توکیو (به ژاپنی: 東京 Tōkyō) با نام رسمی کلانشهر توکیو (به ژاپنی: 東京都 Tōkyō-to) پایتخت کشور ژاپن است. توکیو در شرق جزیرهٔ هونشوی ژاپن واقع شدهاست و یکی از استانهای ۴۷ گانهٔ ژاپن بهشمار میآید.[۲] توکیو در ابتدا یک دهکدهٔ ماهیگیری کوچک به نام ادو بود. در دورههای بعد ادو رفتهرفته به شهری بزرگ تبدیل گشت، به گونهای که در قرن ۱۸ میلادی به یکی از بزرگترین شهرهای جهان تبدیل شد. تا سال ۱۹۴۳ میلادی، تقسیمبندی و عنوانهای شهر توکیو و استان توکیو وجود داشت اما در این سال این گونه تقسیمبندی منسوخ شد و شهر و استان توکیو با یکدیگر ادغام شدند.[۳] توکیو پس از نیویورک و لندن عنوان بزرگترین پایتختهای صنعتی جهان را به دست آوردهاست.[۴] در سال ۲۰۱۰ میلادی، منطقهٔ شهری توکیو که شامل توکیو و استانهای مجاور آن میشود، با جمعیت ۳۶ میلیون و ۶۶۹ هزار نفر پرجمعیتترین منطقهٔ شهری در جهان بودهاست.[۵] همچنین توکیو عنوان بزرگترین اقتصاد شهری جهان را دارا میباشد. در سال ۲۰۰۸ میلادی از پانصد شرکت برتر جهان، ۴۷ شرکت در توکیو واقع بودهاند و این شهر از این نظر، رتبهٔ نخست در جهان را از آن خود کردهاست.[۶]
توکیو شهری است که بارها به خاطر زمینلرزه، آتشسوزی یا جنگ بهطور کامل ویران شدهاست و هر بار با زیبایی بیشتر از نو ساخته شدهاست. به همین سبب چشمانداز کنونی شهر توکیو با معماری معاصر بسیار مدرن و جذاب به نظر میرسد و بناهای تاریخی و کهنه در شهر بسیار کمیاب هستند. حمل و نقل عمومی در توکیو بسیار پاکیزه و کارآمد است. قطارها و متروی توکیو به عنوان اصلیترین بخش حمل و نقل عمومی فعالیت میکنند و در کنار این دو، اتوبوس، مونوریل و واگن برقی به عنوان مکمل فعالیت دارند. توکیو جشنوارههای هنری، ورزشی و تفریحی متعددی دارد. جشنوارهٔ فیلم توکیو که بزرگترین رویداد سینمایی ژاپن بهشمار میرود، معمولاً در ماه اکتبر و در دو منطقهٔ توکیو برگزار میشود. توکیو همچنین از نظر داشتن فضای سبز بسیار غنی است. پارکهای طبیعی ۳۶٫۳ درصد مساحت کل توکیو را تشکیل میدهند و از نظر وسعت پارکهای طبیعی، توکیو پس از استان شیگا جایگاه دوم را در ژاپن به خود اختصاص دادهاست.[۷] شهرداری توکیو از سال ۱۹۹۱ میلادی در نیشی شینجوکو جای دارد.[۸] واژهشناسی
توکیو در زبان ژاپنی به معنای پایتخت شرقی است. نام این شهر تا پیش از اواسط قرن نوزدهم، ادو بود. قبل از این زمان کیوتو پایتخت ژاپن بود و امپراتور در آنجا زندگی میکرد. در آن زمان در توکیو شوگونها زندگی میکردند و تحت کنترل آنها شهر که تا پیش از این شهر کوچکی در کنار دریا بود، توسعه پیدا کرد. ادو در زبان ژاپنی به معنای دهانهٔ رودخانه است.[۹] پیشینه مقالهٔ اصلی: جدول زمانی توکیو
تاریخ شهر توکیو به ۴۰۰ سال قبل بازمیگردد. توکیو در ابتدا یک دهکدهٔ ماهیگیری کوچک به نام ادو بود. در اسناد بهجا مانده از قرن دوازدهم برای اولین بار نام روستای ادو به چشم میخورد. از آن زمان به بعد این ناحیه به نام ادو خوانده میشدهاست. در زمان جنگهای داخلی دوره سنگوکو در سال ۱۴۵۷ میلادی ساموراییای به نام اوتا دوکان، قلعه ادو را در آن محل میسازد. در سال ۱۵۹۰ میلادی، توکوگاوا ایهیاسو ادو را پایگاه خود قرار میدهد و هنگامی که وی در سال ۱۶۰۳ میلادی، نظام مبتنی بر حکومت شوگونها به نام ادوباکوفو را پایهگذاری کرد، این شهر تبدیل به مرکز سیاسی دولت نظامی شوگونها در سراسر ژاپن گردید. از دوران ادوباکوفو با عنوان دورهٔ ادو نیز یاد میشود. در واقع در دورهٔ ادو با این که امپراتور در شهر کیوتو زندگی میکرد و کیوتو پایتخت محسوب میشد ولی در عمل شهر ادو به پایتخت ژاپن تبدیل شدهبود.[۱۰] در دورههای بعد ادو رفتهرفته به شهری بزرگ تبدیل گشت، به گونهای که در قرن ۱۸ میلادی جمعیت این شهر به یک میلیون نفر رسید و به یکی از بزرگترین شهرهای جهان تبدیل شد.[۱۱] در دوره ادو، نرخ باسوادی در شهر ادو در مقایسه با میانگین کشوری حدود ۸۰ درصد برای مردان و ۲۵ درصد برای زنان بود.[۱۲] بسیاری از خارجیهایی که در این دوره وارد ژاپن شدند، از نرخ بسیار بالای سواد، به ویژه از تعداد زنان و کودکانی که میتوانستند بخوانند و بنویسند، شگفت زده شدند. این نشان میدهد که در دوره ادو، ژاپن از نظر سطح تحصیلات یک کشور پیشرو بوه است.[۱۳] دوره ادو حدود ۲۶۰ سال بطول انجامید و در طی این مدت پانزده شوگون قدرت را در اختیار داشتند.[۱۴]
در سال ۱۸۶۸ میلادی، به منظور احیای حکومت سلطنتی، حکومت شوگونها سرنگون گشت و شهر ادو نیز تحت کنترل دولت جدید درآمد. در همان سال و با آغاز دورهٔ میجی دولت جدید استانی را به نام استان ادو تأسیس کرد. چند ماه بعد، همزمان با تغییر نام شهر ادو به عنوان جدید توکیو به معنی پایتخت شرقی، استان ادو نیز، به استان توکیو تغییر نام داد. در سال بعد امپراتور میجی از کیوتو به توکیو نقل مکان کرد و از آن زمان تا به حال این شهر پایتخت سیاسی ژاپن است. در سال ۱۸۸۹ میلادی، شهرداری توکیو تأسیس شد.[۱۵] در سال ۱۹۲۳ میلادی، بیش از نیمی از شهر در آتشی که پس از زمینلرزهٔ بزرگ کانتو شعلهور شد، سوخت و ویران گشت.[۱۶] در سال ۱۹۴۳ میلادی، نامگذاری و تقسیمبندی قبلی توکیو که آن را به دو قسمت شهر و استان تقسیم میکرد، منسوخ شد و از آن پس عنوان توکیو برای مجموعهٔ شهر و استان توکیو انتخاب شد.[۱۷] در دوره میجی (۱۸۶۸–۱۹۱۲)، ژاپن شروع به جذب مشتاقانه تمدن غرب کرد. در محل عمارتهای اربابی ادو ساختمانهایی از سنگ و آجر ساخته میشد و راههای اصلی را با سنگها فرش میکردند. در سال ۱۸۶۹ اولین خط مخابراتی ژاپن بین توکیو و یوکوهاما افتتاح شد و اولین لوکوموتیو بخار در سال ۱۸۷۲ از شینباشی به یوکوهاما شروع به کار کرد. مدل موی غربی جایگزین مدل موی سنتی مردانه شد. در سال ۱۸۸۲ اولین باغ جانورشناسی ژاپن در اوئنو افتتاح شد. در سال ۱۸۸۵ کابینه دولت تصویب شد و ایتو هیروبومی اولین نخستوزیر ژاپن شد. با اعلام قانون اساسی میجی در سال ۱۸۸۹، ژاپن نظام سیاسی یک دولت مدرن را تأسیس کرد.[۱۸] در دوره تایشو (۱۹۱۲–۱۹۲۶)، تعداد افرادی که در شهرها کار میکردند افزایش یافت. استانداردهای آموزشی بهبود یافت و تعداد دخترانی که در مدارس عالی تحصیل کردند افزایش یافت. هنرهای نمایشی مانند تئاتر و اپرا رونق گرفت. در سپتامبر ۱۹۲۳ توکیو توسط زمینلرزه بزرگ کانتو ویران شد. آتشسوزیهای ناشی از زلزله، مرکز شهر را کاملاً سوزاند. بیش از ۱۴۰۰۰۰ نفر کشته یا مفقود شدند و ۳۰۰۰۰۰ خانه ویران شدند. پس از زلزله طرح بازسازی شهر تدوین شد.[۱۸]
مدت کوتاهی پس از زلزله بزرگ کانتو، دوره شووا (۱۹۲۶–۱۹۸۹) آغاز شد. اولین خط متروی ژاپن بین آساکوسا و اوئنو در سال ۱۹۲۷ افتتاح شد. در سال ۱۹۳۱ فرودگاه هانهدا تکمیل شد. تا سال ۱۹۳۵، جمعیت ساکن توکیو به ۶٫۳۶ میلیون نفر رسید که با جمعیت نیویورک و لندن قابل مقایسه است.[۱۸]
جنگ اقیانوس آرام که در سال ۱۹۴۱ آغاز شد، تأثیر زیادی بر توکیو گذاشت. سیستم اداری دوگانه توکیو-فو (استان) و توکیو-شی (شهر) برای کارآمدی زمان جنگ ملغی شد و استان و شهر با هم ادغام شدند و کلانشهر توکیو را در سال ۱۹۴۳ تشکیل دادند؛ بنابراین سیستم اداری شهری ایجاد شد و فرماندار منصوب شد.[۱۸]
در طول جنگ جهانی دوم این شهر آماج بمبارانهای زیادی بود و ۱۰۲ بار بمباران شد که معروفترین آنها بمبارانی بود که در ۱۰ مارس سال ۱۹۴۵ میلادی صورت گرفت و باعث شد که یک سوم شهر در آتش بسوزد و نزدیک به یکصد هزار نفر کشته شوند. همچنین در ماه ژانویه همان سال در یکی از جزایر اوگاساوارای توکیو، بهنام جزیرهٔ ایوو جیما، نبردی بین نیروهای آمریکایی و ژاپنی درگرفت که منجر به کشته شدن بیش از بیست هزار نفر از نیروهای ژاپنی در این جزیره شد. حوادث مربوط به نبرد ایوو جیما، در چندین فیلم از جمله نامههایی از ایوو جیماو پرچمهای پدران ما به تصویر کشیده شدهاست.[۱۹] در ماه مه ۱۹۴۷ قانون اساسی جدید ژاپن و قانون خودمختاری محلی اجرایی شد و سیایچیرو یاسوئی با رای مردم به عنوان اولین فرماندار توکیو بر اساس سیستم جدید انتخاب شد.[۱۸] تمبر یادبود پیروزی آمریکا در جزیره ایوو جیما
بعد از جنگ، توکیو تقریباً بهطور کامل بازسازی شد. برگزاری المپیک در این شهر در تابستان سال ۱۹۶۴ میلادی یکی از مهمترین رویدادهای پس از جنگ است.[۲۰] با ورود به دهه ۱۹۷۰، فشار رشد سریع اقتصادی آشکار شد زیرا کشور درگیر مسائل زیستمحیطی مانند آلودگی هوا و رودخانهها و همچنین سطوح بالای سر و صدا بود. بحران نفتی سال ۱۹۷۳ رشد سریع اقتصادی چندین ساله را متوقف کرد. در دهه ۱۹۸۰، توکیو به یکی از فعالترین شهرهای بزرگ جهان تبدیل شد که دارای جاذبههایی مانند فناوری پیشرفته، اطلاعات، فرهنگ و مد و همچنین سطح بالایی از امنیت عمومی است. از سال ۱۹۸۶ به بعد، قیمت زمین و سهام به سمت بالا حرکت کرد، پدیده ای که به عنوان حباب اقتصادی ژاپن شناخته میشود. ژاپن تحت حباب اقتصادی از رشد فوقالعاده ای برخوردار بود، اما با ترکیدن حباب در آغاز دهه ۱۹۹۰، کاهش درآمدهای مالیاتی ناشی از رکود اقتصادی طولانی مدت منجر به وضعیت بحرانی در امور مالی کلانشهرها شد. با این حال، توکیو توانست از طریق دو برنامه بازسازی مالی متوالی بر این بحران مالی غلبه کند. جمعیت نیز شروع به بازگشت به توکیو کرد.[۱۸] از دیگر رویدادهای مهم در تاریخ توکیو میتوان به حادثهٔ حمله با گاز سارین در متروی توکیو که در سال ۱۹۹۵ میلادی اتفاق افتاد، اشاره کرد. این اولین حمله تروریستی به وسیلهٔ گازهای شیمیایی در ژاپن بود و در طی آن سیزده نفر کشته و ۵٬۵۰۰ نفر دچار آسیب شدند.[۲۱]
در سال ۲۰۰۱، جمعیت توکیو به ۱۲ میلیون نفر رسید و در سال ۲۰۱۰ از مرز ۱۳ میلیون نفر گذشت.[۱۸] در ۱۱ مارس ۲۰۱۱ میلادی، زمینلرزه و سونامی ۲۰۱۱ توهوکو به قدرت ۹٫۰ درجه در مقیاس ریشتر در ساعت ۱۴ و ۴۶ دقیقه به وقت محلی در نزدیکی استان میاگی در شمال شرقی ژاپن رخ داد. در توکیو شدت این زمینلرزه ۵ درجهٔ قوی در مقیاس شیندو ثبت شدهاست. این زمین لرزه در توکیو ۷ نفر کشته و ۸۳ نفر زخمی بر جای گذاشت.[۲۲] در پی حادثهٔ اتمی فوکوشیما و کاهش تولید برق، از مردم خواسته شد که در مصرف برق تا حد امکان صرفهجویی کنند.[۲۳]
در ۷ سپتامبر ۲۰۱۳، کمیته بینالمللی المپیک توکیو را برای میزبانی بازیهای المپیک تابستانی ۲۰۲۰ انتخاب کرد؛ بنابراین توکیو اولین شهر آسیایی شد که دو بار میزبان بازیهای المپیک شد.[۲۴] با این حال، در نتیجه دنیاگیری کووید-۱۹، بازیهای المپیک ۲۰۲۰ از ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۱ تا ۸ اوت ۲۰۲۱ برگزار شد.[۲۵] اگرچه دنیاگیری کووید-۱۹ در توکیو مانع از رشد بسیاری از صنایع شدهاست، اما بازار املاک و مستغلات در ژاپن هنوز تحت تأثیر منفی قرار نگرفتهاست.[۲۶] جغرافیا
توکیو در بخشی از ژاپن به نام دشت کانتو و رو به خلیج توکیو ساخته شدهاست. توکیو در همسایگی استانهای کاناگاوا، چیبا، سایتاما و یاماناشی قرار دارد. جزایر اوگاساوارا، با اینکه در فاصلهٔ ۱۰۰۰ کیلومتری از جنوب و جنوب شرقی مناطق ویژه توکیو واقع شدهاند، جزئی از توکیو بهشمار میروند و بدین ترتیب توکیو جنوبیترین و شرقیترین استان ژاپن محسوب میشود. مساحت توکیو ۲٬۱۸۷٫۰۸ کیلومتر مربع است.[۲۷] زمینشناسی عکس ماهوارهای از توکیو که توسط ناسا گرفته شدهاست. رود تاما در جنوب و آراکاوا در شمال تصویر قرار گرفتهاست. فلات موساشینو در قسمت غرب و مابین این دو رود قرار دارد.
در بخش شرقی توکیو رودهای سومیدا، آراکاوا، ادوگاوا و ناکا جریان دارند. در قسمت غرب توکیو رود تاما جریان دارد. این رود با طول ۱۳۸ کیلومتر طولانیترین رود توکیو است و در مرز بین توکیو و استان همسایهاش کاناگاوا قرار دارد.[۲۸]
در منطقهٔ تاما در اطراف رود تاما زمین هموار و پست است. مابین رود تاما و آراکاوا، فلات موساشینو قرار دارد. تپههای تاما در جنوب توکیو و در غرب کوهستان کانتو قرار گرفتهاست. از شهر ایروما واقع در استان سایتاما تا سه شهر اومه، تاچیکاوا و فوچو که هر سه جزئی از منطقهٔ تامای توکیو هستند، وجود گسلی بهنام گسل تاچیکاوا تأیید شدهاست. احتمال وقوع زمینلرزه در اطراف این گسل بسیار بالاست.[۲۹]
جزایر توکیو عموماً از جزایر آتشفشانی تشکیل شدهاست. در جزایر ایزوی توکیو هنوز هم تعداد زیادی آتشفشان فعال وجود دارد. از جمله میتوان از کوه اویاما در جزیرهٔ میاکه جیما نام برد که از ۲۰۰۰ سال پیش از نظر آتشفشانی فعال بودهاست. کوه میهارا در جزیره ایزو اوشیما نیز بهتازگی در سال ۱۹۸۶ میلادی فوران کردهاست. جزایر اوگاساوارای توکیو از اکوسیستم ویژهای برخوردار هستند و گونههای بسیار نادر گیاهی و جانوری در این جزایر یافت میشود.[۳۰] تقسیمات شهری توکیو
شهر توکیو بهطور کلی به سه منطقهٔ بزرگ تقسیم میشود:
مناطق ویژه توکیو که شامل ۲۳ منطقه است. منطقهٔ تاما جمعاً شامل ۳۰ بخش است. جزایر توکیو که دو بخش دارد: جزایر ایزو و جزایر اوگاساوارا. هر یک از این دو بخش شامل جزایر کوچکتری میشوند که بیشتر غیرمسکونی هستند. در ۹ جزیرهٔ اصلی و مهم آن، تشکیلات اداری و شهری وجود دارد و جزایر کوچکتر اطراف جزئی از این جزایر اصلی شمرده میشوند.[۳۱] همچنین از نظر تقسیمات اداری، توکیو به ۲۳ منطقه، ۲۶ شهر، ۵ شهرستان و ۸ روستا تقسیم میشود.[۳۲]
نام مناطق شهرها، شهرستانها و روستاها مقالهٔ اصلی: مناطق ویژه توکیو مقالهٔ اصلی: منطقه تاما مقالهٔ اصلی: جزایر توکیو رنگ بنفش پررنگ مناطق ویژه توکیو و رنگ بنفش کم رنگ منطقه تاما و رنگ خاکستری بخش تامای غربی را نشان میدهد. جزایر توکیو نیز با رنگ خاکستری مشخص شدهاست. مناطق ویژه توکیو آداچی • آراکاوا • بونکیو • چیودا • چوئو • ادوگاوا • ایتاباشی • کاتسوشیکا • کیتا • کوتو • مگورو • میناتو • ناکانو • نریما • اوتا • ستاگایا • شیبویا • شیناگاوا • شینجوکو • سوگینامی • سومیدا • توشیما • تایتو منطقه تاما شهرهای تاما هاچیاوجی • تاچیکاوا • موساشینو • میتاکا • اومه • فوچو • آکیشیما • چوفو • ماچیدا • کوگانهای • کودائیرا • هینو • هیگاشیمورایاما • کوکوبونجی • کونیتاچی • فوسا • کومائه • هیگاشییاماتو • کیوسه • هیگاشیکورومه • موساشیمورایاما • تاما • ایناگی • هامورا • آکیرونو • نیشیتوکیو بخش تامای غربی میزوهو (شهرستان) • هینوده (شهرستان) • اوکوتاما (شهرستان) • هینوهارا (روستا) جزایر توکیو بخش ایزواوشیما ایزو اوشیما (شهرستان) • توشیما(روستا) • نیایجیما (روستا) • کوزوشیما (روستا) بخش میاکه میاکه جیما (روستا) • میکوراجیما (روستا) بخش هاچیجو هاچیجوجیما (شهرستان) • آئوگاشیما (روستا) بخش اوگاساوارا اوگاساوارامورا (روستا) دریاچهها و کوهها دریاچه اوکوتاما
دو دریاچهٔ مصنوعی به نامهای دریاچهٔ اوکوتاما و دریاچهٔ تاما دریاچههای توکیو هستند. دریاچهٔ اوکوتاما که در منطقهٔ اوکوتامای توکیو و روستای تابایاما در استان یاماناشی واقع شده و در حال حاضر بزرگترین مخزن آب آشامیدنی در ژاپن بهشمار میآید. دریاچهٔ تاما در هیگاشییاماتو واقع شده و بزرگترین دریاچهٔ درونی توکیو بهشمار میآید. با اینکه یاما به معنی کوه در نقشهٔ مناطق ویژه توکیو بسیار به چشم میخورد، هیچ کوهی در این مناطق وجود ندارد و کوههای توکیو همگی در دو منطقهٔ هاچیاوجی و منطقهٔ اوکوتاما متمرکز شدهاند.[۳۳] کوه کوموتوری با ارتفاع ۲۰۱۷ متر از سطح دریا، بلندترین کوه توکیو است.[۳۴] آبوهوا
توکیو شهری در منطقهٔ آبوهوایی مرطوب و نیمه گرمسیری است که تابستانهایی گرم و زمستانهایی معتدل دارد. میانگین دما و بارشها در جدول زیر آورده شدهاست. دادههای اقلیم توکیو (۱۹۷۱–۲۰۰۰) ماه ژانویه فوریه مارس آوریل مه ژوئن ژوئیه اوت سپتامبر اکتبر نوامبر دسامبر سال میانگین بیشترین °C (°F) ۹٫۸ (۵۰) ۱۰٫۰ (۵۰) ۱۲٫۹ (۵۵) ۱۸٫۴ (۶۵) ۲۲٫۷ (۷۳) ۲۵٫۲ (۷۷) ۲۹٫۰ (۸۴) ۳۰٫۸ (۸۷) ۲۶٫۸ (۸۰) ۲۱٫۶ (۷۱) ۱۶٫۷ (۶۲) ۱۲٫۳ (۵۴) ۱۹٫۷ (۶۷) میانگین روزانه °C (°F) ۵٫۸ (۴۲) ۶٫۱ (۴۳) ۸٫۹ (۴۸) ۱۴٫۴ (۵۸) ۱۸٫۷ (۶۶) ۲۱٫۸ (۷۱) ۲۵٫۴ (۷۸) ۲۷٫۱ (۸۱) ۲۳٫۵ (۷۴) ۱۸٫۲ (۶۵) ۱۳٫۰ (۵۵) ۸٫۴ (۴۷) ۱۵٫۹ (۶۱) میانگین کمترین °C (°F) ۲٫۱ (۳۶) ۲٫۴ (۳۶) ۵٫۱ (۴۱) ۱۰٫۵ (۵۱) ۱۵٫۱ (۵۹) ۱۸٫۹ (۶۶) ۲۲٫۵ (۷۳) ۲۴٫۲ (۷۶) ۲۰٫۷ (۶۹) ۱۵٫۰ (۵۹) ۹٫۵ (۴۹) ۴٫۶ (۴۰) ۱۲٫۵ (۵۵) بارندگی میلیمتر (اینچ) ۴۸٫۶ (۱٫۹۱) ۶۰٫۲ (۲٫۳۷) ۱۱۴٫۵ (۴٫۵۱) ۱۳۰٫۳ (۵٫۱۳) ۱۲۸٫۰ (۵٫۰۴) ۱۶۴٫۹ (۶٫۴۹) ۱۶۱٫۵ (۶٫۳۶) ۱۵۵٫۱ (۶٫۱۱) ۲۰۸٫۵ (۸٫۲۱) ۱۶۳٫۱ (۶٫۴۲) ۹۲٫۵ (۳٫۶۴) ۳۹٫۶ (۱٫۵۶) ۱٬۴۶۶٫۷ (۵۷٫۷۴) میانگین روزهای بارندگی (≥ ۱.۰ mm) ۴٫۶ ۵٫۸ ۹٫۵ ۱۰٫۱ ۹٫۶ ۱۱٫۹ ۱۰٫۴ ۸٫۲ ۱۱٫۳ ۹٫۱ ۶٫۲ ۳٫۸ ۱۰۰٫۵ میانگین روزهای برفی ۲٫۷ ۳٫۵ ۲٫۲ ۰ ۰ ۰ ۰ ۰ ۰ ۰ ۰ ۰٫۷ ۹٫۱ درصد رطوبت ۵۰ ۵۱ ۵۷ ۶۲ ۶۶ ۷۳ ۷۵ ۷۲ ۷۲ ۶۶ ۶۰ ۵۳ ۶۳٫۱ میانگین روزانه ساعتهای تابش آفتاب ۱۸۰٫۵ ۱۶۱٫۱ ۱۵۹٫۲ ۱۶۴٫۹ ۱۸۰٫۹ ۱۲۰٫۱ ۱۴۷٫۵ ۱۷۷٫۵ ۱۱۲٫۹ ۱۲۹٫۹ ۱۴۱٫۴ ۱۷۱٫۱ ۱٬۸۴۷٫۲ منبع شماره ۱: Japan Meteorological Agency[۳۵] منبع شماره ۲: Hong Kong Observatory (precip. days)[۳۶] جمعیت هرم جمعیت توکیو در سال ۲۰۲۰ جمعیت توکیو براساس منطقه کل جمعیت مناطق ویژه توکیو
شهرهای توکیو شهرستانها جزایر مجموع اتباع ژاپنی و خارجی
۱۴٬۰۹۰٬۳۴۷ نفر (ژوئن ۲۰۲۳) ۹٬۷۷۰٬۰۶۳ نفر ۴٬۲۴۲٬۵۴۰ نفر ۵۴٬۳۱۴ نفر ۲۳٬۴۳۰
بر اساس جنس
مرد (تابعیت ژاپنی) زن (تابعیت ژاپنی)
۶٬۹۱۰٬۵۳۴ (ژوئن ۲۰۲۳) ۷٬۱۷۹٬۸۱۳[۳۷]
بر اساس ملیت
اتباع بیگانه ۵۶۹٬۹۷۹ نفر (ژانویه ۲۰۲۰) اتباع خارجی ثبت شده[۳۸] ملیت جمعیت (۲۰۱۸) چین ۱۹۹۹۴۹ کره جنوبی ۹۰٬۴۳۸ ویتنام ۳۲٬۳۳۴ فیلیپین ۳۲٬۰۸۹ نپال ۲۶۱۵۷ تایوان ۱۸۵۶۸ آمریکای شمالی (ایالات متحده و کانادا) ۱۷۵۷۸ هند ۱۱۱۵۳ میانمار ۹۷۱۹ تایلند ۷۹۵۸ دیگران ۷۵۵۵۷
توکیو دارای بالاترین نرخ تراکم جمعیت در ژاپن است.[۳۹] طبق سرشماری در سال ۱۹۵۵ میلادی، جمعیت توکیو ۶٬۹۶۹٬۱۰۴ نفر بودهاست که پس از آن تا ۱۹۷۰ میلادی هر ساله بین ۳۰۰٬۰۰۰ تا ۴۰۰٬۰۰۰ هزار نفر، بر جمعیت این شهر افزوده شدهاست. توکیو حداکثر افزایش جمعیت را در سال ۱۹۸۷ میلادی داشتهاست و پس از آن میزان افزایش جمعیت در حد ۲۰۰٬۰۰۰ نفر در سال ثابت باقی ماندهاست. بر اساس سرشماری سال ۱۹۴۵ میلادی ۱۳ درصد جمعیت ژاپن در منطقه شهری توکیو ساکن بودهاند که این میزان در سال ۲۰۰۵ میلادی به ۲۶٫۹ درصد کل جمعیت ژاپن رسیدهاست.[۴۰][۴۱]
در طی روز به تعداد جمعیت توکیو بیش از دو و نیم میلیون نفر افزوده میشود. این افزایش جمعیت بهخاطر رفتوآمد شاغلان، کارگران و دانشجویان است که در مناطق مجاور توکیو مسکن دارند و بعد از پایان ساعات کاری از توکیو خارج میشوند.[۴۲] در ماه ژانویه سال ۲۰۲۰ میلادی ۵۷۷٬۳۲۹ نفر از اتباع بیگانه بهطور قانونی مقیم توکیو بودند.[۴۳] دولت شهری توکیو برآورد کرد که جمعیت توکیو در سال ۲۰۳۰ به ۱۴٫۲۴ میلیون نفر خواهد رسید و سپس شروع به کاهش خواهد کرد. در مقایسه با تخمین قبلی در سال ۲۰۲۱، شروع کاهش جمعیت پنج سال به تعویق افتادهاست، اما دولت شهری اعلام کرد: "کاهش جمعیت حتی در پایتخت، توکیو، اجتنابناپذیر است.[۴۴] فرهنگ بونراکو، خیمه شب بازی ژاپنی
توکیو شهری مدرن است و اطلاعات و فرهنگ لازم برای زندگی کردن در آن رو به گسترش است. با این وجود شهری تاریخی و وارث فرهنگی سنتی نیز هست. ژاپن کشوری است که سنتهایی نظیر کابوکی، بونراکو (خیمه شب بازی ژاپنی)، راکوگو (یک نوع کمدی)، نیهون بویو (رقصهای سنتی ژاپنی)، ایکبانا (گلآرایی ژاپنی) و مراسم چای ژاپنی در آن هنوز پابرجا مانده و رواج دارد. یکی از مراکزی که نقش مهمی در رونق کابوکی و دیگر هنرهای نمایشی سنتی ژاپن ایفا میکند، تئاتر ملی ژاپن است. تئاتر ملی ژاپن علاوه بر این، یکی از مراکز مهم تحقیق در مورد سنتهای ژاپن نیز بهشمار میرود. کابوکی-زا در گینزا نیز از دیگر مکانهایی است که در همه ایام سال کابوکی در آن اجرا میشود.[۴۵]
از محلهای مشهور برگزاری کنسرتهای بزرگ میتوان از نیپون بودوکان که به اختصار بودوکان نامیده میشود، نام برد. بودوکان در اصل سالن جودو است اما تاکنون محل برگزاری کنسرتهای بسیاری از خوانندگان ژاپنی و غیر ژاپنی بودهاست و آلبومهای بسیاری به نام اجرای زنده در بودوکان وجود دارد. گروه انگلیسی بیتلز نخستین گروه راک بودند که در این ورزشگاه کنسرت اجرا کردند.[۴۶]
همچنین در توکیو ۲۵۳ سینما که بیشتر به صورت مجتمع سینمایی هستند، وجود دارد. این تعداد سینما مجموعاً دارای ۳۶۴ سالن سینما هستند.[۴۷]
بر اساس آمار سال ۲۰۰۸ میلادی، ۳۸۳ کتابخانه در توکیو وجود دارد و تعداد کتابخانهها در ازای یک میلیون نفر جمعیت ۲۹ کتابخانه بودهاست.[۴۸]
۵ شبکه با نامهای نیپون تلویژنیا NTV، توکیو برودکاستینگ سیستم یا TBS، فوجی تلویژن یا Fuji TV، تیوی آساهی و تیوی توکیو شبکههای اصلی تلویزیون توکیو هستند.[۴۹] سه انتشارت به نام انتشارات کودانشا، انتشارات شوگاکوکان و انتشارات شوئیشا بزرگترین شرکتهای انتشاراتی توکیو هستند.[۵۰] آموزش عالی دانشگاه توکیو، تالار کنفرانس یاسودا
بر اساس آمار سال ۲۰۰۷ میلادی، ۱۳۲ دانشگاه در توکیو جای دارند و تعداد دانشجویان ۶۶۰٬۰۰۰ نفر بودهاست.[۵۱]
چند دانشگاه زیر نمونهای از دانشگاههای معتبر توکیو هستند.
دانشگاه توکیو در منطقهٔ بونکئوی توکیو واقع شدهاست. دانشگاه توکیو در سال ۱۸۷۷ میلادی تأسیس شده و قدیمیترین دانشگاه عمومی ژاپن است. این دانشگاه دارای ده دانشکدهٔ حقوق، پزشکی، مهندسی، ادبیات، علم، کشاورزی، اقتصاد، هنر، آموزش و پرورش و داروسازی است. دانشگاه توکیو در ردهٔ نخست دانشگاههای معتبر در آسیا و در ردهٔ بیستم دانشگاههای معتبر در جهان قرار گرفتهاست.[۵۲] این دانشگاه هر ساله بهطور متوسط در حدود ۳۰ هزار دانشجو دارد.[۵۳] دانشگاه واسدا در سال ۱۸۸۲ میلادی تأسیس شدهاست و قدیمیترین دانشگاه خصوصی ژاپن بهشمار میرود. در غرب توکیو و در منطقهٔ شینجوکو واقع شدهاست و دارای ۱۳ دانشکده میباشد. این دانشگاه بهطور تقریبی در حدود ۵۰ هزار دانشجو دارد. انستیتوی تکنولوژی توکیو در سال ۱۹۲۹ میلادی تأسیس شدهاست و دارای ۳ دانشکده میباشد. دانشگاه کیئو در سال ۱۸۵۸ میلادی تأسیس شدهاست و دارای ۱۰ دانشکده میباشد. دانشگاه هیتوتسوباشی در سال ۱۸۷۵ میلادی تأسیس شدهاست و دارای ۴ دانشکدهٔ بازرگانی، اقتصاد، حقوق و جامعهشناسی میباشد. این دانشگاه بهطور تقریبی حدود ۶ هزار دانشجو دارد.[۵۴]
ورزش ریوگوکو کوکوگیکان
از سه ورزش سومو، بیس بال و فوتبال میتوان به عنوان پر طرفدارترین ورزشها در بین مردم ژاپن نام برد.[۵۵] مسابقات رسمی سومو هر ساله در سه نوبت و در ماههای ژانویه، مه و سپتامبر در ورزشگاه ریوگوکو کوکوگیکان که به سومو اختصاص دارد، برگزار میشود.
توکیو دو تیم حرفهای بیس بال دارد. تیم بیسبال یومیوری جاینتس (به انگلیسی: Yomiuri Giants) که مسابقات خانگی آن در ورزشگاه توکیو دم انجام میشود و تیم بیسبال توکیو یاکولت سوواروز (به انگلیسی: Tokyo Yakult Swallows) که مسابقات خانگی آن در ورزشگاه میجی جینگو برگزار میشود.
دو باشگاه برتر فوتبال توکیو به نامهای باشگاه اف. سی توکیو (به انگلیسی: F.C. Tokyo) و توکیو وردی (به انگلیسی: Tokyo Verdy) هر دو در ورزشگاه آجینوموتو واقع در چوفو بازیهای خانگی خود را انجام میدهند.[۵۶][۵۷]
یکی از رویدادهای مهم ورزشی شهر توکیو ماراتون است. روز برگزاری این رویداد هر ساله از طرف برگزارکنندگان اعلام میشود و طی آن حداکثر تا ۲۵٬۰۰۰ هزار نفر در بخش ماراتون اصلی به طول ۴۲ کیلومتر و ۵۰۰۰ نفر در طول مسیری به طول ۱۰ کیلومتر به رقابت میپردازند. این رقابت در سطح بینالمللی انجام میشود و شرکت در آن برای همه آزاد است.[۵۸] المپیک ۲۰۲۰
توکیو به همراه شهرهای مادرید و استانبول نامزد میزبانی المپیک ۲۰۲۰ بودند که در نهایت پس از حذف اسپانیا در دور اول، در اوت ۲۰۱۳ توکیو با کسب ۶۰ رأی در مقابل ۳۶ رأی استانبول، میزبانی المپیک سال ۲۰۲۰ را بر عهده گرفت.[۵۹] اقتصاد
توکیو به همراه نیویورک و لندن یکی از سه مرکز فرماندهی امور مالی جهان است.[۶۰] در سال ۲۰۰۸ میلادی از پانصد شرکت برتر جهان، ۴۷ شرکت در توکیو واقع بودند که تقریباً دوبرابر تعداد شرکتها در شهر بعدی یعنی پاریس میباشد.[۶۱] توکیو از نظر سرمایه دومین مقام را در بین بورس اوراق بهادار جهان داراست و از نظر حجم معاملات سهام مقام پنجم را در جهان از آن خود کردهاست.[۶۲] توکیو بزرگترین اقتصاد شهری جهان از نظر سطح تولید ناخالص داخلی میباشد. با توجه به مطالعات انجام شده، توسط شرکت پرایس واتر هاوس کوپرز، منطقه شهری توکیو برابر با ۱٬۴۷۹ میلیارد دلار آمریکا تولید ناخالص داشتهاست که در رأس منطقههای شهری جهان قرار دارد. در جدول زیر موقعیت توکیو، از نظر تولید ناخالص داخلی (GDP)، بین منطقههای شهری جهان بر اساس آمارهای سال ۲۰۰۸ میلادی نشان داده شدهاست. بر اساس پیشبینی کارشناسان در سال ۲۰۲۵ میلادی، توکیو با ۱٬۹۸۱ میلیارد دلار آمریکا تولید ناخالص همچنان در صدر جدول باقی خواهد ماند.[۶۳] ترتیب منطقه شهری کشور GDP (میلیارد دلار آمریکا)[۶۴] ۱ توکیو ژاپن ۱٬۴۷۹ ۲ نیویورک ایالات متحده آمریکا ۱٬۴۰۶ ۳ لسآنجلس ایالات متحده آمریکا ۷۹۲ ۴ شیکاگو ایالات متحده آمریکا ۵۷۴ ۵ لندن بریتانیا ۵۶۵ ۶ پاریس فرانسه ۵۶۴ ۷ اوساکا ژاپن ۴۱۷ ۸ مکزیکوسیتی مکزیک ۳۹۰ ۹ فیلادلفیا ایالات متحده آمریکا ۳۸۸ ۱۰ سائوپائولو برزیل ۳۸۸ کشاورزی
توکیو حداقل مساحت زمینهای کشاورزی را در ژاپن دارد. بیش از نیمی از این زمینهای زراعی به کشت سبزیجات اختصاص دارد. کوماتسونا (اسفناج ژاپنی)، بالاترین میزان تولید را در بین سبزیجات دارد و پس از آن اسفناج و کلمبرگ جای دارند. گلهای زینتی پس از سبزیجات عمدهترین فراوردهٔ کشاورزی توکیو هستند.
۳۶ درصد از مساحت توکیو را جنگلها و پارکهای طبیعی تشکیل میدهند. به علت کاشت بیرویهٔ درختان سرو در این جنگلها، در فصل بهار مقدار انبوهی از گرده این درختان در هوا پخش میشود و موجب پدیدار شدن علائم آلرژی مانند سوزش چشم و ریزش اشک و آب بینی در شهروندان میگردد. تعداد کسانی که از حساسیت به گرده رنج میبرند، هر ساله رو به افزایش است و در سالهای اخیر این مشکل به یکی از چالشهای بزرگ زیستمحیطی توکیو تبدیل شدهاست.[۶۵] ترابری مقالهٔ اصلی: ترابری در توکیو
توکیو دارای فرودگاههای داخلی و بینالمللی و همچنین راههای جادهای و ریلی بسیار مجهزی میباشد. حمل و نقل عمومی در توکیو بسیار پاکیزه و کارآمد است. قطارها و متروی توکیو به عنوان اصلیترین بخش حمل و نقل عمومی فعالیت میکنند و در کنار این دو، اتوبوس، مونوریل و واگن برقی به عنوان مکمل فعالیت دارند. فرودگاهها فرودگاه بینالمللی هانهدا.
توکیو دارای یک فرودگاه بینالمللی به نام فرودگاه بینالمللی توکیو و ۶ فرودگاه داخلی میباشد. پروازهای فرودگاههای داخلی توکیو مابین توکیو و چند جزیره از جزایر ایزو انجام میگیرد. فرودگاههای داخلی توکیو در منطقهٔ چوفو در توکیو و جزایر ایزو اوشیما، میاکه جیما، هاچیجوجیما، نیایجیما و کوزوشیما قرار دارند.[۶۶]
فرودگاه بینالمللی توکیو که بیشتر با نام فرودگاه بینالمللی هانهدا شناخته میشود، در جنوب منطقهٔ اوتا واقع شده و بزرگترین فرودگاه ژاپن میباشد. نقش اصلی این فرودگاه، جابهجایی مسافران داخلی ژاپن است.[۶۷] به علت نزدیکی به مناطق ویژه توکیو پروازهای ویژه مسئولان دولتی ژاپن و سران و مسئولان دیگر کشورها، از این فرودگاه انجام میپذیرد. از اکتبر سال ۲۰۱۰ میلادی ترمینال جدید بینالمللی در این فرودگاه آغاز بهکار کردهاست و پروازهای خارجی این فرودگاه رو به افزایش است.[۶۸]
در حال حاضر بیشتر پروازهای بینالمللی در ژاپن در فرودگاه بینالمللی ناریتا واقع در استان چیبا انجام میشود. اکنون فاصلهٔ بین فرودگاه بینالمللی ناریتا تا ایستگاه توکیو که در مرکز توکیو قرار دارد با قطارهای تندرو با زمانی حدود یکساعت پیموده میشود.[۶۹] راهآهن نقشه، خطوط ۹ گانهٔ متروی توکیو و خطوط ۴ گانهٔ متروی توئی را نشان میدهد. برای بهتر دیدن تصویر بر روی آن کلیک کنید.
خط یامانوته وابسته به جیآر به صورت یک دایره در قلب توکیو قرار گرفته و ایستگاههای اصلی و مهم توکیو را به یکدیگر متصل میکند. ایستگاههای توکیو، اوئنو، شیناگاوا، شیبویا، شینجوکو و ایکهبوکورو ایستگاههای ترمینال توکیو هستند. ایستگاه توکیو در مرکز توکیو قرار گرفته و به عنوان ایستگاه مرکزی شبکهٔ راهآهن ژاپن شمرده میشود. ایستگاه توکیو مبدأ خطوط شینکانسن است. این قطارهای تندرو فاصلهٔ بین توکیو تا شهرهای دیگر ژاپن را بسیار سریع طی میکنند. ایستگاه شینجوکو بالاترین تعداد مسافر روزانه را نه تنها در ژاپن بلکه در بین تمامی کشورهای جهان داراست. رتبهٔ دوم تعداد مسافران روزانه در جهان از آن ایستگاه ایکهبوکورو میباشد.[۷۰]
دو کارت اعتباری، سوئیکا و پاسمو تسهیلاتی هستند که جهت آسان شدن محاسبهٔ هزینهٔ سوار شدن به قطارها و اتوبوسهای توکیو به وجود آمدهاند. تهیهٔ این دو کارت بهآسانی توسط دستگاههای اتوماتیک خرید بلیط انجام میشود و هنگام خرید نیاز به ارائهٔ هیچ مدرکی نیست.[۷۱] آزادراهها بزرگراه شماره ۱ آسیا.
در مرکز توکیو دو آزادراه کمربندی به نامهای آزادراه کمربندی توشین با علامت اختصاری C1 و آزادراه کمربندی چوئو با علامت اختصاری C2وجود دارند که مهمترین آزادراههای توکیو بهشمار میآیند.[۷۲] آزادراه کمربندی توشین سرآغاز بزرگراه شماره ۱ آسیا شمرده میشود. این بزرگراه با نام اختصاری AH-1 پس از گذشتن از چندین کشور آسیایی سرانجام از ایران و ترکیه گذشته و در مرز ترکیه و بلغارستان خاتمه مییابد.[۷۳][۷۴] مترو
متروی توکیو در سال ۱۹۲۷ تأسیس شده و هماکنون دارای ۹ خط و ۱۷۹ ایستگاه میباشد. همچنین خط رینکای نیز در سال ۱۹۹۶ با هشت ایستگاه نیز به عنوان یک سیستم ترابری ریلی در توکیو راهاندازی شدهاست. مناطق شهری باغها و پارکها پارک یادبود شووا مقالهٔ اصلی: پارکهای توکیو
پارک یادبود شووا با مساحت ۱۴۸ هکتار بزرگترین پارک توکیو است و در منطقه تاما قرار دارد.[۷۵]
از نظر بزرگی به ترتیب پارک میزوموتو با مساحت ۸۱ هکتار، پارک کاسایرینکای با مساحت ۷۹ هکتار، پارک هیکاریگائوکا با مساحت ۶۰ هکتار، پارک شینجوکو گیوئن با مساحت ۵۸ هکتار و پارک یویوگی با مساحت ۵۴ هکتار بزرگترین پارکهای مناطق ویژه توکیو محسوب میشوند.[۷۶][۷۷] موزهها موزه ادو-توکیو در منطقهٔ سومیدا مقالهٔ اصلی: فهرست موزههای توکیو
در توکیو جمعاً ۲۶۵ موزه و نمایشگاه آثار هنری کوچک و بزرگ وجود دارد.[۷۸] موزهٔ ملی توکیو در داخل پارک اوئنو جای دارد و قدیمیترین و بزرگترین موزهٔ کشور است. اکنون تعداد اشیای باارزش جمعآوری شده در موزه ملی توکیو از ۱۱۰ هزار قطعه فراتر رفتهاست.[۷۹] همچنین موزهٔ ملی هنر غرب و موزهٔ ملی طبیعت و علم نیز در اوئنو میباشند. مرکز ملی هنر توکیو در چیودا واقع شدهاست.[۸۰] موزهٔ ادو-توکیو در کنار ورزشگاه ریوگوکو کوکوگیکان قرار دارد و به تاریخ توکیو اختصاص دارد. موزهٔ جیبلی در داخل پارک اینوکاشیرا قرار گرفته و به انیمیشن اختصاص دارد. موزهٔ اورینتال و مرکز فرهنگ خاورمیانه در ژاپن موزههایی هستند که در آنها اشیایی مربوط به تاریخ ایران باستان به نمایش گذاشته شدهاست.[۸۱] جشنها جشن هاچیاوجی مقالهٔ اصلی: جشنهای توکیو
توکیو جشنوارههای هنری، ورزشی و تفریحی متعددی دارد. جشنوارهٔ فیلم توکیو که بزرگترین رویداد سینمایی ژاپن بهشمار میرود، معمولاً در ماه اکتبر و در دو منطقهٔ روپونگی و شیبویای توکیو برگزار میشود. جایزه بزرگ این جشنواره به نام ساکورا به بهترین فیلم بخش مسابقه اهدا میشود. جشنواره فیلم توکیو توسط بنیاد توسعه بینالمللی سینمای ژاپن با همکاری و پشتیبانی دولت ژاپن برگزار میشود.[۸۲]
جشن کاندا، جشن سانئو، جشن فوکاگاوا سه جشن بزرگ ادو نامیده میشوند. جشن سانجا نیز از جشنهای معروف است که هر ساله در ماه مه به مدت سه روز در معبد آساکوسا برگزار میشود.[۸۳]
زمان شکوفایی شکوفههای گیلاس یا ساکورا، هنگام برگزاری جشن هانامی یا دیدن شکوفههاست. پارک شینجوکو گیوئن با داشتن ۶۵ گونهٔ مختلف درخت ساکورا، پارک اوئنو، پارک سومیدا، پارک اینوکاشیرا و پارک کوگانهای پارکهای برگزیدهٔ توکیو برای دیدن ساکورا هستند.[۸۴]
آتش بازی رود سومیدا یکی از بزرگترین آتش بازیهای پایتخت ژاپن است. این آتشبازی هر ساله در آخرین شنبهٔ ماه ژوئیه بر روی رود سومیدا برگزار میشود و در حدود یک میلیون نفر بازدیدکننده را جذب میکند.[۸۵] آتش بازی رود سومیدا در کنار آتش بازی خلیج توکیو و آتش بازی جینگوگایئن بزرگترین آتش بازیهای توکیو محسوب میشوند.[۸۶] جاذبههای گردشگری مقالههای اصلی: مناطق دیدنی توکیو و معابد توکیو مکانهای دیدنی کاخ امپراتوری توکیو و قسمتی از خندق اطراف آن نگارهای از منطقهٔ شینجوکو-کو، توکیو در ساعات آبی.
کاخ امپراتوری توکیو یا کُوکیو قصر و قلعهای است که در منطقهٔ چیودا واقع شدهاست و در حدود ۱۵ دقیقه پیاده تا ایستگاه توکیو فاصله دارد. قسمت شرقی کاخ از سال ۱۹۶۸ میلادی تبدیل به پارکی به نام پارک کوکیو هیگاشی شدهاست. در قسمتهایی ازخندق چیدوریگافوچی در اطراف کاخ امکان قایقرانی برای گردشگران وجود دارد.[۸۷] پارک شینجوکو گیوئن در منطقهٔ شینجوکو واقع شده و ۵۸٫۳ هکتار مساحت دارد. پارک شینجوکو گیوئن دارای ۱۵۰۰ درخت برای دیدن ساکورا یا شکوفهٔ گیلاس است و یکی از پارکهای معروف توکیو جهت دیدن ساکورا هنگام جشن شکوفههای گیلاس بهشمار میرود. در قسمتهای مختلف این پارک بزرگ، پارکهایی به شکل پارکهای انگلیسی، فرانسوی و ژاپنی طراحی شدهاند.[۸۸]
رینبو بریج در اودایبا
اودایبا به داشتن مناظر زیبای شبانه شهرت دارد. پل زیبای رینبو بریج، سه مرکز خرید ونوس فورت، دسک توکیو بیچ، آکواسیتی اودایبا، پارکهایی مانند پارک ساحلی اودایبا، پارک شیئوکازه، پارک دایبا و حمام آب معدنی اوادو-اونسن-منوگاتاری نمونههایی از جاهای دیدنی اودایبا هستند.[۸۹] معبد سنسوجی در قرن هفتم میلادی ساخته شده و قدیمیترین معبد در توکیو است. این معبد در کنار رود سومیدا و در آساکوسا واقع شدهاست و پربازدیدترین معبد در سراسر ژاپن بهشمار میرود. بهطور میانگین سالانه حدود ۳۰ میلیون نفر از این معبد دیدن میکنند. در دو طرف مسیر پیادهروی داخل معبد حدود ۸۹ مغازه که عمدتاً سوغاتفروش هستند، جای گرفتهاند.[۹۰]
گردشگری در طبیعت مقالهٔ اصلی: فهرست مسیرهای راهپیمایی و کوهنوردی در توکیو
کوه تاکائو یکی از مراکز گردشگری معروف در منطقهٔ تامای توکیو است و در قسمت جنوب غربی هاچیاوجی قرار دارد.[۹۱] معبد تاکائوسان–یاکوئواین در نزدیکی قلهٔ این کوه واقع شدهاست. هر ساله بهطور متوسط در حدود ۲٫۶ میلیون نفر در تمام گروههای سنی از تاکائو بازدید میکنند. بنابر آمار، قلهٔ کوه تاکائو رتبهٔ نخست را از نظر تعداد صعودکنندگان در بین تمامی کوههای جهان داراست.[۹۲] در کتاب راهنمای میشلن این کوه تنها کوهی در توکیوست که با سه ستاره مشخص شدهاست.[۹۳] کوه میتاکه در منطقه اومه قرار دارد. این کوه بهخاطر داشتن معبد موساشیمیتاکه بازدیدکنندگان زیادی دارد. درصورتیکه مسیر از ایستگاه قطار میتاکه آغاز شود، امکان استفاده از قطار کابلی تا معبد وجود دارد.[۹۴] کوه جینبا در منطقهٔ هاچیاوجی واقع شدهاست. سمبل این کوه مجسمهٔ اسب سفید و بزرگی است که در مرکز محوطهٔ باز و وسیع قلهٔ کوه جینبا نصب شدهاست. این کوه بهخاطر چشماندازهای زیبایی که از قله دیده میشود، بین کوهنوردان محبوبیت دارد.[۹۵]
بافت شهری
معماری توکیو تا حد زیادی توسط تاریخ توکیو شکل گرفتهاست. در قرن اخیر، توکیو دو بار بهطور کامل ویران شدهاست. نخست در سال ۱۹۲۳ میلادی و در پی زمینلرزهٔ بزرگ کانتو و پس از آن در جریان بمبارانهای گسترده طی جنگ جهانی دوم. به همین سبب چشمانداز کنونی شهر توکیو بسیار مدرن و معاصر است و بناهای تاریخی و کهنه بسیار کمیاب هستند.[۹۶] شکوفههای گیلاس در کاخ امپراتوری توکیو اودایبا در شب پاییز در باغ کوایشیکاوا، در منطقهٔ بونکئو نمایی از منطقهٔ شینجوکو و کوه فوجی فرهنگ عامه
توکیو به شهر اصلی بسیاری از فیلمهای بزرگ نه تنها در سینمای ژاپن، بلکه در سینمای غرب نیز تبدیل شدهاست. یکی از معروفترین آنها فیلم گودزیلا است که دارای مجموعه ای از دهها فیلم است.[۹۷] برخی از این فیلمها عبارتند از بیگانه (فیلم ۲۰۱۸)، سرگردان در توکیو، به خلأ وارد شو، بیل را بکش، سوناتای توکیو، گمشده در ترجمه،[۹۸]سگ ولگرد (فیلم ۱۹۴۹)، تشییع جنازه گلهای رز، داستان توکیو، پدرخواندههای توکیو، مثل یک عاشق، شکوفههای گیلاس، دزدان فروشگاه، توکیو!، بهشت و دوزخ و تامپوپو.[۹۹]
نویسنده ژاپنی هاروکی موراکامی برخی از رمانهای خود را در توکیو (از جمله جنگل نروژی) نوشتهاست و دو رمان اول دیوید میچل (شماره ۹ رؤیا و سایهنویس نوشتهشده) این شهر را به تصویر میکشند. کارل رندال، نقاش معاصر بریتانیایی، ۱۰ سال به عنوان یک هنرمند در توکیو زندگی کرد و مجموعهای از آثار را خلق کرد که خیابانهای شلوغ و فضاهای عمومی شهر را به تصویر میکشید