ساخت دستگاه گوارش کلاس چهارم

با دستگاه گوارشی بدن بصورت تصویری آشنا شوید ! غذایی كه می‌خوریم به خودی خود در بدن قابل استفاده نیست. به فرآیند خوردن غذا كه از دهان آغاز شده و پس از طی مری، معده، روده كوچك و روده بزرگ به انتهای راه رسیده و بخش هضم‌نشدنی آن دفع می‌‌شود، عمل گوارش یا هضم می‌گویند.

نقاشی دستگاه گوارش کلاس چهارم

دهان

جام جم آنلاین:مجموعه دهان شامل حفره دهان، دندان‌ها، غدد بزاق و زبان ابتدای راه گوارش یا هضم غذا قرار دارند. غذا پس از ورود به دهان طی عمل جویدن، زیر دندان‌‌ها خرد می‌شود و در عین حال با بزاق مخلوط شده و شكلی خمیری به خود می‌گیرد. به علاوه، بزاق سبب تجزیه كربوهیدرات‌‌های غذا می‌شود. به این ترتیب، غذا به مرحله خروج از دهان و ورود به مری می‌رسد. ماهیچه‌‌های زبان در این هنگام غذا را به سمت حلق و مری می‌فرستد.

حلق

غذا هنگام خروج از دهان و ورود به مری باید از ناحیه حلق عبور كند. در این ناحیه، دو مجرای دیگر وجود دارد كه مربوط به دستگاه تنفس است؛ یكی مجرای انتهای بینی و دیگری مجرای ابتدای نای. برای جلوگیری از ورود غذا به این دو مجرا دو دریچه در ناحیه حلق وجود دارد كه هنگام عبور غذا از این ناحیه، دو مجرای مذكور را می‌بندد تا غذا صرفا وارد مری شود.

مری

مری یك لوله باریك بلند مستقیم است كه از حلق تا ورودی معده امتداد دارد و غذا را از طریق حركاتی موسوم به حركات «دودی» به سمت معده می‌راند.

ایجاد حركات دودی، كار ماهیچه‌‌های حلقوی مری است. در این حركات، ماهیچه‌‌های مستقر در جلو، غذای در حال حركت شل و در عوض ماهیچه‌‌های پشت غذا منقبض می‌شود. این حركات در اعضای دیگری مانند روده كوچك و بزرگ نیز رخ می‌دهد.

معده

معده ناحیه‌ای از دستگاه گوارش است كه غذا مدتی طولانی (تا پنج ساعت) در آن می‌ماند و از طریق حركات خاص دیواره این عضو هم زده می‌شود.

در همان هنگام نیز اسید معده همراه برخی ترشحات دیگر داخلی بر ماده غذایی درون معده تاثیر گذاشته و بخشی دیگر از عمل گوارش را انجام می‌دهد. حاصل كار معده مایع غلیظی است كه به «سوپ معده» معروف است و باید راهی مرحله بعد شود.

دوازدهه (اثنی‌عشر)

مواد غذایی اكنون پس از تبدیل‌شدن به سوپ معده باید وارد روده كوچك شود. ابتدای روده كوچك ناحیه‌ای موسوم به دوازدهه قرار دارد كه سوپ معده بلافاصله پس از خروج از معده وارد آن می‌شود.

با ورود مواد غذایی به دوازدهه، اعضای دیگر دستگاه گوارش ـ كه اعضای جانبی این دستگاه هستند ـ وارد عمل می‌شوند. یكی از این اعضا «لوزالمعده» است كه به محض ورود غذا به دوازدهه، شیره‌ای حاوی آنزیم‌‌های خاصی به درون دوازدهه ترشح می‌كند.

این آنزیم قلیایی است و یكی از وظایفش خنثی‌كردن حالت اسیدی سوپ معده پس از ورود به دوازدهه است. عضو دیگری كه در این مرحله دست به كار می‌شود، «كیسه صفرا»ست. این عضو، مایعی به نام صفرا را به درون دوازدهه می‌ریزد تا به هضم غذاهای چرب كمك كند.

عضو سومی نیز در میان است كه البته غیرمستقیم عمل می‌كند. این عضو «كبد» نام دارد. یكی از وظایف كبد تولید صفراست، اما كبد صفرا را مستقیم وارد دستگاه گوارش نمی‌كند، بلكه آن را به كیسه صفرا می‌‌ریزد تا بدن همیشه ذخیره‌ای از صفرا داشته باشد و هنگام گوارش غذا از آن استفاده كند.

روده باریك

پس از ناحیه دوازدهه ابتدای روده كوچك كه آنزیم‌‌های گوارشی بخش عمده كار خود را انجام می‌دهند، مواد غذایی به موادی قابل جذب تبدیل می‌شود و در ادامه مسیر طولانی خود در روده كوچك، یعنی در ناحیه تهی روده و دراز‌روده، از طریق دیواره روده كوچك وارد جریان خون می‌شود. دیواره روده كوچك ناهموار است و همین ناهمواری بر وسعت سطح داخلی روده افزوده و جذب مواد غذایی را تسهیل می‌كند.

روده بزرگ

مواد غذایی در انتهای مسیر خود در روده كوچك و پس از آن‌كه تقریبا همه مواد قابل جذب را به دیواره‌های‌ روده كوچك تحویل دادند، وارد روده بزرگ می‌شوند.

در روده بزرگ بقیه آب موجود در ماده گوارش‌شده جذب می‌شود و این ماده به صورت فضولات نهایی برای دفع از بدن در‌می‌آید و از مقعد دفع می‌شود.

---

ارائه شده توسط : حسین ایزدی

در وب سایت : جم نما