درخت کنوکارپوس و تنگی نفس

کتر اسماعیل ایدنی اظهار کرد: ‌هرس درختان کنوکارپوس علی‌رغم تاکیدات استاندار و مصوب شدن آن در شورای سلامت باز هم به خوبی انجام نشده است. امیدواریم میزان هرس این درختان به اندازه ای بوده باشد که مردم دچار مشکلات تنفسی نشوند.

وی افزود:‌ زمانی که در استان بارندگی رخ می دهد با مساله طغیان یک بیماری مواجه هستیم، در علم اپیدمیولوژی طغیان یک بیماری نمی تواند در اثر وجود عواملی که از قبل وجود داشته است و همچنان وجود دارد رخ دهد؛ طغیان معمولا ناشی از یک عامل خارجی است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: ‌آیا مساله ریزگردها در خوزستان تنها یک بار رخ می دهد؟ یا کربن بلک، صنایع فولاد، سوزاندن مزارع نیشکر، فلرهای نفتی تنها در روزهای اولین بارندگی اثراتشان مشاهده می شود؟ در کدام کتاب و مرجع علمی نوشته شده است که این مواد بدون بارندگی بی خطر هستند؟ هفته گذشته آلودگی هوا نسبت به سال‌های گذشته بدتر بود اما حجم مراجعه کنندگان به بیمارستان ها به طور ناگهانی افزایش پیدا نکرد.

ایدنی عنوان کرد:‌ این اتفاق هر چیزی که هست به باران پاییزی ارتباط دارد. بارندگی چندین بار رخ می دهد اما بحران‌ تنگی نفس در زمان بارندگی‌های بعدی وجود ندارد؛ آلودگی‌ها در باران‌های دیگر نیز وجود دارند اما مشکلاتی ایجاد نمی کنند. برخی می گویند علت آلودگی‌های نفتی است. اما آیا فلرهای نفتی در باران‌های بعدی خاموش می شوند؟ آیا این افراد تضمین می دهند که اگر صنایع فولاد تعطیل شود دوباره مشکل ایجاد نمی شود؟ ‌در سه سال گذشته چه قبل، چه حین و چه بعد از بارندگی، میزان آلاینده‌های ناشی از مواد نفتی،‌ صنایع فولاد و مواد سوختی در استان پایین بوده است.

وی با بیان این که باید در این خصوص براساس شواهد علمی صحبت شود، گفت:‌ اصطلاح علمی Thunder Storm Asthma که به معنی آسم به دنبال بارندگی است، یک پدیده شناخته شده در سطح جهان است. در جلسه شورای سلامت 38 مقاله در سراسر جهان که درباره‌ی آسم به دنبال بارندگی مطالعه شده بود. مطالعات جهانی نشان داده آسم به دنبال بارندگی ناشی از آلرژی به عوامل بیولوژیک (یعنی گیاهان، اسپور گیاهان یا قارچ‌ها) وابسته است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز تصریح کرد:‌ ما نمی‌گوییم علت، گیاه خاصی است بلکه می گوییم مساله تنگی نفس شهروندان یک آلرژی است. تشخیص این که این بیماران چه مشکلی دارند برعهده ما قرار دارد و وظیفه ما است که به این مساله جواب دهیم. دانشگاه بر روی 3 هزار بیمار مطالعه انجام داده است، تست‌های مختلفی انجام شد و در نهایت متوجه شدیم که بیماری این افراد، آسم است. آسم نیز یک حساسیت به مواد بیولوژیک یعنی موادی است که از حیات ‌تولید می شوند؛ یعنی یا به وسیله انسان یا حیوان و یا گیاه تولید می شوند. گیاه شناسانی که پولن‌ها را می شناسند، به ما بگویند چه گیاهی در فصل پاییز درشهر اهواز گلدهی دارد و پولن زایی می کند و می تواند این حجم از جمعیت را تحت تاثیر قرار دهد.

ایدنی گفت: ‌آسم به دو علت آلرژن و محرک تشدید می شود. کدام ماده می‌تواند از شمال تا جنوب شهر را تحت تاثیر قرار دهد بدون آنکه منبع تولیدکننده آن، هم در شمال شهر هم در جنوب شهر اهواز وجود داشته باشد. شاید بگویید اگر آلرژی است چرا تنها در بارندگی اول رخ می دهد؟ پاسخ این است که این مساله به زمان گلدهی گیاه بستگی دارد.

وی ادامه داد: ‌پولن گیاه ذره درشتی به اندازه حدود 15 تا 17 میکرون است و معمولا قادر به ورود به ریه نیست و بیشتر در بینی رسوب می کند. به همین علت است که اغلب آلرژی‌های فصلی، آلرژی بینی هستند. وقتی بارندگی رخ می دهد کپسول اطراف این ذره، آب را جذب می کند به همین دلیل نیز در نهایت منفجر می شود و مواد درون پولن به 700 ذره کوچکتر تبدیل می شود، این ذرات اندازه‌ای حدود 2 میکرون یا کمتر از آن دارند و به راحتی می توانند وارد ریه شوند و در نتیجه آن، فرد مستعد دچار تنگی نفس می شود.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز افزود:‌ اما علت آنکه تنگی نفس ها در بارندگی‌های بعدی رخ نمی دهد این است که زمان بارندگی با زمان گلدهی گیاه متفاوت است. گیاه کنوکارپوس در آبان ماه بیشترین گلدهی را دارد. بارانی که در آبان و آذرماه رخ می دهد مشکلاتی را ایجاد می کند که علت آن تقارن زمان پولن زایی و بارندگی است. البته من احتمال می دهم اکنون تنگی نفس‌ها در باران کمتر شود چرا که گل‌های این گیاهان هم اکنون رسیده‌اند.

ایدنی با بیان این که ‌از سال 81 و 82 شروع به کاشت گیاه کنوکارپوس در شهر اهواز کرده اند، گفت: در گذشته تراکم گیاه به این مقدار نبود و هرس ها نیز انجام می شد اما از سال 88 و 89 گفته شد به منظور ایجاد سایه در شهر از هرس این گیاه بپرهیزند. هرس نکردن درختان از آن زمان تاکنون موجب بالا رفتن آمار میزان مراجعین آسم به بیمارستان ها در سال 92 شد. براساس گفته محققان دانشگاه شهید چمران اهواز گیاه کنوکارپوس در ارتقاع 2 تا 2.5 متر شروع به گلدهی می کند و در ارتفاع کم گلدهی ندارد. مواد حساسیت‌زا وابسته به دوز هستند و هر چه میزان استنشاق بیشتر باشد، عوارض نیز بیشتر می شود.

وی افزود:‌ اکوسیستم یک مجموعه به هم پیوسته است؛ گفته می شود 60 درصد از گیاهان شهر اهواز را کنوکارپوس تشکیل می دهد، وقتی که بدون مطالعه پوشش گیاهی یک شهر را با یک گیاه غیربومی تغییر می دهیم باید منتظر تبعات و نتایج غیر قابل انتظار آن نیز باشیم.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با بیان اینکه در شورای سلامت مصوب شده است که هرس این گیاهان با هدف کاهش گلدهی صورت گیرد، گفت: ما نگفته بودیم کنوکارپوس قطع شود، من هم به هیچ وجه موافق قطع این درختان نیستم و اگر پیمانکاری این کار را کرده است باید پاسخگو باشد.

ایدنی اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز یک دستگاه تهیه کرده است، این دستگاه از مهرماه در 2 نقطه از شهر کار گذاشته شده است و در حال پولن سنجی است. این دستگاه به ما نشان می دهد که در حال حاضر چه پولنی در چه نقطه ای از شهر وجود دارد. در تمام دنیا یکی از چیز هایی که در دستگاه های اندازه گیری آلودگی اندازه گیری می شود، میزان پولن موجود است. به همین دلیل نیز سازمان محیط زیست استان نیز قصد خریداری این دستگاه را دارد تا علاوه بر اندازه گیری گاز های سمی پولن ها را نیز اندازه گیری کند و آماری را ارائه دهد.

---

ارائه شده توسط : حسین ایزدی

در وب سایت : جم نما