تحقیق در مورد اعتیاد به مواد مخدر

آکسون ، آکسون : مواد مخدر، اعتیاد و عوارض آن یکی از معضلات دنیای امروز است و بسیاری از کشورها در تلاش هستند با این معضل مبارزه کنند. گرچه درباره و راه‌های پیشگیری از اعتیاد اطلاع رسانی می‌شود ولی هم مصرف مواد مخدر شیوع بیشتری پیدا کرده و هم سن اعتیاد پایین آمده. در این مقاله اعتیاد را تعریف و مکانیسم آن را بررسی میکنیم.

اعتیاد چیست؟

اعتیاد را به صورت‌های گوناگون تعریف کرده‌اند، از جمله: ضعف اخلاقی، کمبود اراده، ناتوانی در مواجه شدن با مسائل زندگی، بیماری جسمی یا ناخوشی معنوی.

به طور کلی اعتیاد رفتاری است که شخص به دلایل روحی و روانی یا در اثر مصرف مواد شیمیایی مانند ، و یا مواد طبیعی مانند ، دچار ضعف در کنترل تکرار عمل خود می‌شود، و در این شرایط فرد مصرف کننده هرچه زودتر نسبت به ، و سایر مخدر ها اقدام کند، شانس بهبودی کامل خود را افزایش میدهد

اعتیاد یک بیماری است و هر بیماری قابل درمان است، همچنین با پیشگیری اعتیاد از طریق آموزش‌های خودکنترلی، میتوانیم از این بیماری جلوگیری نماییم . ضعف اراده بیماری نیست ولی به دلیل تاثیر مخربی که روی شخص میگذارد نوعی بیماری فرض می‌شود و با ایجاد اختلال در کنترل ، موجب تکرار آن رفتار می‌شود.

اعتیاد مدارهای عصبی مربوط به سیستم پاداش، انگیزش و حافظه را در مغز مختل میکند و اختلال در این سیستم مغز باعث بروز عوارض ، ، اجتماعی، روحی و روانی میشود.

اعتیاد را می‌توان تلاشی به منظور کنترل چرخه‌های غیر قابل کنترل دانست. وقتی افراد مصرف‌کننده از یک ماده شیمیایی به منظور تغییر خلق خود استفاده می‌کنند بر آن گمانند که می‌توانند این چرخه‌ها را کنترل کنند.اعتیاد فرآیندی تدریجی و در جهت تلاش برای کنترل و ارضای آرزوی خوشبختی است ، اعتیاد را می‌توان نوعی بیماری تلقی کرد که از یک حالت معین غالباً گنگ آغاز می‌شود به یک نهایت می‌رسد ،تمامی فرایند های اعتیاد آور دارای یک وجه اشتراک هستند که همان جست‌وجوی بی‌هدف تمامیت، خوشبختی و صلح از ورای یک رابطه یا یک واقعه است. مهم نیست اعتیاد به چه چیز باشد، مصرف‌کنندگان از یک واقعه به منظور تغییر خلق، یا ایجاد خلسه استفاده میکند

آکسون بر این باور است که اعتیاد یک رفتار ضد اجتماعی نیست بلکه نوعی بیماری است و مجازات، راه مقابله با آن نیست در آکسون تمامی مراحل درمان اعتیاد تحت نظر روانشناسان ، روانپرشکان و متخصصین ترک اعتیاد انجام میگیرد

اعتیاد چیست؟

به طور کلی اعتیاد واکنش و پاسخ فیزیولوژیک بدن به مصرف انواع مخدرهای گیاهی و شیمیایی است که از طرفی باعث آرامش موقت، تسکین و حتی تحریک و شادی گذرا برای فرد می‌شود و پس از پایان تاثیر مخدر، جستجوی فرد برای تامین دوباره ماده مخدر آغاز می شود در این شرایط به مرور فرد مصرف کننده هم از نظر جسمانی و هم از نظر روانی به مخدر وابسته میشود
همانطور که خواندیم اعتیاد واکنش به مخدری است که شخص وارد بدن خود می‌کند و به آن وابسته می‌شود، درمان این اختلال به کار تخصصی و دانش نیاز دارد. آکسون، با همکاری متخصصین درمان اعتیاد و ارائه خدماتی مانند سعی دارد گامی مثبت در جهت بهبود حال درمان جویان بردارد.

معتاد کیست؟

در تعریف مشخص فرد معتاد طبق دیدگاه کمیته متخصصان تشخیص مواد اعتیاد آور، معتاد به شخصی میگویند که در نتیجه استفاده مداوم مواد اعتیاد آور در بدن او حالت مقاومت اکتسابی ایجاد میشود؛ به طوری که استفاده مداوم آن موجب کاهش تدریجی اثرات آن مواد میشود و در صورتی که آن مواد به فرد نرسد دچار اختلالات عصبی/روانی و دردهای جسمی میشود که این حالت به سندروم محرومیت نیز شناخته میشود.

مواد اعتیاد آور شیمیایی و گیاهی

تفاوت بین اعتیاد و عادت:

همه انسان‌‌ها به انجام فعالیت یا مصرف ماده‌ای خاص عادت می‌کنند، ولی از این طریق صدمه‌ای به خود شخص یا دیگران وارد نمی‌کنند، زیرا هر زمانی که شخص اراده کند می‌تواند مصرف ماده یا انجام فعالیت را کنار بگذارد. تفاوت اصلی میان عادت و اعتیاد این است که در اعتیاد مصرف ماده یا انجام رفتار خاص با وجود زیان و پی آمد منفی کمکان ادامه پیدا می‌کند.

اعتیاد:

با مسائل روانی و جسمی همراه است. فرد به دلیل ابتلا به بیماری اعتیاد، اراده خود را از دست داده و علیرغم آگاهی از پی آمد های زیان بار مصرف مواد مخدر همچنان به مصرف آن ادامه می دهد.

عادت:

با آگاهی و انتخاب همراه است و شخصی که عادت به مصرف ماده یا رفتاری خاص دارد هر زمان که اراده کند می‌تواند دست از عادت خود بردارد.

انواع اعتیاد:

اعتیاد به دو دسته کلی تقسیم می‌شود، اعتیاد به مواد اعتیادر آور و اعتیاد رفتاری

اعتیاد به مواد مخدر:

اعتیاد به تریاک، اعتیاد به شیشه، اعتیاد به هروئین، اعتیاد به ماری جوانا، اعتیاد به مواد استنشاقی و سایر مواد اعتیاد آور

در اعتیاد به مواد مخدر وقتی مصرف مواد مخدر به یکباره و ناگهانی قطع شود نشانه خماری ایجاد میشود. اعتیاد به مواد اعتیاد آور با تولرانس یا همان سازگار شدن بدن با مواد اعتیاد مخدر همراه است و مصرف کننده برای رسیدن به نشئگی مرتب میزان مصرف مواد را افزایش می دهد. اسهال، لرزش، تهوع یا دل پيچه و لرزش دست از اعلائم رایج خماری در اعتیاد به مواد مخدر هستند.

اعتیاد های رفتاری:

اعتیاد به کار، اعتیاد به قمار، اعتیاد به غذا، اعتیاد به اینترنت و سایر اعتیاد های رفتاری

اعتیاد رفتاری ، الگوهای رفتاری هستند که چرخه ای مشابه اعتیاد به مواد مخدر دارند، اول اینکه شخص (معتاد رفتاری) از انجام یک رفتار احساس لذت می‌کند و از آن رفتار به عنوان روشی برای بهبود تجارب زندگی ، تحمل استرس و اضطراب استفاده میکند. در اعتیاد رفتاری مانند اعتیاد به مواد مخدر شخص معتاد روابط خود را قربانی اعتیادش میکند. شواهد نشان میدهد که اعتیاد رفتاری مانند اعتیاد به مخدرها در فعالیت عادی مغز اختلال ایجاد میکند.

عوامل اعتیاد

تا این جا به بررسی و تعریف اعتیاد، فرد معتاد، تفاوت آن با عادت و انواع اعتیاد پرداختیم. در این بخش میخواهیم به عوامل اعتیاد اشاره کنیم. عواملی که باعث میشود تا یک فرد به سمت اعتیاد برود و در دام آن گرفتار شود. باید توجه داشت که برای همه افرادی که به اعتیاد دچار میشوند عوامل، علت و ریشه ها یکسان نیست. در خصوص عوامل اعتیاد مقاله جداگانه ای در بخش مقالات آکسون موجود است که به طور مفصل در مورد این عوامل توضیح داده شده است ولی در این بخش به سه عامل فردی، خانوادگی و اجتماعی به طور مختصر اشاره میکنیم.

حتما مطالعه کنید:

عوامل فردی

ژنتیک: به تازگی در بعضی پژوهش ها ثابت شده است این عامل فردی میتواند در گرایش فرد به اعتیاد نقش داشته باشد. مقاله کامل و جامعی در این زمینه در بلاگ آکسون نگارش شده است که توصیه میکنیم مطالعه نمایید.

حتما مطالعه کنید:

شخصیت فردی: دو گروه از افراد با دو زمینه ی شخصیتی کاملا متفاوت امکان ابتلا به اعتیاد را دارند. برخی افراد درون گرا، گوشه گیر، بی اعتماد به نفس و در نقطه مقابل آنها برخی افراد برونگرا با روحیه های ساختار شکن، ماجراجو هر دو به دلیل رفتارهای شخصیتی افراطی و تفریطی ممکن است به اعتیاد دچار شوند.

عوامل خانوادگی

والدین معتاد، ناسازگاری و اختلافات ادامه دار خانواده، عدم رابطه دوستانه در خانواده و در نتیجه بی توجهی به تربیت فرزندان که منجر به خلا شخصیتی فرد میشود.

عوامل اجتماعی

برخی عوامل اجتماعی که مانند فقر اقتصادی و فرهنگی، شرایط محیط زندگی، دردسترس بودن مواد مخدر، دوستی با افراد معتاد و … عواملی هستند که میتواند زمینه ساز گرایش به اعتیاد باشند.

اعتیاد چطور عمل می‌کند؟

همانگونه که خواندیم وابستگی به مواد اعتیاد آور نوعی اختلال در سیستم عصبی انسان با ریشه‌های اجتماعی، خانوادگی، روانی است.
سلول عصبی که در بدن انسان وظیفه انتقال پیام و احساسات را دارد نامیده میشود، به عنوان مثال نورون دست انسان وظیفه انتقال پیام گرما، سرما، زبری و دیگر احساسات به مغز دارد. هر نورون وظیفه دریافت و انتقال پیام مخصوص به خود را دارد، نورون موجود در مرکز بینایی و شبکیه چشم، وظیفه دریافت و انتقال و مخابره محرک نوری را دارد، و مغز با جمع آوری و تحلیل پیغامی که از نورون‌های مرکز بینایی در یافت کرده تصاویری که میبینم را میسازد.
نورون های سیستم عصبی، پیام های مربوط به احساس انسان را تولید میکنند و انتقال میدهند، احساساتی مانند: شادی، سعادت و موفقیت یا غم، افسردگی و شکست. همانطور که نورون مرکز بینایی با نوری که از بیرون دریافت میکند تحریک میشود، نورونی که وظیفه انتقال احساسات را دارد با مواد شیمایی مانند ، ، و که احساس هرکدام متفاوت است تحریک می شوند.

با رسیدن به هر موفقیت یا پرداختن به اموری که احساس لذت و خوشحالی را در انسان ایجاد کند، مواد شیمیایی خاص آن احساس در بدن تشرح می‌شود که مقدار آن بستگی به درک شخص از انداره لذت یا احساس دارد، بخش های مختلفی در مغز و سیستم عصبی مسئول ترشح این مواد هستند.

سیستم عصبی مغز

مغز انسان با استفاده از این ساز و کار سیستم عصبی و شیمیایی، قدرت خاصی در کنترل شرایط روزمره زندگی دارد، در شرایطی که انسان از نظر روانی یا جسمی زیر فشار و استرس باشد، مغز با ترشح مواد شیمایی شرایط را کنترل می کند.

مغز انسان با استفاده از ساز و کار سیستم عصبی و شیمیایی، قدرت خاصی در کنترل شرایط روزمره زندگی دارد، در شرایطی که انسان از نظر روانی یا جسمانی در فشار و استرس باشد، مغز با ترشح مواد شیمایی شرایط را کنترل می کند. به عنوان مثال در صورتی که تصادفی اتفاق بیافتد و بدن دچار شکستگی‌های متعدد شود و مغز پیغام‌های درد شدید را از اندام‌های متفاوت بدن دریافت کند که درک شدت درد خارج تحمل انسان باشد، در این شرایط مغز با ترشح این مواد در خون، سیستم عصبی انتقال درد را از کار می‌اندازد و شخص به اصطلاح به شوک می‌رود تا هیچ دردی را احساس نکند.
استفاده از هر نوع مخدر، میزان زیادی از موادی مانند آدرنالین، دوپامین، سروتونین و اندورفین که مسئولیت انتقال احساساتی مانند درد، شادی یا رضایت دارند را وارد بدن انسان می‌کند که به سرعت احساس سرخوشی زیادی به مصرف کننده دست میدهد یا درد و رنج مصرف کننده را تسکین می‌دهد.
با ورود این مواد به بدن مصرف کننده، تولید کننده‌های اصلی این مواد که بخش های مختلف مغز هستند با میزان زیادی از موادی مانند سروتونین در خون مواجه می شوند که آنها تولید نکرده اند و فرد با مصرف مواد اعتیاد آور آنها را وارد خون کرده است. در این حالت فعالیت این بخش‌ها کاملا متوقف می‌شود.
با پایین آمدن میزان سروتنین فرد مصرف کننده دچار احساسات شدید منفی مانند افسردگی، شکست و درد می‌شود و برای رهایی از این احساسات، مجدد به مصرف مواد مخدر روی می‌آورد. این روند بسته به نوع مخدر که شخص مصرف می‌کند بین 8 تا 12 ساعت متغیر است.
با تکرار این روند و بالا رفتن میزان مصرف، تولیدگنندگان اصلی موادی مانند سروتونین در بدن انسان هر بار ضعیف‌تر می‌شوند و دست از فعالیت برمی‌دارند، و به همین دلیل شخص مصرف کننده به مرور وابسته به مواد مخدر شده و دچار سوء مصرف مواد و در نهایت اعتیاد مزمن می‌شود.

اعتیاد مزمن

مراحل اعتیاد چیست؟

1-شناخت و آشنایی:

در این مرحله شخص از راه‌های مختلف مثل گروه دوستی، خانواده و … با مواد اعتیاد آور آشنا می‌شود و به دلایل متفاوتی مانند انجام کار مفرحانه، کسب لذت، کنجکاوی با نوع مصرف آن آشنا می شود.

2-شک و دودلی:

در این مرحله بدن مصرف کننده به بعد از مدتها استفاده نامنظم به مواد بیشتری نیاز پیدا میکند، مصرف کننده دچار شک و دودلی می‌شود و برای رهایی با میل روز افزون خود مبارزه میکند.

3-اعتیاد یا وابستگی کامل:

بعد از شک و تردید و حتی مدتی ترک اعتیاد، نهایتا مصرف کننده به مرحله وابستگی و اعتیاد واقعی می‌رسد، و برای رسیدن به حالت نشئگی هر بار مقدار مصرف خود را افزایش می‌دهد.

مراحل اعتیاد چیست

اعتیاد فرآیندی جسمی و روانی است. بنابراین درمان هم باید فرآیندی روانی و جسمی داشته باشد، در درمان اعتیاد همان قدر که به جسم فرد وابسته به مواد باید توجه کرد به روان فرد معتاد نیز باید توجه کرد. آکسون ، در درمان اعتیاد به مسائل جسمی و به مسائل روانی اعتیاد توجه دارد. از این بابت خدمات و خدمات را درکنار هم ارائه می‌دهد.

هر ماده مخدری، اثرات خاص خود را در بدن فرد مصرف کننده می‌گذارد، اما چیزی که در همه مواد اعتیاد آور مشترک است، شروع و ایجاد وابستگی روانی است، البته بعضی از این مخدرها به غیر از وابستگی روانی، وابستگی جسمانی را نیز برای شخص مصرف کننده در پی خواهد داشت.
در جدول زیر مواد اعتیاد آور و نوع وابستگی که ایجاد میکنند مشخص شده.

وابستگی جسمانی	وابستگی روانی	مواد اعتیاد آور
		الکل
		تریاک، مورفین، ترامادول، کوکایین، نیکوتین (سیگار)، کافئین (قهوه و چای)، آمفتامین (شیشه یا کریستال)، هرویین، کراک
		حشیش، ماری جوانا، ال اس دی LSD، فن سیکلیدین، مواد استنشاقی ( بنزین، استون، چسب)

نشئه و خلسه چیست؟

افرادی که از مواد اعتیاد آور استفاده میکنند ، دو حالت نشئه و خلسه را تجربه میکنند

نشئه:

افراد مصرف‌کننده با نشئه شدن خلق خود را خوش می‌کنند: هری میلکمن و استانلی ساندرویز، در کتاب عطش بریا نشئه: راه آگاهانه فرار از واقعیت به کمک مواد شیمیایی، از انواع گوناگون نشئه یعنی تحریک، سیر کردن یا ارضاء خود و خیال‌پردازی، صحبت می‌کنند خوش کردن خلق از طریق تحریک یا از طریق ارضاء (سیر کردن) رایج‌تر و عموماً متعاقب با نوعی خیال‌پردازی است که خود نیز بخشی از همه اعتیادها محسوب می‌شود، تحریک از طریق آمفتامین‌ها، کوکائین، اکستازی، جرعه‌های اول الکل و هم‌چنین قمار، رابطه جنسی افراطی، ولخرجی، دزدی و غیره حاصل می‌شود تحریک از طریق آمفتامین‌ها، کوکائین، اکستازی، جرعه‌های اول الکل و هم‌چنین قمار، رابطه جنسی افراطی، ولخرجی، دزدی و غیره حاصل می‌شود. تحریک حالتی است شدید و ابتدایی و کسب قدرتی است ناآگاهانه که مستقیماً با حساس شکست‌ناپذیر بودن یا بسیار قدرتمند بودن ارتباط دارد. نئشه از طریق سیر شدن و ارضاء برعکس تحریک است و به معتاد احساس کامل بودن، سر بودن، پر بودن و رهایی از درد می‌دهد (تحریک به معتاد این احساس را می‌داد که درد و رنج را می‌تواند شکست دهد.) هروئین، الکل، ماری‌ جوانا و کارهایی مانند پرخوری، تماشای افراطی تلویزیون و قمار بازی احساس ارضاء شدن یا سیر شدن ایجاد می‌کنند. نئشه‌ی حاصل از سیر شدن تا زمانی که فرد در حالت خوش خلقی حاصل از رفتار اعتیاد آمیز به‌سر می‌برد دوام دارد. ام نتیجه‌ی آن برای معتاد غم و غصه است . نئشه همواره از بین می‌رود و احساسات محو میشوند و همان به اولیه بازمی‌گردد. علاوه بر آن لذتی هم دیگر نیست. به مرور زمان فرد معتاد به سیر کردن خود، مجبور به بالا بردن میزان اعتیاد خود می‌گردد. نئشه حاصل از سیری او را کنترل می‌کند و همواره وعده رهائی از درد می‌دهد. اما در نهایت در بازمی‌گردد، عمیق‌تر و مداوم‌تر از زمانی که تبدیل به غم و نومیدی گردد.

نشئه چیست؟

خلسه:

بجاست که مسمومیت و تغییر خلق حاصل از رفتارهای اعتیاد آمیز را یک حالت خلسه در نظر بگیریم، به ویژه در مورد بررسی اعتیادهای رفتاری مانند قماربازی، ولخرجی و رفتار جنسی افراطی.حالت خلسه نوعی قطع کردن و جدا شدن از پیرامون خود است. در حالت خلسه انسان می‌تواند در عین حال در دو دنیا زندگی کند، بدون ‌آن‎‌که دیگران متوجه شوند و از دنیای اعتیاد به دنیای واقعیت‌ها در رفت‌ و آمد باشد.

خلسه امکان می‌دهد که درد، شرم و احساس گناه قطع شود و به این دلیل بسیار جذاب است. معتادان به تدریج مهارت زیادی برای زیستن در حالت خلسه کسب می‌کنند و از آن به‌منظور پوشش گذاشتن بر احساسات دردناک خود استفاده می‌کنند. در این فرایند، معتاد احساس قدرت و کنترل می‌کند ولی به خلسه هم وابسته می‌شود، به‌طوری که موجب پیشرفت و وخیم‌تر شدن اعتیاد او می‌گردد. حالت خلسه او را از غم و دلتنگی نجات می‌دهد. جذب شدن ما به حالت‌هایی شبیه به خلسه از آرزوی ما برای ارتقاء در روابط و زندگی معنوی نشأت می‌گیرد. این همان آرزوی ما برای نزدیکی به خداست. خلسه در فرد این احساس را ایجاد می‌کند که با سطوح بالاتر ارتباط یافته است. حالتی مجازی است که در آن تجربه‌ی معنویت ظاهراً واقعی می‌نماید اما تنها یک خیال است. تجربیات معنوی واقعی به ما معانی بیشتر می‌بخشند تا با نوع دوستی و درمان درد مرتبط گردیم.معنویت اعتقاد ما را به انسانیت و ایجاد رابطه با دیگران افزایش می‌دهد. اما پس از تجربه‌ی یک خلسه شبه معنوی اعتیادآمیز، درد و اضطرابی که فرد معتاد مایل به فرار از آن است بازمی‌گردد و به دلیل آن‌که ارتباطی واقعی با قدرتی مافوق خود ایجاد نکرده است احساس خلاء ایجاد می‌شود. به این صورت اگر اعتیاد را یک بیماری معنوی در نظر بگیریم حالت خلسه بخشی از تعریف آن است. بیماران مبتلا به اعتیاد باور دارند که از ورای اشیاء یا رفتارهایی خاص می‌توانند به‌طور موقت احساسات مطلوبی کسب کنند. آن‌ها با ادامه رفتار اعتیادآمیز و نترسیدن به یک ارتباط واقعی معنوی، دچار یأس، ترس و غمی می‌شوند که آن‌ها را باز هم بیشتر از معنویت و انسانیت دور می‌کند.

خلسه و نشئه چیست؟

تحقیق و بررسی در زمینه انواع اعتیاد تا این اواخر بسیار محدود بوده است و به همین دلیل درمان آن نیز مبحثی نوین است. درمان اعتیاد در مقیاسی قابل ملاحظه توسط الکی‌های گمنام در سال ۱۹۳۵ آغاز شد و الکلیسم نوعی اعتیاد محسوب گردید. در حالی که تدریجاً دانش عمومی در رابطه با اعتیاد تخصصی تر می‌شد، این دانش از نوع معینی از اعتیاد آغاز شده بود گسترده‌تر گشت و در خدمت افرادی که از اعتیادهای گوناگون رنج می‌بردند قرار گرفت. از آن‌جا که درمان اعتیاد توسط افراد متخصص آغاز نشده بود بلکه به ابتکار کسانی که از نوعی خاص از اعتیاد رنج می‌بردند شروع شده بود.
هرچه بیشتر در رابطه با ماهیت اعتیاد از این مبتکران آموخته می‌شد، این دریافت بیشتر می‌شد که اصول درمانی مورد استفاده آن‌ها برای کمک به افرادی که از سایر اعتیادها رنج می‌بردند نیز قابل استفاده است. در نتیجه از آن پس گروه “قماربازان گمنام،معتادان به پرخوری گمنام، معتادان به مواد مخدر گمنام، معتادان به دزدی گمنام، معتادان به ولخرجی گمنام” و گروه‌های کمکی دیگر تشکیل شدند.

---

ارائه شده توسط : حسین ایزدی

در وب سایت : جم نما