جوانی، گه کار و شایستگی است/گه خودپسندی و پندار نیست
جوانی، هنگام کار کردن است و زمان غرور و خیال پردازی نیست. واژه معنی واژه واژه معنی واژه گه هنگام خودپسندی غرور پندار خیال پردازی معنی شعر کار و شایستگی فارسی نهم
چو بفروختی، از که خواهی خرید؟/متاع جوانی به بازار نیست
وقتی جوانی را از دست دادی، هرگز نمی توانی آن را بخری زیرا کالای با ارزش جوانی در بازار نیست. واژه معنی واژه واژه معنی واژه متاع کالای با ارزش بازار منظور دنیا معنی شعر کار و شایستگی فارسی نهم
آرایه ادبی:
متاع جوانی ← تشبیه »جوانی به کالا تشبیه شده است»
بفروختی، متاع، بازار، خرید ← مراعات نظیر
غنیمت شمر، جز حقیقت مجوی/که باری است فرصت، دگر بار نیست
قدر فرصت ها را بدان و فقط به دنبال حقیقت باش زیرا فرصت یک بار برای انسان پیش می آید. واژه معنی واژه واژه معنی واژه غنیمت قدر دانستن باری یک بار معنی شعر کار و شایستگی فارسی نهم
مپیچ از ره راست، بر راه کج/چو در هست، حاجت به دیوار نیست
از راه راست منحرف نشو. وقتی در هست چرا از دیوار بالا می روی؟
مفهوم بیت:
به سمت کارهای بد و ناشایست نرو
آرایه ادبی:
راست، کج ← متضاد
مپیچ از ره راست ← کنایه از منحرف شدن
در، دیوار ← مراعات نظیر
ز آزادگان، بردباری و سعی /بیاموز، آموختن عار نیست
از انسان های آزاده، صبر و تلاش بیاموز زیرا آموختن، عیب و زشت نیست. واژه معنی واژه واژه معنی واژه بردباری صبر آزادگان جوان مردان عار عیب، ننگ معنی شعر کار و شایستگی فارسی نهم
به چشم بصیرت به خود در نگر / تو را تا در آیینه، زنگار نیست
تا زمانی که دلت دچار گناه و آلودگی نشده، از روی آگاهی به خود نگاه کن »به خودشناسی بر«. واژه معنی واژه واژه معنی واژه بصیرت آگاهی دَر نگر نگاه کن زنگار آلودگی »منظور گناه» معنی شعر کار و شایستگی فارسی نهم
آرایه ادبی:
آیینه ← منظور دل
همی دانه و خوشه، خروار شد /ز آغاز، هر خوشه خروار نیست
هر دانه ای اول به خوشه و بعد به خروار تبدیل می شود. از اول هر خوشه، خروار نبوده است. واژه معنی واژه واژه معنی واژه خروار مقدار بار یک الاغ خوشه چند دانۀ به هم پیوسته معنی شعر کار و شایستگی فارسی نهم
مفهوم بیت:
انسان ها برای رسیدن به هدف باید اندک اندک و گام به گام قدم بردارند.
آرایه ادبی:
بیت مورد نظر یادآور ضرب المثل ← قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود.
همه کار ایام، درس است و پند / دریغاً که شاگرد هشیار نیست
همۀ کار روزگار، درس و پند دادن است. افسوس که شاگرد هوشیار و آگاهی وجود ندارد. واژه معنی واژه دریغاً افسوس