معنی و هم خانواده و متضاد ستایش فارسی ششم

سوال :

معنی و هم خانواده و متضاد ستایش فارسی ششم


جواب :

به نام آن که جان را فکرت آموخت / چراغ دل ،به نور جان بر افروخت
معنی: به نام خدایی که به روح، اندیشه کردن را یاد داد، دل انسان را که مانند چراغ است، با روح که مثل نور است، روشن کرد.​
قافیه: آموخت و بر افروخت

آرایه ها: آرایه تشخیص: در مصرع اول آموختن که یکی از ویژگی‌های انسان است به جان نسبت داده شده است. / آرایه تشبیه: شاعر در مصرع دوم، دل را به چراغ تشبیه کرده است. دل: مشبّه و چراغ مشبّهٌ به.

ز فضلش هر دو عالم گشت روشن / ز فیضش خاک آدم، گشت گلشن
معنی: از بخشش او (خداوند) هر دو جهان (مادی و معنوی یا این دنیا و آخرت) ساخته آباد شدند، از لطفش خاک (بی ارزش)، انسان مانند باغ و بوستان شد.​
قافیه: روشن و گلشن / ردیف: گشت و گشت

آرایه ها: منظور از خاک، ماده ی اولیه و بی ارزش وجودِ آدمیزاد و منظور از گلشن، وجود پر از زیبایی و شگفتی بدن انسان پس از خلقت خداوند است. / آرایه کنایه: در مصرع دوم، خاک آدم کنایه از جسم انسان است.

جهان، جمله، فروغ نور حق دان / حق اندر وی، ز پیدایی است پنهان
معنی: جهان را همگی تنها مانند پرتویی از نور خداوند بدان، خداوند از شدت پیدا بودن در همه چیز، از نگاه و توجه ما دور و غافل مانده است.​
قافیه: دان و پنهان

آرایه ها: در این بیت شاعر به رسم عارفان به یک اصل مهم اشاره می کند: وجود خداوند از جنس نور است. / آرایه تضاد بین پیدایی و پنهان

خرد را نیست تاب نور آن روی / برو از بهر او، چشم دگر جوی
معنی: عقل آدمی زاد قدرت دیدن نور چهره ی خداوند را ندارند، برو برای دیدن نور چهره ی خداوند، چشم دیگری (چشم دل یا چشم بصیرت) را جستجو کن.
​قافیه: جوی و روی

آرایه ها: مفهوم: نظر عارفان این است که خداوند را با قلب می توان درک کرد، نه عقل مادی و دنیایی

در او هر چه بگفتند از کم و بیش / نشانی داده اند از دیده ی خویش
معنی: درباره ی او (خداوند) هر چیزی، چه کم و چه زیاد گفته اند، و تنها از نظر و دیدگاه خود حرف زده اند.​
قافیه: بیش و خویش

آرایه ها: مفهوم: خدا را آنگونه که هست می توان شناخت، اما ما انسان ها هستیم که خدا را آنگونه که هستیم می شناسیم. / آرایه تشخیص: در مصرع اول، تاب (توان) که یکی از ویژگی‌های انسان است به خِرَد نسبت داده شده است. / آرایه تضاد بین کم و بیش

به نزد آن که جانش در تجلی است / همه عالم کتاب حق تعالی است
معنی: نزد انسانی که روحش در جلوه گری است (روحش بیدار و آگاه است)، تمام دنیا مانند دفترِ شناخت خداوندِ بلند مرتبه است.​
قافیه: تجلی و تعالی / ردیف: است و است

آرایه ها: آرایه تشبیه: همه عالم به کتاب تشبیه شده است. همه عالم: مشبّه و کتاب مشبّهٌ به.

نکته: شیخ محمود شبستری، در این شعر به زیبایی از عظمت و بزرگی خداوند سخن گفته است. این شعر از کتاب گلشن راز انتخاب شده است که یکی از مهمترین آثار شبستری محسوب می‌شود.

+ قالب شعر ستایش به نام آن که جان را فکرت آموخت فارسی ششم مثنوی می باشد.​
معنی کلمه های سخت و مهم شعر ستایش صفحه 8 فارسی ششم

فضل: بخشش
فیض: لطف و بخشش
گلشن: گلستان
فروغ: روشنی، نور، پرتو
تجلی: نمایان شدن

جان: روح
حق: خداوند
فکرت: فکر، اندیشه، تفکر
خرد: عقل
برافروخت: روشن کرد

تاب: طاقت، توانایی، تحمل
بهر: برای
عالم: جهان، دنیا
دیده: آنچه دیده شده، چشم

نزد: پیش
جمله: همه، تمام
تجلی: پیدا شدن
تعالی: بلند مرتبه، برتر




هم خانواده ستایش ششم

هم خانواده ستایش فارسی ششم :

عیوب : معیوب – عیب – معایب
علم : معلومات – عالم
توصیه : وصیت – وصایا
هلاک : هلاکت – مهلک
حریم : حرمت – حرم
اطاعت : مطیع – طاعت

هم خانواده درس ستایش کلاس ششم را دیدید حالا مترادف های درس ستایش فارسی ششم را ببینید :

کلمات مترادف مخالف فارسی ششم

دمی: لحظه ای
جوی : پیدا کن
بود : باشد،هست
صبحگاه: هنگام صبح
نهان : پنهان ،مخفی
نشان :نشانه ،علامت
جهان افروز: روشن کننده ی جهان
غوک : غورباغه
داوری :قضاوت کردن
نیلی :آبی تیره کبود رنگ
برکه :آبگیر ،گودالی که در آن آب جمع شده باشد
انبوه : زیاد ، فراوان
زینت داد : تزیین کرد
گلگون : سرخ رنگ
تاب نیاوردند : تحمل نکردند
صنوبر : نام درخت
جلا دادن : شفاف و پاکیزه ،
قشر : لایه
دل انگیز: زیبا ، جالب
چیره دست : ماهر،استاد ،زبردست
معرفت : شناخت
شگفت انگیز: عجیب و غریب،تعجب آور
پذیرفت: قبول کرد
آویخت: آویزان کرد
ارغوانی :قرمز مایل به بنفش
بگشود : بازکرد
رمه: گله
نشانید : گذاشت ، قرار داد
سراغ: پی چیزی رفتن،دنبال


مخالف و هم خانواده ستایش ششم
واژگان متضاد

هست = نیست
متصّل = جدا
سوال = جواب
دیدم = ندیدم
آهسته = سریع
نهان = آشکار
نیکی = بدی
روشنایی = تاریکی

---

ارائه شده توسط : حسین ایزدی

در وب سایت : جم نما