سرزمين يزد جلوههايي از باشكوهترين و درخشانترين ميراث فرهنگي و تمدن كهن ادوار مختلف تاريخي ايران را در خود جاي داده است. تاريخ سكونت انسان در اين خطه از هزاره سوم پيش از ميلاد فراتر رفته است، به طوري كه در عهد پيشداديان طوايف در حال كوچ از بلخ به پارس، اين سرزمين را يزدان، ناميدند و از آن زمان به بعد يزد محل عبادت شد.
استان يزد، نماد معماري، هنر و آئينها و مراسم مناطق کويرى ايران است. اين استان با قدمتى تاريخى داراى چهار کانون باستانى در يزد، مهريز و فهرج، رستاق و ميبد و اردکان بود و در مسير شاهراه تاريخى رى و کرمان قرار داشت. مردم استان يزد از نژاد آريايى و ايرانى هستند و به علت موقعيت جغرافيايى ويژهٔ اين استان، از آميختن با نژادهاى غيرايرانى تا اندازهاى مصون ماندهاند.مردم استان يزد به زبان فارسى رايج، با پارهاى ويژگىهاى گويشى سخن مىگويند.
شهر یزد را توصیف کنید
يزد به معناى پاک و مقدس و يزدگرد به معنى داده خدايى است. شهر يزد نيز به مفهوم شهر خدا و سرزمين مقدس است. در دورهٔ اسلامى، شهر يزد را دارالعباده مىناميدند. اهميت دينى شهر يزد تا پيش از اسلام به حدى بود که از اطراف و اکناف به ويژه در ايام بهار براى عبادت به اين مکان سفر مىکردند. يزد نگين کوير است و اولين بار نام آن در کنار اسم «چيترتخمه» يکى از همرزمان داريوش آورده شد. مورخان يونانى، شهر کهن و باستانى يزد را «ايساتيس» مىخواندند. بعدها بر ويرانههاى «ايساتيس»، «کثه» بهوجود آمد. اين شهر، هستهٔ اوليه شهر کنونى و مرکز حکومتى و اقتصادى در قرون اسلامى بوده است. جغرافىدانان بعد از اسلام، نام يزد را همراه نام «کثه» ذکر کردهاند.
ابتدا ولايت يزد جزو «کورهٔ اصطخر» (استخر) مربوط به ايالت پارس بوده و بزرگترين ناحيه اين کوره به حساب مىآمده است.
شهر باستانى يزد در کنار آبراه سگزه و منتهىاليه مسير آب تفت در تقاطع راههاى باستانى رى – کرمان و پارس – خراسان قرار داشته است. اين ناحيه همواره در دورهٔ هخامنشيان از راههاى معتبر، مؤسسههاى راهدارى، مراکز پستى و چاپارى برخوردار بوده است. راهدارى در يزد قديم چنان اهميتى داشت که خاندان آلمظفر از منصب راهدارى ناحيه ميبد به پادشاهى رسيدند.
استان يزد از لحاظ كنشهاي فرهنگي نيز جالب توجه است. اين منطقه از لحاظ رفتارهاي فرهنگي مردم كانون گوناگونيهاست و در اين بين خصوصيات فرهنگي زرتشتيان از پيشينه تاريخي درخشاني برخوردار است. زرتشتيان طبق آیين زرتشت مراسم ويژهاي را در روزهاي معيني از سال برگزار ميكنند كه از ديدگاه جهانگردي براي افراد مسلمان و پيروان ساير اديان جالب توجه و ديدني است.
تحقیق درباره یزد
استان یَزد یکی از استانهای ایران است. مرکز آن شهر یزد است. این استان در مرکز ایران قرار گرفته و از اطراف با استانهای اصفهان، خراسان جنوبی، کرمان و فارس همسایه است.
استان یزد با حدود ۷۴۴۹۳ كيلومتر مربع وسعت، چهارمين استان وسيع كشور است كه درقسمت مركزي فلات ايران در حاشيه ي دشت هاي كوير لوت قراردارد وبين عرض هاي ۲۹ درجه و۵۲ دقيقه تا ۳۳ درجه و۲۷ دقيقه شمالي وطول ۵۲ درجه و۵۵ دقيقه تا ۵۶ درجه و۳۷ دقيقه شرقي واقع شده است.
استان يزد داراي ۱۰شهرستان (يزد، ابركوه، اردكان، بافق، تفت، خاتم، صدوق، طبس، مهريز و ميبد)، ۲۳ شهر ، ۲۰ بخش و۵۱ دهستان بوده با استان هاي سمنان از شمال غرب، اصفهان از غرب، فارس از جنوب غرب، خراسان جنوبي از شرق، خراسان رضوي از شمال شرق وكرمان از شرق وجنوب شرق همسايه است.
آب انبارها، بادگيرها، كوچه هاي آشتي كنان و آسياب ها از مشخصه هاي اين استان است.
از كوه هاي شاخص اين استان مي توان به شيركوه، خرانق، هدش، سياه كوه، معراجي، ساغند، هرات ومروست، ندوشن وبوستان اشاره كرد.
بهره برداري از سفره آب زيرزميني از طريق قنات صورت مي گيرد.از قنوات مهم استان، مي توان به قنات اهرستان، دولت آباد، غياث آباد و زارچ اشاره كرد.
متوسط بارندگي در سطح استان ۱۰۸ ميلي متر ، ميانگين درجه حرارت حداقل ۲۰- و حداكثر ۴۷+ درجه سانتيگراد مي باشد.
درباره مردم شهر یزد
وقتی وارد شهر یزد میشوید با مردمی آرام و صبور روبرو خواهید شد. مردم این شهر کهن بسیار سختکوش هستند و روحیه دینداری در میان آنها به وضوح دیده میشود. صبر و روحیهای جنگنده با مشکلات زندگی جز خصوصیات این مردم شریف است و بنیان خانواده در این شهر نسبت به دیگر نقاط کشور از استحکام بیشتری برخوردار است. سالهای زیادی است که مسلمان و یهودی و زرتشتی در این شهر با صلح و دوستی در کنار هم زندگی میکنند. شاید به همین دلیل است که یزد را شهر صلح و گفتوگو نامیدهاند.
با توجه به اینکه یزد به دلایل مختلفی از جمله شرایط جغرافیایی، در تمام طول تاریخ از گزند جنگهای سیاسی در امان بوده و تداخل فرهنگ اقوام مختلف در آن به ندرت اتفاق افتاده، میتوان گفت که فرهنگ و آداب مردم قدمت بسیار دارد و حتی برخی از این آداب به دوران باستان باز می گردد که تا کنون حفظ شده است.
زبان مردم یزد
زبان مردم یزد فارسی با گویش و لهجه یزدی است. این گویش قسمتی از فارسی دری میباشد و ترکیبات فارسی در آن حفظ شده است. شهرستانهای مختلف استان یزد هر کدام ویژگیهای خاصی در لهجهشان دیده میشود و پیروان آیین زرتشت به زبان دری زرتشتی یا همان زبان بهدینی سخن میگویند.
دین مردم یزد
فردریک چاردز ریچاردز نویسنده انگلیسی در سفرنامه خود راجع به دین مردم یزد اینگونه مینویسد: «احساسات و تعهدات مذهبی در شهر یزد بسیار عمیقتر و جدیتر از دیگر شهرهای ایران است».
استان یزد در میان مردم ایران نیز به یک استان مذهبی شهرت یافته است. اکثریت مردم این شهر مسلمان و شیعه دوازده امامی هستند اما اقلیتهای مذهبی نیز تعداد قابل توجهی دارند. وجود حسینیه و مساجد زیاد در شهر یزد سبب گشته تا این شهر را شهر حسینیههای ایران بنامند. عبادتگاههای مختلفی برای زرتشتیان و کنیسههایی برای یهودیان نیز در گوشه و کنار این استان به چشم میخورد. البته عدهای از ارامنه هم در یزد زندگی میکنند که تعدادشان از دیگر اقلیتهای مذهبی کمتر است.