گویند.

سوال پیش می آید که این بچه های چگونه پیدا شده اند؟

پس از این که نرگس احمدی برای اولین بار گزارشی مبنی بر کشف اسکلت یک نوزاد را مطرح کرد، دلیلی شد تا رییس باستان شناسی آن دوران احمدی، به منظور بررسی گزارش اعلام شده به ارگ بم سفر کند. بر اساس گزارش او یکی از کارشناسان متوجه شد که لابه لای آوار دیوارها، استخوان هایی وجود دارد که متعلق به حیوان نبوده و همگی مربوط به انسان و اجساد کودکان بوده اند. برای بررسی های بیشتر کارگروه های کارشناسانه ای تشکیل شد تا بر روی این پرونده تمرکز کنند و معمای به وجود آمده حل نمایند. به گفته یکی از کارشناسان این کارگروه دکتر اسکندر مختاری، که در آن سال‌ها رییس پروژه بین‌المللی بم بود بیان کرد در ابتدا ما تعداد ۱۲ جسد بچه را پیدا کردیم تا این که کم‌کم به عدد ۶۸ بچه رسیدیم. با توجه به آزمایش های دی ان ای که بر روی استخوان های این کودکان انجام شد معلوم است که تمامی کودکان پسر بوده اند.

نحوه دفن کودکان

شواهد و اسنادی که در این زمینه وجود دارد دفن بچه های به سه شکل انجام شده است. بچه هایی که خیلی کوچک بودند و به عبارتی نوزادان در چینه دیوار دفن شده و بدنشان طوری در خشت قرار گرفته که دیگر جدا نمی شده گویی خشت تابوت بچه بوده است، نوع دیگر طوری دفن شده‌اند که گویا مقداری از خشت‌های دیوار را برداشته‌اند تا فضایی ایجاد شود و بعد بچه را لابه‌لای خشت‌ها گذاشته‌اند. نوع سوم دفن این کودکان به گونه ای که انگار در گودی‌های پس از تخریب دفن شدند. این نوع تدفین احتمالاً مربوط به دوران بعد از ترک ارگ بم و تخریب حاصل از نامسکون شدن آن صورت گرفته است. نمونه‌اش هم همین بچه‌هایی است که تازه دفن شده‌اند. بچه‌های تازه هم برخلاف نمونه‌های قبلی که بالای دیوارند، پای دیوار قرار گرفته‌اند و آن‌ها را روی همقرار دارند و نه کنار هم، روی آنها را هم کاملاً پوشانده اند شاید همین موضوع دلیل این همه سال پنهان ماندن گورستان ایستاده کودکان شده است.

بر روی کفن این کودکان نقش و نگارهایی وجود دارد که خلاف قوانین اسلام است، شرعاً هیچ مسلمانی نباید بر روی کفنش نقشی وجود داشته باشد. در زمان های دور در ارگ بم مردمانی با آیین های مختلف در کنار هم زندگی می کردند، با توجه به اینکه غیر مسلمان ها اجازه دفن مردگان خود را در کنار مسلمانان ندارند از همین رو ممکن است دفن کردن این کودکان در دیوارهای ارگ همین موضوع باشد. اما نبود بقایای افراد بالغ این فرضیه را ضعیف می‌کند.

یکی از موضوعات عجیب ان است که آنچه که در قدم بعدی در خصوص بررسی علمی این مومیای ها روی داد عجیب تر بود،

در همین مرحله تصمیم به بررسی ژنتیکی گرفته شد و مشخص شد نژاد اکثر این کودکان هندی و اروپایی بوده است و تقریباً اکثر این اجساد نوزادان پسر بوده اند

ارائه شده توسط : حسین ایزدی

در وب سایت : جم نما