درسنامه درس هفدهم اجتماعی هشتم ویژگیهای طبیعی آسیا

درسنامه درس هفدهم: ویژگی‌های طبیعی آسیا

موقعیت جغرافیایی قاره آسیا

قاره آسیا، بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین قاره جهان است. این قاره از قطب شمال تا جنوب مدار استوا کشیده شده و بیشتر بخش‌های آن در نیم‌کره شمالی قرار دارد.

مرزهای جغرافیایی:

از تنگه برینگ در شرق، آسیا از آمریکای شمالی جدا می‌شود.

از کانال سوئز در غرب، آسیا از آفریقا تفکیک شده است.

دو قاره آسیا و اروپا به هم متصل‌اند و برخی جغرافیدانان، آن‌ها را یک قاره واحد به نام اوراسیا می‌نامند. رشته‌کوه اورال مرز میان آسیا و اروپا محسوب می‌شود.

ناهمواری‌های آسیا

قاره آسیا از نظر ناهمواری‌ها به سه دسته تقسیم می‌شود:

۱. فلات‌ها و کوه‌های مرتفع:

فلات‌های معروف آسیا شامل ایران، آناتولی، تبت و مغولستان هستند.

در اطراف این فلات‌ها، رشته‌کوه‌های مرتفعی مانند هیمالیا قرار دارند.

قله اورست با ارتفاع ۸۸۴۸ متر، بلندترین قله جهان است و به آن "بام دنیا" می‌گویند.

۲. سرزمین‌های پست:

رودهای پرآب، جلگه‌های وسیعی ایجاد کرده‌اند:

جلگه سیبری: در شمال آسیا

جلگه سند و گنگ: در شمال شبه‌جزیره هند

جلگه چین: در شرق آسیا

جلگه‌های سند و گنگ که در شمال هند قرار دارند، از رودخانه‌های گنگ و سند سرچشمه می‌گیرند. این جلگه‌ها بسیار حاصلخیز بوده و بخش‌هایی از پاکستان و بنگلادش را نیز پوشش می‌دهند.

دلتاها:

آبرفت‌هایی که در مصب رودها انباشته می‌شوند، سرزمین‌های مثلث‌شکلی به نام دلتا را شکل می‌دهند. دلتاها زمین‌های مناسبی برای کشاورزی هستند اما در معرض خطراتی چون طوفان، سیل و طغیان رودخانه قرار دارند.

۳. مجمع‌الجزایر آتشفشانی:

در شرق و جنوب‌شرقی آسیا، به‌ویژه در اطراف اقیانوس آرام، مجمع‌الجزایر آتشفشانی زیادی وجود دارند.

این مناطق به دلیل فعالیت‌های آتشفشانی و زمین‌لرزه‌های مکرر معروف‌اند.

نمونه‌ها:

فوران کوه آتشفشان سینابونگ در اندونزی (۱۳۹۲ هجری شمسی)

زمین‌لرزه و سونامی توهوکو در ژاپن (۱۳۹۰ هجری شمسی)

آب و هوای آسیا

آسیا از قطب شمال تا استوا گسترده شده و به همین دلیل، تنوع آب‌وهوایی زیادی دارد:

۱. دما

الف) مناطق قطبی (شمال سیبری):

هوا بسیار سرد است و یخبندان طولانی دارد.

ب) مناطق مرکزی و داخلی:

آب‌وهوای قاره‌ای با زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های گرم و خشک دارند.

پ) مناطق مجاور دریا:

آب‌وهوای گرم و مرطوب دارند.

۲. بارش

آسیای مرطوب (سبز):

شرق، جنوب و جنوب‌شرقی آسیا در معرض بادهای موسمی (مونسون) قرار دارند.

بارش موسمی در تابستان باعث حاصلخیزی زمین‌ها و رونق کشاورزی می‌شود اما گاهی سیلاب و خسارت به همراه دارد.

آسیای خشک:

نواحی غربی و جنوب‌غربی آسیا (فلات ایران، عربستان و آناتولی) و بیابان‌هایی مثل گبی، خشک و کم‌بارش‌اند.

کشاورزی در آسیا

کشاورزی در بسیاری از مناطق آسیا به بادهای موسمی و بارش‌های آن وابسته است.

در دلتای بنگلادش محصولات عمده‌ای چون برنج، چای و کنف کشت می‌شود.

لذت یادگیری با یک نکته جذاب!

آیا می‌دانستید قله اورست هر سال چند میلی‌متر بلندتر می‌شود؟

دلیل این اتفاق، حرکت صفحه‌های زمین‌ساختی است که باعث بالا آمدن این قله می‌شوند!

جمع‌بندی:

قاره آسیا با تنوع جغرافیایی، ناهمواری‌های شگفت‌انگیز و آب‌وهوای متنوع، جذاب‌ترین قاره برای مطالعه است. این ویژگی‌ها نه‌تنها بر زندگی مردم بلکه بر کشاورزی، جمعیت و بلایای طبیعی آن نیز تأثیر زیادی دارند.

ارائه شده توسط : کاربر پایه ی هشتم

در وب سایت : جم نما