معنی ابیات شعر شیر حق همراه با آرایه ها کتاب فارسی پایه هشتم

معنی ابیات شعر«شیر حق»همراه با آرایه ها/کتاب فارسی/پایهٔ هشتم

ازعلی آموز اخلاص عمل/شیر حق را منزه از دغل

پاکی نیت را از حضرت علی علیه السلام بیاموز و بدان شیر خدا(لقب حضرت علی) از هر حیله و فریبکاری پاک و منزه است.

دستور: «آموز» و «دان» فعل امر هستند(بیاموز و بدان) / «اخلاص عمل» و «شیرحق» مفعول هستند.

آرایه:شیر حق:استعاره از حضرت علی علیه السلام

در غزه بر پهلوانی دست یافت/زود شمشیری برآورد و شتافت

حضرت علی علیه السلام در یکی از جنگ ها بر پهلوانی چیره و غالب شد و بی درنگ شمشیرش را بیرون آورد تا او را بکشد.(منظور از پهلوان عمربن عبدود است)

دستور: «شمشیری» مفعول است.

آرایه:غزا وشمشیر:تناسب/دست یافتن:کنایه از چیره و پیروز شدن

او خدو انداخت بر روی علی/افتخار هرنبی و هر ولی

آن پهلوان بر صورت حضرت علی علیه السلام آب دهان انداخت؛ به روی کسی که افتخار همهٔ پیامبران و مردان خداست.

دستور: «خدو» مفعول است.

آرایه:علی و ولی:جناس/واج آرایی مصوت «ای» وصامت «ر»

در زمان انداخت شمشیر آن علی/کرد او در غزایش کاهلی

حضرت علی علیه السلام فوراًشمشیرش را انداخت و از جنگیدن با آن پهلوان دست برداشت.

دستور: «آن علی» نهادو «شمشیر» مفعول است. / «اندر» حرف اضافه و «غزا» متمم است/ «ش» در عزایش متمم است. (در غزا با او)

آرایه:غزا و شمشیر:تناسب

گشت حیران آن مبارز زین عمل/وز نمودن عفو و رحم بی محل

آن مبارز از بخشش و گذشت بی موقع حضرت علی علیه السلام متعجب شد.

دستور:بیت دو جمله دارد؛ فعل آخر مصراع دوم حذف شده است(وز نمودن عفو و رحم بی محل حیران گشت)

آرایه:عفو و رحم:تناسب

گفت: «بر من تیغ تیز افراشتی/از چه افکند مرا گذاشتی؟»

آن پهلوان گفت:بر روی من شمشیر تیز کشیدی و می خواستی مرا بکشی! چرا آن را انداختی و مرا رها کردی؟

دستور: «تیغ تیز» مفعول است. /بیت چهار جمله دارد.

آرایه:تیغ و تیز:جناس

گفت: «من تیغ از پی حق می زنم/بندهٔ حقم، نه مأمور تنم

حضرت علی علیه السلام پاسخ داد:من در راه خدا و برای رضای خدا شمشیر می زنم و می جنگم، بندهٔ خدا هستم، نه بندهٔ نفس و هوس خودم.

دستور: «بندهٔ حق» و «مأمور تن» مسند هستند. /بیت چهار جمله دارد. (مصراع دوم:بندهٔ حق هستم، مأمور تن نیستم.)

آرایه:تیغ زدن:کنایه از جنگیدن/واج آرایی صامت «م»

شیر حقم، نیستم شیر هوا/فعل من بر دین من باشد گوا

من شیر خدا هستم نه شیر هوا و هوس(من برای خدا با تو می جنگم، نه برای خودم) رفتار و عمل من بر دین و ایمانم گواهی می دهد.

دستور: «شیرحق»، «شیر هوا» و «گوا» مسند هستند.

آرایه:شیر و من:تکرار/تلمیح به: «انما الاعمال بالنیات» به درستی که اعمال و کارهای انسان به نیت ها وابسته است.

باد خشم و باد شهوت، باد آز/بُرد او را که نبود اهل نماز

وسوسه خشم، شهوت، حرص و طمع کسی را که اهل نماز نباشد، از راه راست منحرف می کند.

آرایه:خشم، شهوت و آز:مراعات نظیر/باد:تکرار/باد خشم، باد شهوت، باد آز:اضافهٔ تشبیهی(خشم، شهوت، آز:مشبه، باد:مشبه به) تلمیح به قسمتی از آیهٔ 45سورهٔ عنکبوت «و نماز را به جای آور که همانا نماز است که اهل نماز را از هر کار زشت و منکر باز می دارد.»

چون درآمد در میان غیر خدا/تیغ را دیدم نهان کردن سزا

وقتی دیدم که در جنگ با تو هدفی غیر از خدا (هوای نفس و غرض شخصی) در میان آمده است، صلاح را در آن دیدم که شمشیر را غلاف کنم و دست از جنگ بکشم.

معنی ابیات شعر «شیر حق» همراه با آرایه ها کتاب فارسی پایهٔ هشتم

ارائه شده توسط : کاربر پایه ی هشتم

در وب سایت : جم نما