نمونه سوالات درس ۱۴ اجتماعی هشتم

نمونه سوالات درس ۱۴ اجتماعی هشتم: میراث فرهنگی ایران در عصر سلجوقی

سوالات تشریحی

۱. تشکیلات حکومتی و اداری سامانیان، غزنویان و سلجوقیان چگونه بود؟

پاسخ: تشکیلات حکومتی و اداری در دوره‌های سامانیان، غزنویان و سلجوقیان برگرفته از نظام اداری ایران باستان بود. در هر دوره تغییراتی در این نظام ایجاد شد. سامانیان و غزنویان بیشتر از نظام اداری ساسانیان الهام گرفتند، در حالی که سلجوقیان به دلیل بی‌تجربگی در کشورداری، از وزیران ایرانی برای اداره قلمرو خود استفاده کردند.

۲. نقش خلیفه عباسی در عصر سلجوقیان چه بود و چرا سلاطین سلجوقی خود را مطیع و پشتیبان خلافت عباسی نشان می‌دادند؟

پاسخ: خلیفه عباسی در عصر سلجوقیان بیشتر نقش معنوی و دینی داشت و قدرت سیاسی و نظامی در دست سلاطین سلجوقی بود. سلاطین سلجوقی برای کسب مشروعیت و جلب نظر مردم، خود را مطیع و پشتیبان خلافت عباسی نشان می‌دادند.

۳. سلجوقیان به چه علت برای اداره قلمرو خود ناچار به استفاده از وزیران ایرانی شدند و قدرت و عظمت خود را چگونه به دست آوردند؟

پاسخ: سلجوقیان مردمانی بیابان‌گرد و گله‌دار بودند که با زور شمشیر امور سیاسی و نظامی را در اختیار گرفتند. آن‌ها از شهرنشینی و کشورداری بی‌اطلاع بودند و برای اداره قلمرو پهناور خود ناگزیر شدند از وزیران ایرانی استفاده کنند. قدرت و عظمت آن‌ها نیز با سیاست و کفایت وزیران ایرانی به دست آمد.

۴. وزیر سلطان طغرل ............... و وزیر آلب ارسلان و ملکشاه ................ نام داشتند.

پاسخ: عمیدالملک کندری - خواجه نظام‌الملک

۵. در زمان سلجوقیان، تنظیم رابطهٔ سلطان با خلیفه و دیگر فرمانروایان بر عهده چه کسی بود؟

پاسخ: یکی از وظایف مهم وزیران، تنظیم رابطهٔ سلطان با خلیفه و دیگر فرمانروایان بود.

۶. نخستین کلاس‌های درس بعد از ورود اسلام به ایران در ................ تشکیل می‌شد و در دوران فرمانروایی سلجوقیان مدارس زیادی در ایران به وجود آمد. به مدرسه‌هایی که خواجه نظام‌الملک ایجاد کرده بود، چه می‌گفتند؟

پاسخ: مساجد - نظامیه

۷. کدام گزینه از ویژگی‌های نظامیه‌ها نمی‌باشد؟

(۱) به مدرسان، مدیران و کارکنان نظامیه‌ها حقوق پرداخت می‌شد.

(۲) در نظامیه‌ها استادان و شاگردان با دقت خاصی گزینش می‌شدند.

(۳) رقابت شدیدی برای رسیدن به مقام استادی و شاگردی در نظامیه‌ها وجود داشت.

(۴) نظامیه‌ها مقررات خاصی داشتند.

پاسخ: گزینه (۳) رقابت شدیدی برای رسیدن به مقام استادی و شاگردی در نظامیه‌ها وجود داشت.

۸. یکی از اساتید و یکی از دانش‌آموختگان مدارس نظامیه را نام ببرید.

پاسخ: امام محمد غزالی (استاد) - سعدی شیرازی (دانش‌آموخته)

۹. به چه علت خراسان در آستانه هجوم مغول‌ها به ایران، بزرگترین مرکز علمی، ادبی و مذهبی ایران بود؟

پاسخ: در آن زمان، در شهرهای خراسان بیش از سایر مناطق ایران، مدارس و مراکز علمی وجود داشت که باعث شد این منطقه به بزرگترین مرکز علمی، ادبی و مذهبی ایران تبدیل شود.

۱۰. چه عاملی در زمان غزنویان موجب گسترش زبان فارسی در هندوستان شد و سلجوقیان چگونه توانستند در آسیای صغیر باعث گسترش زبان فارسی شوند؟

پاسخ: لشکرکشی‌های محمود غزنوی و جانشینانش به هندوستان موجب رواج زبان فارسی در آن دیار شد. سلجوقیان نیز با توسعه قلمرو خود به سمت غرب، زبان فارسی را در آسیای صغیر رواج دادند.

۱۱. در قرن‌های ۵ و ۶ هجری، زبان ........ به زبان فارسی راه یافت.

پاسخ: ترکی

۱۲. در دوره سلجوقی به چه علت شهر و شهرنشینی گسترش یافت؟

پاسخ: در دوره سلجوقی به دلیل آرامش و رونق بازرگانی، شهر و شهرنشینی گسترش یافت.

۱۳. از مهم‌ترین ابتکارات معماران ایرانی برای تزیین بناها در قرن‌های پنجم تا هفتم هجری ............ بود و اوج شکوفایی معماری ایران در دورۀ ............. بود.

- (۱) کاشی‌کاری - سلجوقیان

- (۲) آجرکاری - غزنویان

- (۳) میناکاری - خوارزمشاهیان

- (۴) فلزکاری - صفاریان

پاسخ: گزینه (۱) کاشی‌کاری - سلجوقیان

۱۴. در دوره سلجوقیان چه هنرهایی رونق داشت و چه هنرهایی گسترش یافته بود؟

- پاسخ: در این دوران، فلزکاری رونق داشت و همچنین خوشنویسی، تذهیب و ساختن جلد کتاب از چرم و نقش‌انداختن بر روی آن نیز گسترش یافته بود.

سوالات تستی

۱. وزیر سلطان طغرل چه نام داشت؟

(۱) خواجه نظام‌الملک

(۲) عمیدالملک کندری

(۳) امام محمد غزالی

(۴) سعدی شیرازی

پاسخ: (۲) عمیدالملک کندری

۲. کدام یک از ویژگی‌های نظامیه‌ها نبود؟

(۱) پرداخت حقوق به مدرسان و کارکنان

(۲) گزینش دقیق استادان و شاگردان

(۳) رقابت شدید برای مقام استادی

(۴) داشتن مقررات خاص

پاسخ: (۳) رقابت شدید برای مقام استادی

۳. در دوره سلجوقی، چه عاملی باعث گسترش شهرنشینی شد؟

(۱) جنگ‌های داخلی

(۲) رونق بازرگانی

(۳) هجوم مغول‌ها

(۴) کاهش جمعیت

پاسخ: (۲) رونق بازرگانی

۴. کدام هنر در دوره سلجوقیان رونق داشت؟

(۱) میناکاری

(۲) فلزکاری

(۳) نقاشی دیواری

(۴) مجسمه‌سازی

پاسخ: (۲) فلزکاری

سوالات صحیح و غلط

۱. سلجوقیان برای اداره قلمرو خود از وزیران ایرانی استفاده کردند.

پاسخ: صحیح

۲. خلیفه عباسی در عصر سلجوقیان قدرت سیاسی و نظامی داشت.

پاسخ: غلط

۳. مدارس نظامیه توسط خواجه نظام‌الملک تأسیس شدند.

پاسخ: صحیح

۴. در دوره سلجوقی، زبان ترکی به زبان فارسی راه یافت.

پاسخ: صحیح

سوالات کوتاه پاسخ

۱. نام وزیر آلپ ارسلان و ملکشاه چه بود؟

پاسخ: خواجه نظام‌الملک

۲. در دوره سلجوقی، چه زبانی به زبان فارسی راه یافت؟

پاسخ: ترکی

۳. چه عاملی باعث گسترش زبان فارسی در هندوستان شد؟

پاسخ: لشکرکشی‌های محمود غزنوی و جانشینانش

۴. کدام هنر در دوره سلجوقیان رونق داشت؟

پاسخ: فلزکاری

ارائه شده توسط : کاربر پایه ی هشتم

در وب سایت : جم نما